Nhưng sau khi cho vay, dân đòi hết lần này đến lần khác, đã chục năm trôi qua, xã vẫn chưa có tiền để trả nợ. Đó là tình cảnh ở xã Quỳnh Lộc, thị xã Hoàng Mai (tỉnh Nghệ An).
Vay nóng thành nợ khó đòi
Gia đình bà Nguyễn Thị Lý ở xóm 10 là một trong những chủ nợ của UBND xã Quỳnh Lộc 8 năm nay. Bà Lý kể, năm 2010, gia đình bà nhận được tiền đền bù đất nông nghiệp do nhà nước thu hồi để làm Khu công nghiệp Hoàng Mai. Sau khi trả nợ, số tiền còn lại chồng bà là ông Hồ Sỹ Hồng cho UBND xã Quỳnh Lộc vay. Thời điểm đó, ông Hồng là Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã.
Ngoài số tiền nhận đền bù đất, ông Hồng còn đi vay thêm ngân hàng để đủ 245 triệu đồng cho UBND xã vay. Số tiền này xã nói vay nóng trong vòng 1 tuần rồi trả, nhưng đến nay đã 8 năm trôi qua, gia đình bà vẫn chưa đòi được và còn phải trả lãi suất vay ngân hàng. Bà Lý kể trong nước mắt: “Khi đó, tui không dám hỏi tiền đền bù ông ấy sử dụng việc chi. Mãi sau này, khi biết bị mắc căn bệnh ung thư, ông ấy mới nói lại cho vợ con biết là đã cho UBND xã vay nóng nhưng chưa đòi được”.
Các giấy vay tiền, khế ước vay tiền của UBND xã Quỳnh Lộc và đơn xin trả nợ của người dân Một chủ nợ khác của UBND xã Quỳnh Lộc là ông Phan Thanh Tuấn (ở xóm 5, xã Quỳnh Lộc). Ông Tuấn cho biết, năm 2007, bạn ông là ông Hồ Sỹ Hữu, Chủ tịch UBND xã đến nhà đứng ra vay của gia đình ông 50 triệu đồng cho UBND xã chi thường xuyên. Vì tin tưởng nên ông cho vay. Trong khế ước do cán bộ xã lập không ghi thời hạn trả, chỉ ghi lãi suất khoản vay này là 14,5%. Năm 2009, UBND xã Quỳnh Lộc lại vay tiếp của gia đình ông 100 triệu đồng, lãi suất 1%. Ông Tuấn bức xúc: “Cũng vì tin tưởng bạn bè nên tôi mới cho họ vay 150 triệu đồng vợ chồng tôi tích cóp. Không ngờ sau khi cho vay, tôi đi đòi hết lần này lượt khác, quá mệt mỏi, họ vẫn không trả. Nếu lần này không được thì tôi sẽ khởi kiện ra tòa”.
Bao giờ cho đến tháng 10?
Ông Hồ Quốc Úy, Phó Chủ tịch UBND xã Quỳnh Lộc, cho biết, về nguyên tắc, xã không được vay tiền để chi thường xuyên. Số tiền vay này chủ yếu đã chi vào mục chi thường xuyên, nên theo quy định không thể lấy nguồn khác để trả. Việc chi thường xuyên phải dựa vào nguồn thu của xã, trong khi Quỳnh Lộc là địa phương khó khăn nhất của thị xã Hoàng Mai, không có nguồn thu đáng kể. Nguồn thu từ bán đất chỉ được dùng cho đầu tư xây dựng hạ tầng. Ông Úy cũng cho rằng, nguyên tắc kế thừa nên nhiệm kỳ trước vay thì nhiệm kỳ sau phải trả. Tuy nhiên, việc trả nợ đang rất khó khăn cho địa phương.
Theo kết luận thanh tra ngày 18-9-2018 của Thanh tra thị xã Hoàng Mai, từ năm 2007 - 2010, UBND xã Quỳnh Lộc đã vay tiền mặt của 3 cá nhân và 3 doanh nghiệp ở thị xã Hoàng Mai và huyện Quỳnh Lưu số tiền 1,225 tỷ đồng. Trong đó, ông Hồ Sỹ Hữu, nguyên Chủ tịch UBND xã nhiệm kỳ 2005 - 2010, vay 745 triệu đồng (ông Hữu nay đã mất); ông Nguyễn Văn Bắc, nguyên Chủ tịch UBND xã giai đoạn 2010 - 2014, vay 480 triệu đồng. Các khoản vay chủ yếu chi hoạt động thường xuyên và một phần trả nợ xây dựng tại địa phương. Đến thời điểm này, xã Quỳnh Lộc vẫn còn nợ nguyên số tiền trên. Đây là số tiền vay trái quy định. Mặc dù vay tiền của dân nhưng từ năm 2011 đến nay, xã Quỳnh Lộc vẫn không có kế hoạch để trả nợ.
Trước sự việc trên, thị xã Hoàng Mai giao Chủ tịch UBND xã Quỳnh Lộc tổ chức họp kiểm điểm và có hình thức kỷ luật đối với ông Nguyễn Văn Bắc, nguyên Chủ tịch UBND xã; ông Nguyễn Đức Lý, nguyên kế toán UBND xã thời điểm vay tiền của dân và doanh nghiệp. Ngoài ra, UBND xã Quỳnh Lộc phải xây dựng kế hoạch trả nợ tiền vay nói trên của các cá nhân và tổ chức.
Ông Vũ Tuấn Dũng, Phó Chủ tịch UBND thị xã Hoàng Mai, cho biết, quan điểm của thị xã là nếu chính quyền vay tiền của dân thì phải trả cho dân. UBND Thị xã Hoàng Mai đã chỉ đạo xã Quỳnh Lộc phải khắc phục hậu quả trên cơ sở đảm bảo lợi ích cho người dân.
