HĐXX trong vụ án gồm năm người, do Thẩm phán, Đại tá Lê Thành Nam làm chủ tọa phiên tòa. Tại phiên tòa xét xử có hơn 20 luật sư tham gia bào chữa cho các bị cáo tại phiên tòa. Dự kiến, phiên tòa sẽ được diễn ra trong khoảng 3 ngày (từ ngày 18 đến ngày 20-5).
Đúng 7 giờ 50 phiên tòa bắt đầu với phần kiểm tra căn cước các bị cáo và những người liên quan. Trong lúc kiểm tra căn cước, bị cáo Bùi Như Thiềm phải nhờ tới sự chăm sóc của đội ngũ y tế vì sức khỏe.
Phiên tòa xét xử 8 bị cáo gồm: Đinh Ngọc Hệ “Út trọc” ( sinh năm 1971, khi phạm tội bị cáo giữ chức vụ Thượng tá - Phó Tổng Giám đốc, Tổng Công ty Thái Sơn Bộ Quốc phòng (BQP), Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần phát triển đầu tư Thái Sơn Bộ Q.P); Phạm Văn Diệt (sinh năm 1972, Tổng Giám đốc điều hành Công ty cổ phần tập đoàn Đức Bình, Giám đốc điều hành Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Dịch vụ Yên Khánh); Vũ Thị Hoan (sinh năm 1985, trú tại phường Bình An, Quận 2, TPHCM, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Dịch vụ Yên Khánh, Giám đốc Công ty TNHH Yên Khánh Hải Thành); Bùi Như Thiềm (sinh năm 1959, khi phạm tội bị cáo đang là Đại tá, Trưởng phòng Kinh tế, Quân chủng Hải Quân (QCHQ); Bùi Văn Nga (sinh năm 1956, khi phạm tội bị cáo giữ chức vụ Đại tá, Giám đốc Công ty TNHHMTV Dịch vụ và Du lịch biển đảo Hải Thành, Quân chủng Hải Quân; Đoàn Mạnh Thảo (sinh năm 1957, khi phạm tội bị cáo giữ chức vụ Đại tá, Trưởng phòng Tài chính Quân chủng Hải Quân); Trần Trọng Tuấn (sinh năm 1964, khi phạm tội bị cáo giữ chức vụ Đại tá, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Dịch vụ và Du lịch biển đảo Hải Thành, QCHQ và bị cáo Nguyễn Văn Hiến (sinh năm 1954, khi phạm tội bị cáo giữ chức vụ Đô đốc, Tư lệnh Quân chủng Hải quân).
Theo cáo trạng, các khu đất số 2 (số 1-1A-2) diện tích 1.995m²; số 7-9 (số 9) diện tích 3.531m²; số 9-11 (số 11-13) diện tích 1.660m² tại đường Tôn Đức Thắng, quận 1, TPHCM có nguồn gốc là đất quốc phòng, thuộc quyền quản lý của QCHQ.
Năm 2006, Ban Thường vụ Đảng ủy QCHQ nhất trí phương án hợp tác kinh doanh do cơ quan chức năng, doanh nghiệp đề xuất. Bộ Tư lệnh (BTL) Hải quân đã báo cáo và được Thủ trưởng Bộ Quốc phòng (BQP) nhất trí về chủ trương, trong đó có công văn số 3333/BQP ngày 4-7-2006 đã yêu cầu QCHQ chỉ được tiến hành hợp tác liên doanh sau khi hoàn thành các thủ tục liên quan về quản lý, khai thác các khu đất theo đúng quy định pháp luật, đảm bảo nguyên tắc không ảnh hưởng đến nhiệm vụ quốc phòng.
Ngày 6-10-2009 Văn phòng BQP có Công văn số 5371/VP-NC thông báo ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng BQP: “Thực hiện theo Thông tư 35/2009/TT-BQP ngày 20-7-2009 của BQP, đất vẫn do QCHQ quản lý. Không được góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất vì sẽ bị mất đất”.
Để thực hiện chủ trương của Thường vụ Đảng ủy QCHQ, được Thủ trưởng BQP phê duyệt trên từng khu đất, QCHQ đã giao cho các cơ quan chức năng (Phòng Tài chính, Phòng Kinh tế) và Công ty Hải Thành của Quân chủng mà trực tiếp là các bị cáo Bùi Như Thiềm, Trưởng phòng Kinh tế; Đoàn Mạnh Thảo, Trưởng Phòng Tài chính; Bùi Văn Nga, Giám đốc Công ty Hải Thành và Trần Trọng Tuấn, Phó Giám đốc Công ty Hải Thành triển khai thực hiện.
Quá trình thực hiện các bị cáo đã đã ký các văn bản hoặc tham mưu để Thủ trưởng BTL ký các văn bản, làm các thủ tục không đúng quy định của pháp luật, BQP về quản lý đất đai trong triển khai thực hiện khai thác 3 khu đất làm kinh tế; xin ghi thu, ghi chi tiền chuyển mục đích sử dụng đất không đúng theo quy định.
