“Xẻ thịt” đất rừng, đất nông nghiệp - Bài 3: Cần xử lý nghiêm trách nhiệm

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, đại diện cơ quan chức năng, tình trạng xâm lấn đất nông nghiệp, đất rừng và vi phạm trật tự xây dựng kéo dài dai dẳng lâu nay tại nhiều huyện ngoại thành Hà Nội (Báo SGGP đã phản ánh trong các số báo ngày 20 và 21-9) là do những bất cập trong quy hoạch, công tác quản lý đất đai và trật tự xây dựng bị buông lỏng. Trước tình trạng này, phóng viên Báo SGGP đã ghi nhận ý kiến của đại diện một số cơ quan chức năng và chính quyền địa phương nhằm làm rõ bản chất những vi phạm và các biện pháp xử lý dứt điểm.

GS-TSKH ĐẶNG HÙNG VÕ, nguyên Thứ trưởng Bộ TN-MT:

Không thể để sai phạm tồn tại rồi điều chỉnh quy hoạch

Vi phạm đất rừng, đất nông nghiệp ở huyện Sóc Sơn và một số huyện ngoại thành Hà Nội vẫn tiếp diễn. Quyền lực nằm trong tay chính quyền nhưng tư nhân vẫn lấn chiếm hoặc tìm cách làm trái pháp luật. Việc đó chỉ có một giải thích là có thể xuất hiện hình ảnh “phong bì” trong câu chuyện này. Nhìn rộng hơn, đây là tình trạng quản lý không đúng pháp luật. Những người cũ gây ra, không chịu quản lý thì người mới đang nắm quyền phải xử lý. Nhưng, vì sao bao nhiêu năm qua không làm được?

Ngoài nhiệm vụ quản lý, cấp huyện còn có một nhiệm vụ nữa là thanh tra, kiểm tra. Cứ cho rằng xã “làm bậy” hoặc giấu giếm, chẳng lẽ huyện không nghe ý kiến người dân phản ánh và cho kiểm tra, xử lý ngay những phản ánh ấy? Sai phạm lúc nào phải xử lý theo hiện trạng lúc đó. Không thể để sai phạm tồn tại thời gian dài rồi điều chỉnh quy hoạch và xử lý sai phạm theo quy hoạch mới. Nếu điều này xảy ra, đây cũng là một dạng tham nhũng. Về phía Hà Nội, tôi cho rằng không có cách giải quyết nào khác, Thành ủy Hà Nội cần phải vào cuộc.

Luật sư DIỆP NĂNG BÌNH, Trưởng Văn phòng luật sư Tinh Thông Luật, Đoàn Luật sư TPHCM:

Có thể truy cứu trách nhiệm hình sự

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng vi phạm trật tự xây dựng tại một số huyện có rừng ở Hà Nội, trong đó có thể kể đến như: thiếu sự quản lý chặt chẽ của cơ quan chức năng địa phương, không kiểm tra, giám sát thường xuyên các hoạt động xây dựng trên địa bàn; thiếu minh bạch trong cấp phép xây dựng, có hiện tượng tiêu cực, tham nhũng, để cho các đối tượng lợi dụng để xây dựng trái phép… Trong công tác quản lý xây dựng, cấp huyện đóng vai trò rất quan trọng. Cấp huyện không thể trốn tránh trách nhiệm khi xảy ra sai phạm ở cấp xã, mà cần hợp tác với các cơ quan chức năng để xử lý triệt để.

Hiện nay, tùy vào tính chất, mức độ hành vi lấn chiếm đất rừng, vi phạm về rừng phòng hộ có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự. Về hành chính, cá nhân có hành vi lấn chiếm đất rừng phòng hộ có thể bị phạt tiền từ 3-150 triệu đồng; buộc khắc phục hậu quả như: khôi phục tình trạng ban đầu của đất; buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm. Về hình sự, trường hợp lấn chiếm rừng, vi phạm về rừng phòng hộ nghiêm trọng, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Vi phạm các quy định về sử dụng đất đai” tại Điều 228 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017.

Ông LÊ MINH TUYÊN, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Hà Nội:

Sớm rà soát hiện trạng rừng

Tình trạng xâm chiếm đất rừng tại huyện Sóc Sơn và một số huyện ngoại thành có rừng diễn ra khá phức tạp, nhất là khu vực hồ Đồng Đò (xã Minh Trí) và hồ Ban Tiện (xã Minh Phú). Từ đầu năm 2023 đến nay, trên địa bàn huyện Sóc Sơn xảy ra 59 vụ xâm phạm đất rừng, trong đó có 36 vụ xây dựng trái phép, 21 vụ san gạt và 2 vụ khai thác đất lâm nghiệp trái phép. Từ đầu năm đến nay, Sở NN-PTNT Hà Nội đã có nhiều công văn đề nghị UBND huyện Sóc Sơn chỉ đạo cơ quan chức năng của huyện, UBND các xã xử lý dứt điểm vụ việc vi phạm. Bởi, phần lớn diện tích đất rừng này đang thuộc quyền quản lý của huyện, chưa bàn giao về cho ban quản lý rừng phòng hộ, rừng đặc dụng là đơn vị thuộc Sở NN-PTNT.

Hiện nay, khu vực 2 hồ Ban Tiện và Đồng Đò chưa có quy hoạch, chưa có mốc giới. Lực lượng kiểm lâm địa bàn rất vất vả trong việc ngăn chặn người dân xây dựng công trình kiên cố trên đất lâm nghiệp. Quá trình thi hành công vụ, không ít trường hợp xây dựng trái phép nhưng bất hợp tác với lực lượng chức năng vì cho rằng việc xử lý công trình vi phạm không thuộc chức năng, nhiệm vụ của lực lượng kiểm lâm. Do đó, cần sớm rà soát hiện trạng rừng, những diện tích phù hợp quy hoạch và được bóc tách thì các sở, ngành phối hợp huyện bóc tách để phù hợp với quy định. Những diện tích đã quy hoạch trong lâm nghiệp, không được bóc tách thì buộc phải cắm mốc ranh giới để thực hiện theo Luật Lâm nghiệp.