Xác định rõ các đối tượng bị thiệt hại do Formosa gây ra

Ngày 27-8, tại TP Huế, Bộ NN-PTNT phối hợp với UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế tổ chức hội nghị báo cáo tiến độ kê khai, thống kê thiệt hại từ sự cố môi trường do Formosa gây ra và bàn phương án khai thác hải sản trong thời gian tới. Đại diện các bộ, ngành Trung ương và 4 tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế đã tập trung mổ xẻ, đưa ra phương án hướng dẫn khai thác, giám sát các sản phẩm hải sản, nuôi trồng thủy sản và nghề muối tại 4 tỉnh này.

Cần bổ sung đối tượng đền bù

Theo công văn hướng dẫn kê khai xác định thiệt hại từ sự cố môi trường biển do Bộ NN-PTNT ban hành, các đối tượng trực tiếp bị thiệt hại gồm: chủ tàu và người lao động trên tàu thuyền không lắp máy hoặc có lắp máy công suất dưới 90CV; người lao động sống ven biển làm nghề khai thác thủy sản có tính chất đơn giản và thu nhập chính dựa vào nguồn lợi từ biển, đầm, phá... Đối tượng gián tiếp bị thiệt hại gồm dịch vụ hậu cần nghề cá, dịch vụ du lịch thương mại ven biển. Thời gian tính thiệt hại là 6 tháng, từ tháng 4 đến hết tháng 9-2016. Các địa phương phải tiến hành kiểm tra, rà soát, tổng hợp kết quả thống kê, xác định thiệt hại, báo cáo Bộ NN-PTNT trước ngày 10-9. Bộ NN-PTNT sẽ tổng hợp phối hợp với Bộ Tài chính trình Chính phủ để áp định mức chung cho các địa phương, làm căn cứ đền bù thiệt hại ngay trong tháng 9-2016, giúp người dân sớm ổn định đời sống và sản xuất.

Tuy nhiên, ý kiến của lãnh đạo 4 tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên - Huế đều thống nhất cho rằng, quá trình triển khai còn nhiều khó khăn, vướng mắc trong việc xác định đối tượng bị thiệt hại từ sự cố môi trường biển. Bên cạnh đó, định mức và đơn giá để tính giá trị thiệt hại vẫn chưa được thẩm định, thời gian gấp rút (trước ngày 10-9, các địa phương phải tổng hợp báo cáo thiệt hại gửi Bộ NN-PTNT) nên rất khó cho việc bảo đảm tiến độ. Ngoài ra, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế Nguyễn Văn Phương cho rằng vấn đề này còn gặp nhiều rối rắm khi hướng dẫn về thống kê thiệt hại hiện chưa rõ ràng, như đối tượng mất việc làm trong lĩnh vực thương mại, đối tượng nuôi trồng thủy sản bị mất việc làm, đối tượng nuôi hải sản trên cát bằng nước biển… chưa có hướng dẫn kê khai.

Việc đền bù cho người dân nuôi trồng thủy sản, theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình Lê Minh Ngân là cần căn cứ vào vùng chịu ảnh hưởng bởi mực nước biển. Một số đại biểu khác đề nghị bổ sung thêm đối tượng được nhận đền bù, hỗ trợ gồm: chủ tàu và người lao động trên tàu cá công suất từ 90CV trở lên vì hải sản họ đánh bắt được giảm giá kể từ ngày xảy ra sự cố môi trường từ 30% - 50%; người chế biến thủy sản như làm nước mắm, sấy cá; dịch vụ thương mại ven biển chưa quy định cụ thể về mặt hàng nên cần phải rà soát lại.

Cùng với việc hỗ trợ ngư dân, theo bà Nguyễn Thanh Bình, đại diện Tổng cục Du lịch, sự cố môi trường vừa qua cũng tác động tiêu cực đến hoạt động du lịch cả 4 tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên - Huế và Nghệ An.

Không nên đánh bắt tầng đáy ven biển

Tại hội nghị, 4 phương án đối với khai thác thủy sản thời gian tới do Bộ NN-PTNT đưa ra đã nhận được nhiều ý kiến của lãnh đạo các tỉnh, nhưng chưa có sự thống nhất. Ông Lê Minh Ngân nhấn mạnh, việc lựa chọn phương án khai thác hải sản tại các vùng biển 4 tỉnh miền Trung cần phải có cơ sở khoa học. Phương án đối với khai thác thủy sản phải dựa trên kết quả nghiên cứu, đánh giá thực tế của các nhà khoa học, các bộ ngành Trung ương chứ không thể tùy thuộc vào lựa chọn của các địa phương. Một số đại diện các sở ngành của các địa phương thì cho rằng, hiện vấn đề cá ăn được hay chưa vẫn chưa có câu trả lời nên việc lựa chọn một trong những phương án trên là rất khó khăn.

Phát biểu kết luận hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Vũ Văn Tám đã tiếp thu ý kiến của các đại biểu về việc đề nghị bổ sung các đối tượng được bồi thường, hỗ trợ, làm rõ hơn các đối tượng bị thiệt hại do sự cố môi trường biển để báo cáo Thủ tướng. Trong tuần tới, Bộ NN-PTNT sẽ sớm có văn bản làm rõ hơn các vấn đề 4 địa phương kiến nghị. 

Thứ trưởng Vũ Văn Tám đề nghị Bộ Tài chính lập tổ công tác cùng các địa phương trực tiếp đi kiểm tra, hướng dẫn phương pháp, cách tính định mức đơn giá bồi thường, trình tự tổ chức kê khai, bảo đảm không để người dân bị ảnh hưởng (trực tiếp hoặc gián tiếp) do sự cố môi trường biển mà không được bồi thường, hỗ trợ; phát huy dân chủ công khai minh bạch, phát huy vai trò của các tổ chức xã hội cùng tham gia, sau khi kê khai phải niêm yết công khai để người dân cùng giám sát. Việc các địa phương đề nghị kéo dài thời hạn báo cáo tổng hợp kết quả thống kê, xác định thiệt hại đến ngày 15-9, bộ sẽ xin ý kiến của Thủ tướng xem xét. Tuy nhiên, các địa phương phải vào cuộc khẩn trương, trong tháng 9 phải hoàn thành xác định thiệt hại, đối tượng thiệt hại tổng hợp báo cáo trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt giải ngân kịp thời kinh phí do Formosa bồi thường.

Về phương án khai thác hải sản, Thứ trưởng Vũ Văn Tám khuyến cáo ngư dân chưa nên khai thác ở 3 vùng nước xoáy gồm: Sơn Dương (Hà Tĩnh), cửa sông Nhật Lệ (Quảng Bình) và hòn Sơn Chà (Thừa Thiên - Huế); khuyến cáo ngư dân không nên khai thác hải sản ở tầng đáy ven biển vì bắt cá ở vùng này không chỉ liên quan đến vấn đề an toàn thực phẩm mà ảnh hưởng các rạn san hô và các hệ sinh thái khác, nguồn lợi thủy sản đang phục hồi.

VĂN THẮNG - MINH PHONG