Chứng cứ khoa học bị bỏ qua
Theo báo cáo của Bộ Y tế, ngày 13-6, tại phiên tòa phúc thẩm xét xử vụ án này, Bộ Y tế đã cử một số chuyên gia, nhà khoa học tham gia tố tụng tại phiên toà để làm rõ quan điểm của Bộ Y tế về phát hiện tình tiết mới mang tính khoa học liên quan đến nguyên nhân tử vong các bệnh nhân. Theo Bộ Y tế, nguyên nhân tử vong của 8 người bệnh có thể là do nhiễm đa chất, trong đó có chất HF (Axit Flohydric) và con đường ô nhiễm nước dùng cho máy chạy thận là do hệ thống RO1 hỏng (có 3 van hỏng trên đường Bypass cũ) đã mở thông con đường gây ô nhiễm đa chất là nguyên nhân gây ra sự cố y khoa nghiêm trọng tại bệnh viện này.
Với nhận định khoa học trên, Bộ Y tế đã đặt ra một số câu hỏi để Hội đồng xét xử (HĐXX) đề nghị Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Hòa Bình làm rõ. Trong đó có việc vì sao các lần trước, bị cáo Bùi Mạnh Quốc (giám đốc Công ty xử lý nước Trâm Anh) đã bảo trì, súc rửa hệ thống RO2 của BV Hòa Bình nhưng không xảy ra hậu quả mà lần này lại xảy ra tai biến, liệu bị cáo Quốc có làm gì khác so với các lần trước không? Vì sao bị cáo Quốc sử dụng hỗn hợp Axit Flohydric (HF) và Axit Clohydric (HCl) để lau chùi, sục rửa các cột lọc mà khi xét nghiệm lại chỉ có HF (đơn chất), không có HCl?... Bộ Y tế cũng đặt câu hỏi vì sao vụ án chưa xét xử xong nhưng Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Hòa Bình lại cho phép BV Hòa Bình phá dỡ hệ thống lọc nước RO (cả RO1 và RO2) để lắp đặt hệ thống mới, trong khi đây là vật chứng hết sức quan trọng của vụ án?...
Qua các câu hỏi trên, Bộ Y tế cho rằng cần thiết phải điều tra bổ sung thông qua các biện pháp khoa học, khách quan.
Tuy nhiên, văn bản báo cáo của Bộ Y tế gửi Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh tại phiên toà phúc thẩm vào tháng 6 vừa qua, HĐXX Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh Hòa Bình đã không mời đại diện Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Hoà Bình đến để làm rõ những nội dung khoa học mà Bộ Y tế kiến nghị mà chỉ mời đại diện một số các nhà khoa học của Viện Khoa học hình sự, Bộ Công an là cơ quan được trưng cầu giám định để phục vụ công tác điều tra. Do đó, theo Bộ Y tế, một số luận cứ then chốt liên quan đến nguyên nhân tử vong, con đường dẫn đến nguyên nhân tử vong vẫn chưa được làm sáng tỏ về khoa học.
Nguyên nhân tử vong của 8 nạn nhân trong vụ tai biến chạy thận ở BV Hòa Bình còn nhiều vấn đề cần làm rõ Bộ Y tế cũng cho rằng một số giải thích của đại diện Viện Khoa học hình sự tại phiên tòa phúc thẩm chưa làm rõ được bản chất của nguyên nhân tử vong do ô nhiễm đơn chất hay đa chất, chưa luận giải được một số nội dung về các kết quả giám định mẫu nước, dung dịch, hoá chất đã thu giữ, quy trình và thực thi quy trình lấy mẫu… Đặc biệt, đại diện Viện Khoa học hình sự khẳng định trước tòa là đã phát hiện ra 3 van của hệ thống nước RO1 bị hỏng nhưng chưa nêu được căn cứ khoa học để xác định 3 van bị hỏng này. Bộ Y tế cũng cho biết, tại phiên tòa phúc thẩm, chủ tọa phiên tòa đã chủ động dừng, không cho tranh tụng khoa học tiếp về vấn đề này, trong khi đây là điểm mấu chốt sẽ làm thay đổi bản chất vụ án nếu được chứng minh bằng thực nghiệm điều tra.
