Sau khi nghe Báo cáo giải trình, tiếp thu chỉnh lý dự thảo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (sửa đổi) của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), Quốc hội đã tiến hành thảo luận về vấn đề này.
Băn khoăn về xác định trách nhiệm liên đới bồi thường giữa các cơ quan tiến hành tố tụng trong trường hợp gây oan cho công dân, ĐB Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) nhận xét, trong khi có rất nhiều cơ quan tham gia quy trình tố tụng; khó có thể “cắt khúc”, chỉ buộc Tòa án phải bồi thường là chưa hợp lý. Cùng quan điểm, ĐB Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) kiến nghị Quốc hội cần cân nhắc giao cho một cơ quan chuyên trách chịu trách nhiệm giải quyết bồi thường.
Ghi nhận “dự thảo cơ bản tháo gỡ được khó khăn vướng mắc trong thực tiễn”, ĐB Bùi Văn Xuyền (Thái Bình) đồng ý giải quyết bồi thường cả trong tố tụng hình sự và tố tụng hành chính, người được bồi thường có quyền lựa chọn, yêu cầu cơ quan có trách nhiệm bồi thường hoặc khởi kiện Tòa án giải quyết bồi thường.
Cũng về vấn đề này, ĐB Nguyễn Minh Đức (TPHCM) nhận xét, khoản 1 Điều 17 dự thảo, quy định việc ra quyết định phạt hành chính trái luật cũng phải bồi thường, nhưng trong thực tế biên bản xử phạt hành chính lại do một nhóm cán bộ công chức dưới quyền thực hiện, còn người ký quyết định là người có chức vụ.
Đáng lưu ý, ĐB Nguyễn Thị Thủy (Bắc Cạn) cho rằng, dự thảo đã qui định về xin lỗi công khai và phục hồi danh dự cho người bị oan sai, nhưng lại quy định chỉ thực hiện việc này khi người bị oan có đơn yêu cầu.
“Khi bắt người tại nơi ở sẽ có sự chứng kiến của đại diện tổ dân phố, bắt tại nơi công tác phải có đại diện của cơ quan… nhưng sau này được xác định oan lại phải có đơn yêu cầu mới được phục hồi danh dự. Trước khi mong được bồi thường vật chất, thì người bị oan mong được xin lỗi công khai, để họ được trả lại sự công bằng, không bị ánh mắt canh chừng của xã hội”, ĐB nêu quan điểm. Bà Nguyễn Thị Thủy đề nghị quy định theo hướng, trong mọi trường hợp, sau khi có văn bản xác định oan thì cơ quan tố tụng, công khai tổ chức xin lỗi công khai và phục hồi danh dự, trừ trường hợp người bị oan từ chối.
Đồng ý với quan điểm này, ĐB Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre) nhận định: “Chúng ta đang xây dựng nhà nước văn minh, mà văn minh thì đi liền với lịch sự, gây ra lỗi thì phải xin lỗi, không đợi được yêu cầu. Mặt khác, khi công tác phổ biến, giáo dục pháp luật còn chưa tốt như hiện này thì không phải mọi người dân đều hiểu được quyền của mình để yêu cầu được xin lỗi. Chúng ta cũng đang hướng đến một nhà nước phục vụ, mà nhà nước phục vụ thì cũng không để người dân phải đi xin mới phục vụ”.
