Ý thức kém gây nhiều hệ lụy

 * PHÓNG VIÊN: Rõ ràng vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng vừa qua tại ngã tư Hàng Xanh có liên quan đến rượu bia, ông có thể nói gì về điều này? 

* Ông NGUYỄN NGỌC TƯỜNG: Như chúng ta đã biết, khoảng 23 giờ ngày 21-10-2018, một phụ nữ điều khiển xe BMW chạy trên đường Điện Biên Phủ, hướng từ trung tâm thành phố ra cầu Sài Gòn, khi đến ngã tư Hàng Xanh đã gây ra tai nạn, ô tô đã tông vào 5 xe máy và 1 taxi đang lưu thông cùng chiều, sau đó tiếp tục lao vào một taxi khác thì mới dừng lại. Hậu quả để lại thật nghiêm trọng khi 1 nạn nhân bị cuốn vào gầm xe, tử vong tại chỗ và nhiều người khác bị thương nặng phải đưa vào bệnh viện cấp cứu, nhiều phương tiện giao thông bị hư hỏng.

Ngay sau đó, lực lượng chức năng đã mời người phụ nữ lái xe BMW gây tai nạn về trụ sở Công an phường 21, quận Bình Thạnh để làm việc. Tại đây, người phụ nữ khai nhận trước đó đã tham dự một buổi tiệc và có uống rượu bia. Tiệc tàn, bà này tự lái ô tô ra về và khẳng định vẫn tỉnh táo.

Nhưng đó là lời tự khai của người lái xe, còn kết quả đo nồng độ cồn thực tế của người phụ nữ này là 0,94mg/lít khí thở, vượt quá xa so với quy định. Bởi Nghị định 46/2016/NĐ-CP quy định, người điều khiển xe trên đường mà trong hơi thở có nồng độ cồn vượt quá 0,25mg/lít khí thở là vi phạm. Nói cách khác, kết quả đo nồng độ cồn trong hơi thở của người phụ nữ lái xe BMW gây tai nạn đã cao hơn gần gấp 4 lần mức quy định.

Công an quận Bình Thạnh sau đó đã ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam người phụ nữ điều khiển xe BMW gây tai nạn về hành vi “Vi phạm quy định khi tham gia giao thông đường bộ” theo Khoản 2, Điều 260 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 với khung hình phạt từ 3 - 10 năm tù.

* Nhiều người đã biết rằng không nên điều khiển phương tiện giao thông sau khi uống rượu bia, thế nhưng không ít người vẫn vi phạm. Phải chăng tính răn đe của luật chưa đủ mạnh?

* Theo luật pháp Việt Nam, lái xe gây tai nạn khi đã uống rượu bia, tùy theo mức độ nặng nhẹ có thể bị phạt tù, phạt vi phạm hành chính và treo bằng lái. Trong số các tình tiết được coi là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017, không có tình tiết giảm nhẹ nào cho trường hợp say rượu bia. Trái lại, người vi phạm còn có thể bị truy tố ở khung tăng nặng đối với hành vi mà mình gây ra khi sử dụng rượu bia, chất kích thích. Quy định này nhằm phòng chống, ngăn ngừa tội phạm lợi dụng tình trạng say rượu bia và các chất kích thích khác để gây ra tội phạm.

Không riêng gì Việt Nam, các nước trên thế giới cũng có những quy định rất nghiêm nhặt để ngăn chặn người điều khiển phương tiện giao thông sau khi đã uống rượu bia. Tại Singapore, mức phạt dành cho người bị kết án lái xe trong lúc say rượu lên đến 5.000SGD, tương đương hơn 80 triệu đồng và/hoặc mức phạt tù 6 tháng. Ở Nhật Bản, từ năm 2007, luật pháp nước này lần đầu tiên áp dụng các hình phạt, bao gồm cả án tù, cho những người cung cấp rượu bia hoặc phương tiện cho những lái xe đang say xỉn. Luật pháp nước này thậm chí cũng phạt luôn người ngồi cùng trên xe mà biết rằng tài xế có uống rượu bia trước đó.

Thái Lan thì cho những người từng bị kết tội lái xe khi say xỉn hoặc có ảnh hưởng bởi rượu bia đi tham quan nhà xác, nhìn những chiếc quan tài. Trong những thời điểm đặc biệt, những tài xế từng say xỉn có thể còn bị đặt trong tình trạng giám sát, phải tham gia lao động công ích hoặc chăm sóc các nạn nhân bị tai nạn trong bệnh viện.

Tại Mỹ, tùy vào quy định của từng bang, nhưng một vài ly rượu vô thưởng vô phạt trong buổi tiệc gia đình có thể kéo theo nhiều phiền toái: một đêm trong nhà giam của sở cảnh sát chờ thân nhân đến bảo lãnh, những phiên tòa sau đó, 45 ngày bị treo bằng lái, phải tham gia khóa học “giáo dục về cồn” kéo dài mấy tháng và 1 năm bị giám sát. Kèm theo đó là những khoản tiền phải chi ra như tiền phạt vi phạm, tiền lấy lại xe bị tạm giữ, tiền án phí, tiền đóng cho khóa học lại, tiền nhận lại bằng lái…

* Ông có khuyến cáo gì trước tình trạng một số người vẫn điều khiển phương tiện tham gia giao thông sau khi đã uống rượu bia?

* Chúng ta cần xác định rõ sử dụng rượu bia, chất kích thích rồi lái xe gây tai nạn là vi phạm pháp luật nghiêm trọng, sẽ bị xử lý nghiêm minh. Người dân cần hiểu rằng lái xe sau khi uống rượu bia, người điều khiển phương tiện đang đối mặt với nguy cơ ngồi tù, bị tước bằng lái hoặc mức nhẹ hơn là phải đóng tiền phạt.

Suy cho cùng, những vụ tai nạn giao thông liên quan đến rượu bia cũng chính là lỗi thuộc về ý thức của người điều khiển phương tiện. Như vụ tai nạn nghiêm trọng tại ngã tư Hàng Xanh mới đây, chính người điều khiển xe BMW đã tự làm bản thân mình mất nhận thức, mất khả năng điều khiển hành vi, chứ không thể đổ lỗi cho chất kích thích. Bởi vì ngay từ đầu, người này có thể lựa chọn sử dụng hoặc không sử dụng rượu bia và khi đã uống rượu bia, người này cũng có thể lựa chọn cách đi về an toàn nhất, như đi taxi thay vì tự lái xe chẳng hạn.

Ở góc độ rộng hơn toàn xã hội, chúng ta có thể thấy việc tham gia giao thông sau khi sử dụng rượu bia là một vấn nạn với nhiều hệ lụy: người chết, người bị thương, thiệt hại tài sản… Điều đáng buồn là có khi người chịu thương vong lại là người chấp hành đúng luật giao thông, tức họ bị vạ lây do người điều khiển phương tiện giao thông đã uống rượu bia.

Trong thời gian tới, Ban ATGT thành phố sẽ phối hợp với các ban ngành chức năng tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động để góp phần làm chuyển biến ý thức của người tham gia giao thông. Một khi có ý thức đúng, chúng tôi tin rằng tai nạn, sự cố về giao thông sẽ giảm mạnh.