Tình hình đất nước ta sau 15 năm đổi mới đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, tạo thế và lực để thúc đẩy công cuộc đổi mới đi vào chiều sâu. Bên cạnh đó, chúng ta còn phải đối phó với những thách thức: Tụt hậu xa hơn về kinh tế so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới, chệch hướng XHCN, nạn tham nhũng, quan liêu, “diễn biến hòa bình” do các thế lực thù địch gây ra.
Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh
Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IX được tổ chức tại Hà Nội từ ngày 19 đến 22-4-2001. Báo cáo chính trị “Phát huy sức mạnh toàn dân tộc, tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh CNH-HĐH, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc VN XHCN” đã trình bày 10 vấn đề: VN trong thế kỷ XX và triển vọng trong thế kỷ XXI; tình hình đất nước 5 năm qua và những bài học chủ yếu của 15 năm đổi mới; về con đường đi lên CNXH ở nước ta; đường lối và chính sách phát triển kinh tế-xã hội; phát triển giáo dục và đào tạo, KHCN, xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; tăng cường quốc phòng và an ninh; mở rộng quan hệ đối ngoại và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế; phát huy sức mạnh đại đoàn kết; đẩy mạnh cải cách tổ chức và hoạt động của nhà nước, phát huy dân chủ, tăng cường pháp chế; xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Đại hội IX khẳng định những kinh nghiệm, bài học đổi mới mà các đại hội VI, VII, VIII của Đảng đã đúc rút vẫn có giá trị lớn, nhất là các bài học chủ yếu sau:
Một là, trong quá trình đổi mới phải kiên trì mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH trên nền tảng chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Hai là, đổi mới phải dựa vào nhân dân, vì lợi ích của nhân dân phù hợp với thực tiễn, luôn luôn sáng tạo. Ba là, đổi mới phải kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Bốn là, đường lối đúng đắn của Đảng là nhân tố quyết định thành công của sự nghiệp đổi mới.
Đại hội xác định mô hình kinh tế tổng quát của thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN là phát triển kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước theo định hướng XHCN đó chính là nền kinh tế thị trường định hướng XHCN.
Đại hội IX đã hoạch định chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 2001-2010, với mục tiêu tổng quát là: Đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển, nâng cao rõ rệt đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại…
Đại hội đã bầu BCHTƯ khóa IX gồm 150 ủy viên. Hội nghị lần thứ nhất BCHTƯ đã bầu Bộ Chính trị gồm 15 đồng chí, Ban Bí thư gồm 9 đồng chí. Đồng chí Nông Đức Mạnh được bầu làm Tổng Bí thư.
Kết quả Đại hội Đảng lần thứ IX có ý nghĩa rất to lớn, mở ra thời kỳ mới trong sự phát triển của đất nước những thập kỷ đầu của thế kỷ 21. Kết quả đó khẳng định quyết tâm của toàn Đảng, toàn dân ta vững bước vào một thời kỳ mới – thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Đại hội IX của Đảng có ý nghĩa trọng đại mở đường cho đất nước ta nắm lấy cơ hội, vượt qua thách thức tiến vào thế kỷ mới, thiên niên kỷ mới, thực hiện mục tiêu xây dựng một nước VN dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
