Tại Lễ hội Đền Hùng (Phú Thọ) vừa rồi, hình ảnh các bạn thanh niên, sinh viên tình nguyện nhặt rác xuyên đêm để dọn sạch khu vực khuôn viên lễ hội gây ấn tượng tốt đẹp trong lòng nhiều người. Trong gần 10 ngày ra quân, lực lượng thanh niên tình nguyện của lễ hội đã thu gom rác thải, giữ gìn vệ sinh, cảnh quan môi trường; tham gia phối hợp với lực lượng chức năng tuyên truyền mọi người không chen lấn, xô đẩy... Đã có khoảng 30 tấn rác được thu gom, trả lại cảnh quan sạch đẹp trước giờ diễn ra chính hội. Thế nhưng, sau khi dọn sạch rác đón khách thập phương, chuẩn bị sẵn các thùng rác và gắn biển “Bỏ rác đúng nơi quy định” thì… các bãi cỏ vẫn bị xả rác.
Tại Lễ hội Bánh dân gian Nam bộ năm 2019, diễn ra tại TP Cần Thơ từ ngày 12 đến 16-4 vừa qua, cũng đã có một nhóm bạn trẻ tình nguyện khoảng 20 sinh viên từ TPHCM đến để dọn rác. Mỗi bạn cầm theo cái bao vừa len lỏi tại lễ hội bánh để nhặt rác, vừa kêu gọi người tham gia lễ hội bỏ rác đúng nơi quy định. Vậy mà một bộ phận khách tham quan vẫn “vô tư” xả rác, mặc dù có thùng rác và băng rôn tuyên truyền ý thức bảo vệ môi trường.
Câu chuyện rác thải sau lễ hội không phải là chuyện mới diễn ra. Mặc dù công tác quản lý, bảo vệ môi trường của các đơn vị chức năng đã tích cực nhưng vẫn khó quản được hàng ngàn, thậm chí hàng triệu người đổ dồn tới lễ hội cùng một lúc. Nghị định 155/2016 (về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường) quy định mức xử phạt đối với các hành vi vứt đầu mẩu và tàn thuốc lá không đúng nơi quy định 500.000 - 1 triệu đồng; vứt rác thải bừa bãi tại khu chung cư, thương mại phạt 3 - 5 triệu đồng; vứt rác thải lên vỉa hè, đường phố, hệ thống thoát nước 5 - 7 triệu đồng. Mức xử phạt đối với hành vi bỏ rác không đúng nơi quy định không hề thấp, nhưng vẫn không đủ răn đe, vì thực tế không có ai, cơ quan nào trực tiếp kiểm soát, thực thi chế tài.
Hình ảnh các tình nguyện viên dọn rác rất đẹp, nhưng không thể nào mãi cứ để phần việc này cho họ đảm đương khi có dịp lễ hội, vì việc giữ gìn môi trường xanh - sạch - đẹp là trách nhiệm của cả cộng đồng. Bên cạnh với việc tuyên truyền nâng cao ý thức người dân, công tác tổ chức quản lý ở những điểm du lịch đông người cần phải tốt hơn. Cần bố trí thêm nhiều thùng rác, tránh tình trạng tìm mãi không thấy thùng rác đâu buộc người ta phải vứt lung tung.
