Bị can Nghiêm Quang Minh là chủ của chung cư mini cao 9 tầng trên phố Khương Hạ (phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội), bị cháy vào đêm 12-9-2023, khiến 56 người tử vong.
Liên quan vụ án, 6 cựu cán bộ phường Khương Đình và cựu Đội trưởng Đội Thanh tra Xây dựng (thuộc quận Thanh Xuân) cùng bị truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, theo quy định tại các điểm a, c khoản 3, điều 360, Bộ luật Hình sự.
Các cựu cán bộ, gồm: Phạm Tần Anh (cựu Phó Chủ tịch UBND phường, giai đoạn từ năm 2018 đến khi bị khởi tố); Chu Xuân Sơn (cựu Phó Chủ tịch UBND phường, giai đoạn 2015-2020; thời điểm bị khởi tố là Chủ tịch UBND phường Thanh Xuân Nam); Nguyễn Thị Kim Trang (cựu Cán bộ địa chính - xây dựng phường Khương Đình, giai đoạn 2010-2018; thời điểm bị khởi tố là Cán bộ địa chính - xây dựng phường Thanh Xuân Bắc); Nguyễn Tuấn Anh (cựu Phó trưởng Công an phường Khương Đình); Nguyễn Đình Quân (cựu Tổ trưởng Tổ Thanh tra Xây dựng phường Khương Đình, giai đoạn 2014-2016; thời điểm bị khởi tố là Tổ trưởng Tổ Thanh tra xây dựng phường Nhân Chính); Trần Trọng Khang (cựu Đội trưởng Đội Thanh tra Xây dựng quận Thanh Xuân, giai đoạn 2013-2016).
Theo cáo trạng, bị can Nghiêm Quang Minh là chủ sở hữu thửa đất có diện tích 240m2 ở số 37, ngách 29/70, phố Khương Hạ, phường Khương Đình, quận Thanh Xuân, TP Hà Nội. Ngày 11-3-2015, bị can Minh được UBND quận Thanh Xuân cấp giấy phép xây dựng nhà ở riêng lẻ trên thửa đất trên, diện tích xây dựng tầng 1 là 167,4m2; mật độ xây dựng 70%; tổng diện tích sàn xây dựng 1.165,9m2; tổng chiều cao công trình 20,2m, gồm 6 tầng, tầng lửng và tum.
Từ ngày 14-5-2015 đến cuối tháng 12-2015, bị can Nghiêm Quang Minh tiến hành xây dựng và tự ý thay đổi thiết kế công trình, xây dựng thành 9 tầng và 1 tum; vượt 3 tầng so với giấy phép xây dựng; vượt 12 phòng so với giấy phép xây dựng, nhưng không lập hồ sơ thiết kế, thẩm duyệt, nghiệm thu, quản lý về phòng cháy chữa cháy theo quy định.
Quá trình xây dựng, tổ thanh tra xây dựng phường Khương Đình phát hiện vi phạm và lập biên bản vi phạm hành chính, yêu cầu Minh dừng thi công, đồng thời, báo cáo UBND phường và Đội Thanh tra xây dựng quận Thanh Xuân. Sau đó, bị can Minh bị xử phạt 15 triệu đồng, buộc phá dỡ phần xây trái phép.
Sau khi nhận được quyết định cưỡng chế, quyết định xử phạt vi phạm hành chính nêu trên, trong chức trách, nhiệm vụ được giao, bị can Chu Xuân Sơn không biết cấp dưới của mình là Nguyễn Đình Quân, Nguyễn Thị Kim Trang, Phạm Thanh Tùng (nhân viên hợp đồng phụ trách lĩnh vực đô thị môi trường phường Khương Đình) đã lập biên bản và ký xác nhận việc Minh tự tháo dỡ phần công trình xây dựng sai phép, còn phần xây dựng sai mật độ so với giấy phép xây dựng thì Quân, Trang, Tùng không yêu cầu Minh phải phá dỡ.
Cũng theo cáo trạng, từ tháng 10-2015 đến tháng 4-2016, bị can Nghiêm Quang Minh đã bán xong 45 căn hộ bằng hình thức ký các văn bản thỏa thuận về việc mua bán căn hộ hoặc văn bản thỏa thuận giao quyền quản lý, sử dụng căn hộ lâu dài cho các cá nhân và hộ gia đình. Đến cuối năm 2016, toàn bộ 45 căn hộ đều có người ở. Thời điểm trước khi xảy ra hỏa hoạn (12-9-2023), có 147 cư dân sinh sống trong 45 căn hộ nêu trên.
Sau khi bán toàn bộ 45 căn hộ cho các hộ dân sử dụng, bị can Minh không cư trú tại tòa nhà và xác định quyền quản lý, sử dụng là của toàn bộ cư dân.
Theo phân cấp quản lý, tòa nhà chung cư trên thuộc quyền quản lý của UBND phường Khương Đình. Chủ tịch UBND phường Khương Đình giao cho Công an phường chịu trách nhiệm, chủ trì thực hiện công tác kiểm tra an toàn phòng cháy, chữa cháy; Chủ tịch UBND phường Khương Đình cũng phân công Phạm Tần Anh phụ trách lĩnh vực quản lý nhà nước về phòng cháy chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ. Trưởng Công an phường Khương Đình phân công Nguyễn Tuấn Anh phụ trách công tác phòng cháy chữa cháy.
Qua công tác kiểm tra phòng cháy chữa cháy trên địa bàn, thời gian từ ngày 31-8-2018 đến ngày 12-6-2020, Công an quận Thanh Xuân đã phát hiện nhiều vi phạm về phòng cháy chữa cháy tại nhà số 37, ngách 29/70, phố Khương Hạ, phường Khương Đình và xác định đây là cơ sở vi phạm quy định về phòng cháy chữa cháy, nếu không được ngăn chặn kịp thời thì có thể dẫn đến nguy cơ trực tiếp phát sinh cháy nổ, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
Trên cơ sở kết quả kiểm tra, UBND quận Thanh Xuân ban hành quyết định đình chỉ hoạt động đối với tầng 1 của tòa nhà, giao cho Nghiêm Quang Minh và các hộ dân sinh sống, quản lý tại tòa nhà có trách nhiệm thi hành, thực hiện các yêu cầu về đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy; chính quyền và công an phường phải giám sát việc này. Tuy nhiên, Minh và các cư dân vẫn không chấp hành.
Kết quả điều tra xác định, khoảng 23 giờ 20 phút ngày 12-9-2023, do đường dây dẫn điện bị chập mạch tại khu vực bình ắc quy đặt ở giáp tường phía Nam tầng 1 tòa nhà gây cháy. Từ đó, ngọn lửa cháy lan vào dây cáp điện, các hộp công tơ điện gắn trên tường phía Nam tầng 1 và lan ra xung quanh.
Mặc dù, được phát hiện nhưng với bình bọt chữa cháy tại tầng 1 tòa nhà không dập được đám cháy, dẫn đến ngọn lửa bùng phát lớn. Đến khoảng 0 giờ 15 phút ngày 13-9-2023, đám cháy đã cơ bản được dập tắt.
Hậu quả, vụ cháy đã làm 56 người tử vong, 44 người bị thương, thiệt hại về tài sản hơn 3,2 tỷ đồng. Ngay trong ngày 13-9-2023, Nghiêm Quang Minh bị cơ quan điều tra bắt tạm giam để điều tra về tội “Vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy”.