Phản bác lại bản án của tòa
Từ những chứng cứ được các nhà khoa học, chuyên gia y tế thu thập được, Bộ Y tế cho rằng, trong vụ án tại biến chạy thận ở BV Hòa Bình còn những vấn đề chưa được làm sáng tỏ, gồm: Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Hoà Bình và cơ quan giám định là Viện Khoa học hình sự đã phát hiện ra 3 van nước của hệ thống chạy thận bị hỏng nằm trên con đường nối tắt Bypass thuộc hệ thống RO1 nhưng Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Hòa Bình lại chưa điều tra, thực nghiệm điều tra hiện trường, đây là một trong những vấn đề quan trọng nhất; Chưa vẽ lại hoặc chụp ảnh toàn bộ hệ thống RO1, RO2 trong quá trình giám định; cho BV Hòa Bình dỡ bỏ vật chứng quan trọng của vụ án là hệ thống RO1, RO2 sai với quy định của pháp luật về tố tụng hình sự...
Đáng chú ý, trong văn bản gửi lên Thủ tướng, Bộ Y tế cũng cho biết tới ngày 3-7-2019, Bộ Y tế mới nhận được Bản án Phúc thẩm số 20/2019/HS-PT ngày 19-6-2019 của TAND tỉnh Hòa Bình về xét xử phúc thẩm vụ án hình sự xảy ra tại BV Hòa Bình, trong đó có nội dung liên quan đến kiến nghị của Bộ Y tế về phát hiện tình tiết mới trong vụ án.
Theo đó, bản án cho hay: "Đã làm sáng tỏ các ý kiến mang tính giả thiết của Bộ Y tế, Viện Trang thiết bị thuộc Bộ Y tế về các nghi vấn, nguyên nhân tử vong của 8 bệnh nhân trong sự cố y khoa tại BV Hòa Bình. Về con đường tồn dư hóa chất và các đề nghị, kiến nghị của Bộ Y tế ... là không có cơ sở khoa học và không phù hợp với các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án... Các kết luận giám định của Viện khoa học hình sự có trong hồ sơ vụ án là chính xác và khoa học, phù hợp với các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án. Điều này bác bỏ hoàn toàn các lập luận, giả thiết mà Bộ Y tế nêu ra trong các văn bản gửi các cơ quan tiến hành tố tụng. Viện khoa học hình sự khẳng định tại phiên tòa phúc thẩm và chịu trách nhiệm về tính đúng đắn của các kết luận giám định của Viện khoa học hình sự. HĐXX phúc thẩm xét thấy các quan điểm và ý kiến của Bộ Y tế là chưa bảo đảm các thuộc tính của chứng cứ và không phù hợp với các tài liệu, chứng cứ trong hồ sơ vụ án. Theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự về chứng cứ thì các quan điểm của Bộ Y tế, Viện trang thiết bị không được xác định là chứng cứ, nên không xét đến...".
Lãnh đạo Viện trang thiết bị y tế trình bày với báo chí về một số chứng cứ khoa học liên quan tới vụ án tai biến chạy thận ở BV Hòa Bình Trước các ý kiến trên của TAND tỉnh Hòa Bình, Bộ Y tế cho rằng việc HĐXX phúc thẩm chưa xem xét nghiêm túc tại phiên tòa các kiến nghị khoa học bằng các luận giải khoa học mà đã khẳng định các kiến nghị của Bộ Y tế "là không có cơ sở khoa học" là không bảo đảm khoa học pháp lý và khoa học xét xử. "Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Hoà Bình không trả lời kiến nghị của Bộ Y tế nhưng HĐXX lại nhận định "Điều này bác bỏ hoàn toàn các lập luận, giả thiết mà Bộ Y tế nêu ra trong các văn bản gửi các cơ quan tiến hành tố tụng" cũng là ngụy biện" - Bộ Y tế nêu trong báo cáo gửi Thủ tướng.
Đồng thời, Bộ Y tế nêu rõ, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Hoà Bình, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Hòa Bình và TAND tỉnh Hòa Bình chưa chứng minh được nguyên nhân tử vong của các bệnh nhân, con đường dẫn đến nguyên nhân tử vong bằng khoa học từ kiến nghị của Bộ Y tế nhưng vẫn tuyên án. Do vậy, Bộ Y tế nhận định bản án phúc thẩm này không có giá trị khoa học và không thuyết phục.
