Hỏi: Xin giải thích nguồn gốc và ý nghĩa của địa danh Bái Tử Long.
Lưu Ngọc Bích (Hải Phòng)
Lê Trung Hoa: Bái Tử Long là một vũng ở vịnh Hạ Long, thuộc tỉnh Quảng Ninh. Nếu dịch sát, nghĩa của Bái Tử Long là “rồng lạy con”. Rõ ràng cách giải thích này không ổn.
Trong cuốn Sổ tay địa danh Việt Nam (NXB Giáo dục, 2005), Nguyễn Dược – Trung Hải có nêu ý kiến của một người nào đó rằng: Bái Tử Long bắt nguồn từ một địa danh ở Pháp do người Pháp lấy đặt cho vịnh, nguyên dạng là Baie Tulon. Trước hết, chúng tôi xin cải chính: bên Pháp không có địa danh Tulon mà chỉ có Toulon (đọc là /tu-lông/), thủ phủ của tỉnh Var ở gần Địa Trung Hải.
Nhưng ý kiến trên có thể đúng vì trong tiếng Việt có hiện tượng mượn âm những từ nước ngoài có ngữ âm hoặc hình thức na ná tiếng Việt thì người Việt dùng từ tiếng Việt để thay: Ksách (tiếng Khmer, nghĩa là “cát”) được thay bằng Kế Sách (một huyện ở tỉnh Sóc Trăng); tỉnh Kampot (Campuchia) thay bằng tên Cần Vọt; La Fontaine được thay bằng Lã Phụng Tiên (tức Lữ Bố).
Vậy, có thể Baie được thay bằng Bái, Toulon được thay bằng Tử Long.
