Vùng đất anh hùng vươn mình phát triển

Theo ghi chép lịch sử, 16 giờ 30 phút ngày 24-3-1975, huyện Sơn Hoà được giải phóng, đặc biệt là sau trận đánh ở Núi Một, đập tan binh lực, chặn đường rút của quân địch.

Núi Một - nơi chặn đường rút của địch

Quyết định chạy khỏi Tây Nguyên, Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu lệnh các tướng lĩnh tập trung quân về giữ đồng bằng duyên hải miền Trung. Chiều 15-3-1975, địch thực hiện rút quân chiến lược, bắt đầu từ Kon Tum và Pleiku. Bộ chỉ huy Chiến dịch Tây Nguyên đã giao nhiệm vụ cho Sư đoàn 320 truy kích địch rút chạy trên đường 7. Ngày 17-3, Bộ tư lệnh Quân khu 5 điện cho Sở chỉ huy tiền phương Phú Yên thông báo về việc toàn bộ địch ở Tây Nguyên đang rút xuống theo đường 7, đồng thời lệnh cho Phú Yên điều động toàn bộ lực lượng địa phương tập trung đánh tiêu diệt địch không cho chạy thoát về thị xã; điều động Tiểu đoàn 96 lên Củng Sơn để phối hợp Sư đoàn 320 đánh địch.

Trong quá trình rút chạy, một bộ phận quân địch vượt khỏi Cheo Reo (Gia Lai) chạy về thị trấn Củng Sơn (huyện Sơn Hòa), trong đó có nhiều xe tăng địch co cụm tại Núi Một. Nhận thấy đây là thời cơ nên dù còn nhiều khó khăn và chưa có thời gian phối hợp với lực lượng bộ đội chủ lực của Sư đoàn 320, Tiểu đoàn 96 vẫn quyết tâm nổ súng đánh địch.

“Đó là quyết định táo bạo và thành công, chúng ta tiêu diệt tại chỗ 70 tên địch, thu 7 xe tăng M41 còn nguyên vẹn, bắn cháy 7 xe tăng M41, thu 7 súng ĐKZ 75mm, 7 súng 12 li 7, 10 súng đại liên, 6 máy PRC25, 2 xe Jeep và nhiều quân trang, quân dụng. Sau đó, Tiểu đoàn 96 phối hợp với bộ đội chủ lực siết chặt vòng vây, phát triển tiến công đánh chiếm trận địa pháo 105 mm”, ông Nguyễn Đình Tùng, nguyên Bí thư Huyện ủy Sơn Hòa, nhớ lại.

Chiến thắng này góp phần to lớn giải phóng Phú Yên và miền Nam, tiến đến thống nhất đất nước. Ngày nay, Bia chiến công “Địa điểm diễn ra trận đánh Núi Một” nằm trên trục đường 24-3, phía Nam khu phố Bắc Lý (thị trấn Củng Sơn). Đây là “địa chỉ đỏ” của người dân huyện Sơn Hòa và tỉnh Phú Yên, nhằm giáo dục truyền thống cách mạng hào hùng của thế hệ cha anh đi trước.

Cuộc sống ấm no

Khi hòa bình lặp lại, hầu hết các buôn làng bị đốt, phá, đất sản xuất bị hoang hóa vì bom đạn, chất độc hóa học. Tuy nhiên, với sự quyết tâm, nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Sơn Hòa qua các thời kỳ, Sơn Hòa trở thành địa phương phát triển ấn tượng của tỉnh Phú Yên. Với phương châm, phát triển kinh tế phải bảo vệ tài nguyên thiên nhiên; phát triển du lịch gắn với giá trị văn hóa phi vật thể và các lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số.

Đối với địa phương có nhiều dân tộc anh em đang sinh sống như huyện Sơn Hòa, hệ thống thiết chế văn hóa phục vụ đồng bào các dân tộc thiểu số được quan tâm đầu tư đúng mức. 100% thôn, buôn, khu phố có Nhà rông văn hóa, Nhà sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Từ đó, các hủ tục, tập quán lạc hậu được xóa bỏ, nếp sống văn hóa mới được hình thành rõ nét trong cộng đồng. Đến nay, 14/14 xã, thị trấn đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3; huyện được công nhận phổ cập giáo dục THCS mức độ 2..

Kết thúc năm 2024, tổng giá trị sản xuất trên địa bàn huyện là 6.861 tỷ đồng, đạt 101% so với kế hoạch; thu ngân sách đạt trên 111 tỷ đồng. Toàn huyện có có 5/13 xã đạt chuẩn nông thôn mới, tổng diện tích gieo trồng đạt 27.901 ha; có 206 doanh nghiệp đang hoạt động.

Ông Lê Văn Quy, Chủ tịch UBND huyện Sơn Hòa cho biết: “Những kết quả đạt được trong thời gian qua, tạo nền tảng vững chắc, giúp địa phương mạnh dạn đề ra những mục tiêu quan trọng sắp tới. Sơn Hòa có điều kiện tự nhiên phong phú và đa dạng, có vị trí địa lý thuận lợi cho sự liên kết phát triển. Chúng tôi tự hào vì hệ thống hạ tầng cơ sở, giao thông tương đối hoàn thiện, có sự đa dạng về văn hóa các dân tộc, tạo điều kiện tốt để phát triển kinh tế, xã hội”.