Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến hạnh phúc của nhân dân. Mục tiêu phấn đấu của đất nước luôn là độc lập, tự do, hạnh phúc. Trong những giai đoạn khó khăn của đất nước, khi nhu cầu phát triển kinh tế ưu trội, việc chăm lo cho đời sống tinh thần chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu của nhân dân. Tuy nhiên, giờ đây, với sự chuyển mình, phát triển của đất nước, cũng là lúc chúng ta suy nghĩ nhiều hơn đến thỏa mãn tốt hơn đời sống tinh thần của nhân dân. Trong đó, xác định chỉ số hạnh phúc là một trong những yếu tố để lấy người dân làm trung tâm, bảo đảm cho sự phát triển hài hòa, bền vững của đất nước.
Ngày 4-11, trong phiên thảo luận về kinh tế - xã hội, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thiện Nhân (TPHCM) đã có một phát biểu rất đáng suy nghĩ về việc Việt Nam cần xây dựng chỉ số hạnh phúc. Lấy ví dụ về việc thế giới xếp hạng hạnh phúc của Việt Nam ở vị trí 54/143 quốc gia (tăng 11 bậc so với kỳ xếp hạng trước), trong khi xếp hạng GDP bình quân đầu người chỉ ở vị trí 101/176 quốc gia, đại biểu nhấn mạnh, nhu cầu xây dựng chỉ số hạnh phúc như là cách chúng ta tập trung cho phát triển đất nước bền vững, thể hiện tính ưu việt của Nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Trên thế giới, chỉ số Hạnh phúc Hành tinh (HPI) là thước đo hạnh phúc và chất lượng cuộc sống dựa trên tuổi thọ trung bình, sự hài lòng với cuộc sống... Đây là chỉ số phản ánh khả năng cân bằng giữa hạnh phúc của người dân và bảo vệ môi trường. Báo cáo Hạnh phúc Thế giới năm 2023 cũng đánh giá hạnh phúc dựa trên sự hỗ trợ xã hội, thu nhập, sức khỏe và hào phóng, mức độ không tham nhũng. Các quốc gia như Phần Lan và Đan Mạch đạt hạng cao nhờ hệ thống phúc lợi vững mạnh.
Việt Nam có một vị trí ấn tượng về chỉ số hạnh phúc, đặc biệt trong bảng xếp hạng HPI. Mặc dù GDP bình quân đầu người của Việt Nam không cao so với nhiều quốc gia khác, nhưng tuổi thọ và sự hài lòng trong cuộc sống của người dân được đánh giá là cao, vượt trội hơn nhiều nước có nền kinh tế lớn hơn. Đây là một thành tích đáng kể khi Việt Nam được coi là một trong số ít quốc gia có dấu chân sinh thái đủ nhỏ để duy trì bền vững, nhờ các chính sách xã hội và dịch vụ công mạnh mẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm bất bình đẳng.
Ở nước ta, tỉnh Yên Bái được xem là một địa phương tiên phong trong việc đưa tiêu chí hạnh phúc vào trong nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2020-2025. Hiện nay, chúng ta đang chuẩn bị xây dựng nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp, tôi tin rằng, hạnh phúc chính là một trong những mục tiêu chính, quan trọng mà báo cáo chính trị đảng bộ các cấp đang hướng tới.
Để xây dựng một bộ chỉ số hạnh phúc quốc gia, chúng ta cần xem xét một số bước quan trọng. Đầu tiên, cần xác định các chỉ số hạnh phúc một cách rõ ràng và toàn diện để nắm bắt nhiều khía cạnh của phúc lợi. Các chỉ số này có thể bao gồm các yếu tố kinh tế, sức khỏe, giáo dục, chất lượng môi trường, sự hỗ trợ xã hội và sự hài lòng trong cuộc sống. Những khung đánh giá hiện có, như Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên hợp quốc (SDGs) và Chỉ số Phát triển Con người (HDI), có thể cung cấp những hiểu biết giá trị.
Tiếp theo, việc thu thập và phân tích dữ liệu cũng rất quan trọng. Cần thiết lập một hệ thống vững chắc để thu thập dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm khảo sát, thống kê từ chính phủ và phản hồi của cộng đồng. Điều này sẽ đảm bảo rằng chỉ số dựa trên dữ liệu chính xác và đại diện cho cảm nhận cũng như trải nghiệm của người dân.
Bên cạnh đó, việc tham gia và tính đến sự đa dạng là cần thiết. Cần có sự hợp tác của nhiều bên liên quan trong quá trình phát triển, bao gồm các cơ quan chính phủ, tổ chức phi chính phủ, học viện và đại diện cộng đồng. Sự hợp tác này sẽ giúp đảm bảo rằng chỉ số phản ánh quan điểm của các nhóm dân cư và khu vực khác nhau trong cả nước.
Đồng thời, cần nâng cao nhận thức và giáo dục về tầm quan trọng của việc đo lường hạnh phúc và phúc lợi trong cộng đồng. Các chiến dịch giáo dục có thể giúp mọi người hiểu rằng sự đóng góp của họ rất quan trọng đối với các chỉ số phúc lợi quốc gia và các chính sách.
Cuối cùng, cần đảm bảo rằng những phát hiện từ chỉ số hạnh phúc sẽ ảnh hưởng đến các chính sách và sáng kiến của chính phủ. Việc tích hợp các chỉ số hạnh phúc vào quy hoạch và ra quyết định sẽ giúp Việt Nam giải quyết hiệu quả hơn những nhu cầu và mong muốn của người dân. Bằng cách thực hiện những bước này, Việt Nam có thể phát triển một bộ chỉ số hạnh phúc quốc gia không chỉ đo lường phúc lợi mà còn hướng dẫn các chính sách nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, hướng đến tương lai tươi sáng của dân tộc.
PGS-TS BÙI HOÀI SƠN