Trong đó, Bùi Văn Nga trực tiếp ký và thực hiện các hợp đồng, Bùi Như Thiềm, Đoàn Mạnh Thảo thực hiện việc đàm phán với đối tác, ký và tham mưu cho Thủ trưởng BTL Quân chủng trong chỉ đạo thực hiện 3 dự án. Trần Trọng Tuấn chỉ tham gia dự án khu đất số 7-9, đã không quản lý được phần vốn vóp là quyền sử dụng đất của QCHQ, trực tiếp ký biên bản họp HĐTV, HĐQT, Điều lệ công ty Yên Khánh Hải Thành (cho phép công ty liên doanh được thế chấp quyền sử dụng đất) tạo sơ hở để các bị can Hệ, Hoan, Diệt dùng hồ sơ khu đất 7-9 đi thế chấp ngân hàng vay vốn phục vụ mục đích riêng.
Hậu quả, làm QCHQ mất quyền kiểm soát, sử dụng 3 khu đất trong thời hạn 49 năm; làm thất thu cho ngân sách nhà nước hơn 939 tỷ đồng do Công ty Hải Thành không nộp tiền chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo quy định.
Các bị cáo Đinh Ngọc Hệ, Phạm Văn Diệt, Vũ Thị Hoan đã có hành vi gian dối để Công ty Hải Thành, Quân chủng Hải quân tin tưởng làm các thủ tục ký kết hợp đồng Thành lập Công ty liên doanh TNHH Yên Khánh Hải Thành (Công ty Yên Khánh Hải Thành) thực hiện dự án xây dựng và vận hành cao ốc đa chức năng tại khu đất số 7-9, thời hạn 49 năm.
Sau đó đã làm thủ tục chuyển quyền sử dụng khu đất số 7-9 cho Công ty Yên Khánh Hải Thành. Sau khi có Giấy chứng nhận chuyển quyền sử dụng đất, bị cáo Hệ chỉ đạo Diệt và Hoan lập hồ sơ thế chấp quyền sử dụng khu đất số 7-9.
Trong đó, sử dụng Biên bản họp HĐTV Công ty Yên Khánh Hải Thành (ngày 26-3-2010), có chữ ký giả của Trần Trọng Tuấn để lập hồ sơ vay vốn tại Ngân hàng VietBank, Chi nhánh TPHCM, số tiền 52 tỷ đồng, để Công ty Yên Khánh sử dụng mua căn nhà số 40/28 và 40/30 Trần Não, Quận 2, TPHCM, mua cổ phiếu của Công ty cảng Tân Cảng Hiệp Phước (khoản vay này đã được giải chấp cuối năm 2013).
Bằng thủ đoạn trên Hệ và Diệt chỉ đạo Hoan thế chấp khu đất số 7-9 tại Ngân hàng BIDV, Chi nhánh Thành Đô, bảo đảm cho 8 công ty của Hệ vay, cấp bảo lãnh số tiền hơn 765 tỷ đồng.
Hiện nay, còn 4 công ty có dư nợ với ngân hàng được bảo đảm bằng khu đất số 7-9, với tổng số nợ gốc và lãi hơn 545 tỷ đồng.
Quá trình triển khai thực hiện chủ trương của Thường vụ Đảng ủy QCHQ đưa các khu đất quốc phòng số 2, số 7-9, số 9-11 vào hợp tác liên doanh làm kinh tế. Do tin tưởng vào vào sự tham mưu cấp dưới và việc thảo luận tập thể, bị cáo Nguyễn Văn Hiến đã ký, phê duyệt các văn bản không đúng quy định của BQP, Chính phủ và Luật Đất đai năm 2003; không kiểm tra và chỉ đạo kiểm tra năng lực thực tế của Công ty Yên Khánh; không kiểm tra việc góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng các khu đất; không kiểm tra việc thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng BQP.
Sau khi ủy quyền cho Giám đốc Công ty Hải Thành ký hợp đồng, đã không trực tiếp kiểm tra việc thực hiện, dẫn đến bị đối tác sử dụng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đi thế chấp, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp, chuyển nhượng quyền sở hữu cho bên thứ ba; không nắm được quy định phải nộp tiền chuyển mục đích sử dụng đất.
Hậu quả, làm QCHQ mất quyền quản lý, sử dụng 3 khu đất trong thời gian 49 năm, gây thất thoát cho ngân sách Nhà nước hơn 939 tỷ đồng.
Với hành vi nêu trên, Đinh Ngọc Hệ, Phạm Văn Diệt, Vũ Thị Hoan bị truy tố và đưa ra xét xử về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”; Bùi Như Thiềm, Bùi Văn Nga, Đoàn Mạnh Thảo, Trần Trọng Tuấn về tội “Vi phạm các quy định về quản lý đất đai” và Nguyễn Văn Hiến về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Trước đó, ngày 1-11-2018 bị cáo Đinh Ngọc Hệ bị xử phạt 12 năm tù về các tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức”, ngày 28-1-2019 bị khởi tố về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi” và ngày 24-10-2019 bị khởi tố về tội “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”.
Tại phiên tòa sáng nay, đại diện Viện Kiểm sát cho biết, đối với những ý kiến của một số luật sư đề nghị triệu tập thêm các nhân chứng liên quan. Viện Kiểm sát cho rằng, các chứng cứ khác đã rõ nên không cần triệu tập. Với đề nghị của Ngân hàng BIDV cần triệu tập thêm Văn phòng công chứng, Văn phòng đăng ký đất đai TPHCM, hội đồng xét xử cũng cho rằng, không thuộc nội dung giải quyết trong vụ án. Sau khi tòa tuyên án, BIDV có quyền khởi kiện theo quy định. Các chứng cứ mới được luật sư cung cấp tại phần khai mạc phiên tòa sẽ là chứng cứ đề tòa ra phán quyết thời gian tới…