Nguồn lực nào để phát triển trong thời gian tới, khi nhiều hình thức xã hội hóa kêu gọi đầu tư có dấu hiệu không còn phù hợp? Đặc biệt, trong bối cảnh TPHCM bị cắt giảm tỷ lệ ngân sách để lại cho đầu tư phát triển… Phóng viên Báo SGGP đã có cuộc trao đổi với ông Trần Anh Tuấn, quyền Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM.
Ngay đầu cuộc trao đổi, ông Trần Anh Tuấn đã nhận xét: Để thu hút các nguồn lực xã hội vào đầu tư phát triển, từ nhiều năm qua, TPHCM đã thực hiện nhiều giải pháp như “đổi đất lấy hạ tầng”, khai thác quỹ đất để tạo vốn, cho nhà đầu tư xây dựng công trình và thu phí hoàn vốn (BOT) hoặc cho nhà đầu tư ứng vốn xây dựng trước, ngân sách Nhà nước trả dần (BT), hợp tác công tư (PPP), phát hành trái phiếu đô thị… Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện nay, việc triển khai một số giải pháp trên đã gặp nhiều khó khăn, như cho nhà đầu tư xây dựng công trình và thu phí hoàn vốn chẳng hạn. Đây là hình thức đầu tư mà thời gian qua TPHCM đã áp dụng nhiều để phát triển hệ thống giao thông. Thế nhưng, thu phí giao thông quá nhiều sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, giá cả hàng hóa... Hay như việc “đổi đất lấy hạ tầng”, khai thác quỹ đất để tạo vốn… Hiện nay quỹ đất của thành phố không còn nhiều. Hầu hết đều phải giải tỏa mới có đất trống để giao cho nhà đầu tư. Mà giải tỏa là ảnh hưởng đến cuộc sống người dân nên TPHCM phải cân nhắc rất kỹ trước khi quyết định.
Thời gian tới, TPHCM vẫn phải tiếp tục thực hiện các giải pháp này để thu hút các nguồn lực xã hội vào đầu tư phát triển. Tuy nhiên, những giải pháp mới, hiệu quả hơn cần được nghiên cứu và triển khai áp dụng.
Các bạn trẻ khởi nghiệp cập nhật kiến thức về sở hữu trí tuệ, một chương trình do Sở KH-CN TPHCM tổ chức Ảnh: TẤN BA
°Phóng viên: Ông có đề xuất giải pháp mới nào?
°Ông TRẦN ANH TUẤN: Khuyến khích khởi nghiệp mà TPHCM đang nỗ lực triển khai thực hiện là cách thu hút nguồn vốn đầu tư của xã hội hiệu quả. Khuyến khích khởi nghiệp không những thu hút được nguồn vốn vật chất mà còn thu hút được nguồn lực trí tuệ rất lớn của đông đảo người dân cho sự phát triển của thành phố. Thu hút nguồn lực trí tuệ, theo tôi, trong nhiều trường hợp còn quan trọng hơn việc thu hút nguồn lực vật chất. Thế nhưng, muốn thu hút được trí lực, khuyến khích phát triển những ý tưởng hay, phát kiến mới, TPHCM nói riêng và cả nước ta nói chung phải quan tâm hơn nữa đến việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, xử lý nghiêm khắc các hành vi vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, việc mà thời gian qua ở nhiều cơ quan, nhiều địa phương còn chưa coi trọng đúng mức. Và quan trọng hơn nữa, để tạo ra môi trường khởi nghiệp năng động, có hàm lượng chất xám cao, TPHCM nên xây dựng sàn giao dịch ý tưởng. Có những người chỉ thích hợp với công việc nghiên cứu khoa học, phát kiến ra những ý tưởng mà không có con mắt của nhà kinh doanh để biến ý tưởng, công trình ấy thành hàng hóa, thành sản phẩm phục vụ đời sống con người. Lại có những người rất giỏi kinh doanh nhưng không phải nhà khoa học, nhà sáng tạo… Sàn giao dịch ý tưởng sẽ là nơi kết nối họ.
°Hiện nay, TPHCM đã có chủ trương dành khoản kinh phí không nhỏ để hỗ trợ những người khởi nghiệp đưa ý tưởng của mình trở thành hiện thực…
°Đó là chủ trương đúng đắn của TPHCM. Tuy nhiên, có sàn giao dịch ý tưởng không những TPHCM sẽ có điều kiện hỗ trợ khởi nghiệp mà những doanh nghiệp, nhà đầu tư trong và ngoài nước có thể kết nối hỗ trợ, hợp tác đầu tư cho những người khởi nghiệp có ý tưởng tốt. Hiện nay, đã có nhiều nhà đầu tư tư nhân cũng như các tổ chức tài chính trong và ngoài nước hỗ trợ, đầu tư cho các ý tưởng kinh doanh tốt tại Việt Nam. Tuy nhiên, nếu TPHCM chủ động đứng ra thành lập sàn giao dịch ý tưởng thì sẽ tốt hơn cho môi trường kinh doanh của thành phố. Thậm chí, nếu được TPHCM có thể tạo điều kiện cho các doanh nghiệp thành lập sàn giao dịch ý tưởng. TPHCM quản lý và hỗ trợ cho các sàn giao dịch này hoạt động đúng pháp luật.
°Quay trở lại với ý kiến của ông về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ. Rõ ràng việc thực thi này ở nhiều cơ quan, địa phương còn buông lỏng. Trong bối cảnh ấy, sàn giao dịch ý tưởng của ông làm sao hoạt động được?
°Thực thi nghiêm túc về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ và xây dựng sàn giao dịch ý tưởng phải được tiến hành song song. Nếu không có bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ sẽ không khuyến khích người dân nghiên cứu, sáng chế. Những doanh nghiệp làm ăn chân chính, đầu tư nâng cao chất lượng sản phẩm sẽ gặp khó. Không có môi trường cho những ý tưởng kinh doanh mới hình thành và phát triển thì khó có khởi nghiệp. Không có môi trường khuyến khích doanh nghiệp đầu tư sâu cho sản phẩm thì không có sản phẩm chất lượng cao. Doanh nghiệp Việt không những gặp khó trên sân nhà mà cũng chẳng có cơ hội vươn ra thế giới.
°Cảm ơn ông.
Nguyễn Khoa
