Ngày 11-1, phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Ngân hàng TMCP Xây dựng Việt Nam (viết tắt VNCB, nay là Ngân hàng Thương mại TNHH MTV Xây dựng Việt Nam - viết tắt CBBank), Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank), Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank), Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) tiếp tục phần tham gia thẩm vấn của các luật sư.
Gánh nặng khoản chi lãi ngoài
Chiều qua 10-1, khi chủ tọa phiên tòa đặt câu hỏi: "Lý do gì mà cùng một lúc vay mượn tiền từ nhiều ngân hàng để cấp tín dụng cho mình?", Bị cáo Phạm Công Danh (nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng VNCB, Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Tổng Giám đốc Công ty TNHH Tập đoàn Thiên Thanh) đã trình bày: thời điểm năm 2013, VNCB gặp áp lực rất lớn về khoản tiền chi chăm sóc khách hàng. Số tiền vay được, bị cáo đã đưa cho bà Hứa Thị Phấn (nguyên cố vấn cấp cao của Ngân hàng Đại Tín, viết tắt TrusBank, sau này là VNCB) 3.600 tỷ đồng để lấy tài sản từ ngân hàng ra, nhưng đến nay chưa lấy tài sản ra được. Ngoài ra, bị cáo còn phải trả 2.760 tỷ đồng tiền lãi ngoài cho ông Trần Quý Thanh (Tập đoàn Tân Hiệp Phát)...
“Trong dòng tiền vay được từ Sacombank, gánh nặng nhất là phải trả lãi ngoài 2.670 tỷ đồng cho ông Trần Quý Thanh (Tập đoàn Tân Hiệp Phát). Tiền chi chăm sóc khách hàng khoảng 8.000 – 9.000 tỷ đồng. Đây là “vực thẳm” của VNCB”, bị cáo Phan Thành Mai nói.
Trầm Bê không buộc cấp dưới cho vay
Trả lời câu hỏi của luật sư vì sao bị cáo Phạm Công Danh phải sang Sacombank gặp mình đầu tiên, bị cáo Trầm Bê (nguyên Phó Chủ tịch Thường trực HĐQT, Chủ tịch HĐTD Ngân hàng Sacombank) cho biết do bị cáo Danh cần vay khoản tiền rất lớn – từ một ngàn mấy đến hai ngàn tỷ đồng, mà hạn mức khoản tiền này do bị cáo quyết định nên hai bên phải gặp nhau. Theo quy định, hạn mức cao nhất bị cáo Trầm Bê được quyết định cho vay là 1.800 tỷ đồng, vượt qua con số này phải có ý kiến của Hội đồng quản trị Sacombank.
Luật sư hỏi: “Vào thời điểm đó, bị cáo có biết VNCB đang bị giám sát đặc biệt hay không?”. Bị cáo Trầm Bê trả lời không biết việc này.
Luật sư Trần Minh Hải nêu câu hỏi: “Hai ngân hàng có thể giao dịch tiền gửi với nhau không?”. Hai bị cáo Phan Thành Mai và bị cáo Phan Huy Khang (nguyên Tổng Giám đốc Sacombank) cùng có câu trả lời là “Được, và có thể sử dụng làm tài sản đảm bảo”.
Ông Hồ Quang Bình, Trưởng đoàn giám định tư pháp của Ngân hàng Nhà nước cũng cho biết việc VNCB gửi tiền vào các ngân hàng Sacombank, TPBank, BIDV là phù hợp với quy định của Luật các tổ chức tín dụng.
Cũng trả lời câu hỏi của luật sư về việc Sacombank cho 6 công ty vay 1.800 tỷ đồng, bị cáo Phan Huy Khang xác nhận bị cáo Trầm Bê dẫn Phạm Công Danh đến gặp mình nhưng không áp đặt phải cho bị cáo Danh vay, bản thân bị cáo thấy hợp lý nên triển khai cho cấp dưới thực hiện. Đối với câu hỏi “6 công ty vay tiền đều do Phạm Công Danh giới thiệu. Bị cáo có thắc mắc vì sao Phạm Công Danh không giới thiệu các công ty này vay tiền của VNCB mà lại đưa sang Sacombank không?”, bị cáo Phan Huy Khang cho biết đây là sự lựa chọn của khách hàng nên không thắc mắc.
Chiều nay, phiên tòa tiếp tục làm việc.
Theo Kết luận giám định số 3912/KLGD—NHNN ngày 27-5-2016 của Giám định viên Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, việc Sacombank cho 6 công ty vay 1.800 tỷ đồng có các sai phạm như sau:
- Việc Sacombank xem xét quyết định cho vay khi chưa thẩm định nguồn vốn tự có và nguồn trả nợ vốn vay để xác định tính khả thi, hiệu quả của phương án vay vốn và khả năng hoàn trả nợ vay của khách hàng là thực hiện chưa đầy đủ các điều kiện cho vay theo quy định.
- Tại Hơp đồng bảo lãnh, về phía Ngân hàng Đại Tín chỉ có ông Phan Thành Mai (là người đại diện theo pháp luật) ký, không có chữ ký của Người quản lý rủi ro hoạt động bảo lãnh và Người thẩm định khoản bảo lãnh là không đúng quy định về thẩm quyền ký cam kết bảo lãnh.
- Việc Sacombank xem xét và quyết định cho vay và Ngân hàng Đại Tín chưa thực hiện bảo đảm tiền vay đúng quy định về bảo lãnh là thực hiện chưa đầy đủ điều kiện cho vay.
- Việc Sacombank Chi nhánh Quận 8, Chi nhánh Hưng Đạo lập các báo cáo kiểm tra, giám sát vốn vay với nội dung khách hàng sử dụng vốn đúng mục đích, hoạt động kinh doanh bình thường khi chưa đủ căn cứ là thực hiện chưa đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của tổ chức tín dụng theo quy định.
Về thiệt hại: Đến thời điểm giám định Sacombank không có thiệt hại trong việc cho vay đối với 6 công ty liên quan đến Phạm Công Danh. Việc bảo lãnh của VNCB cho 6 công ty vay vốn tại Sacombank khiến VNCB thiệt hại hơn 1.835 tỷ đồng.
