Lương theo giờ, mỗi nơi mỗi kiểu
Lương tối thiểu theo giờ đã được phần lớn các quốc gia áp dụng từ lâu. Còn tại Việt Nam, hiện nay mới chỉ có lương tối thiểu theo tháng mà chưa có lương tối thiểu theo giờ. Trong khi giờ đây, quan hệ lao động rất đa dạng. Rất nhiều doanh nghiệp, cơ sở chỉ cần thuê lao động làm việc vài tiếng mỗi ngày chứ không thuê trọn thời gian. Người lao động cũng làm việc rất linh hoạt: chỗ này mấy giờ/ngày, chỗ kia mấy giờ/ngày, làm việc từ xa, không đến công ty…
Công ty TNHH Dịch vụ nhà hàng Hàn Quốc Jin Sun Dae (quận 1, TPHCM) vừa tuyển lao động bán thời gian, làm việc theo ca sáng, trưa, tối. Mức lương công ty này trả cho người làm theo giờ là 17.000 đồng/giờ. Trước đó, Nhà Văn hóa Thanh niên TPHCM cũng tuyển kỹ thuật viên làm bán thời gian, công việc là hỗ trợ kỹ thuật các chương trình do nhà văn hóa tổ chức, có thể làm việc 4 - 8 giờ/ngày, lương 25.000 đồng/giờ. Trong khi đó, nhiều nơi tuyển người làm theo giờ song lại trả lương theo tháng. Công ty Bảo hiểm bưu điện Bến Thành Team Neverland tuyển nhân viên bán thời gian, sinh viên làm thêm và trả 2,5 triệu đồng/người/tháng. Công ty TNHH Thương mại An Nhiên Phú tuyển người làm theo ca 5 giờ/ngày, lương 1,8 triệu đồng/tháng.
Ông Trần Anh Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động TPHCM, cho biết những tháng cuối năm và dịp tết 2018, TPHCM cần khoảng 35.000 lao động thời vụ (tăng 20% so với cùng kỳ năm 2017). Các công ty, cơ sở cần nhiều lao động thời vụ, bán thời gian chủ yếu thuộc nhóm ngành nghề kinh doanh - bán hàng, dịch vụ - phục vụ, nhà hàng - khách sạn. Trong thời đại công nghệ, các công việc bán thời gian ở lĩnh vực truyền thông, thiết kế đồ họa, quảng cáo, bán hàng online… tăng mạnh. Các công việc như chăm sóc khách hàng, tiếp thị, bảo vệ, nhân viên vệ sinh, tạp vụ, giúp việc gia đình… luôn cần nhiều lao động bán thời gian.
Trong khi thị trường gia tăng các công việc bán thời gian thì mức lương trả theo giờ hiện nay rất “trôi nổi”, mỗi nơi mỗi kiểu. Mức thù lao cho lao động phổ thông, không cần kinh nghiệm từ 15.000 - 50.000 đồng/giờ. Lao động qua đào tạo, mức thù lao cao hơn. Nhiều doanh nghiệp, cơ sở thuê người theo giờ, trả lương theo giờ hoặc theo tháng. Không ít doanh nghiệp vừa trả lương vừa băn khoăn, bởi nhiều khi dù gộp cả tháng thì mức lương trả cho người lao động vẫn thấp hơn mức lương tối thiểu vùng. Như vậy, liệu có vi phạm luật?
Sẽ có lương tối thiểu theo giờ
Công ty Swiss Post Solutions (quận 12) trước khi ký hợp đồng lao động bán thời gian và trả lương theo giờ với một số lao động đã rất băn khoăn. Với nhân viên toàn thời gian làm 8 giờ/ngày, nghỉ thứ bảy và chủ nhật, lương dự kiến 5 triệu đồng/người/tháng; nhân viên bán thời gian, ký hợp đồng 6 tháng, làm 4 giờ/ngày, nghỉ thứ bảy và chủ nhật, lương “chẻ đôi” là 2,5 triệu đồng/tháng. Vấn đề công ty còn lúng túng là có phải đóng BHXH cho người làm bán thời gian không? Theo quy định, việc đóng BHXH sẽ căn cứ vào ngày làm việc, vậy đối với nhân viên bán thời gian thì sẽ đóng BHXH như thế nào; có thể quy số giờ làm việc trong tháng ra ngày công (8 giờ/ngày) để tính ngày công đóng BHXH?
Lương tối thiểu theo giờ đã được phần lớn các quốc gia áp dụng từ lâu. Còn tại Việt Nam, hiện nay mới chỉ có lương tối thiểu theo tháng mà chưa có lương tối thiểu theo giờ. Trong khi giờ đây, quan hệ lao động rất đa dạng. Rất nhiều doanh nghiệp, cơ sở chỉ cần thuê lao động làm việc vài tiếng mỗi ngày chứ không thuê trọn thời gian. Người lao động cũng làm việc rất linh hoạt: chỗ này mấy giờ/ngày, chỗ kia mấy giờ/ngày, làm việc từ xa, không đến công ty…
Công ty TNHH Dịch vụ nhà hàng Hàn Quốc Jin Sun Dae (quận 1, TPHCM) vừa tuyển lao động bán thời gian, làm việc theo ca sáng, trưa, tối. Mức lương công ty này trả cho người làm theo giờ là 17.000 đồng/giờ. Trước đó, Nhà Văn hóa Thanh niên TPHCM cũng tuyển kỹ thuật viên làm bán thời gian, công việc là hỗ trợ kỹ thuật các chương trình do nhà văn hóa tổ chức, có thể làm việc 4 - 8 giờ/ngày, lương 25.000 đồng/giờ. Trong khi đó, nhiều nơi tuyển người làm theo giờ song lại trả lương theo tháng. Công ty Bảo hiểm bưu điện Bến Thành Team Neverland tuyển nhân viên bán thời gian, sinh viên làm thêm và trả 2,5 triệu đồng/người/tháng. Công ty TNHH Thương mại An Nhiên Phú tuyển người làm theo ca 5 giờ/ngày, lương 1,8 triệu đồng/tháng.
Ông Trần Anh Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động TPHCM, cho biết những tháng cuối năm và dịp tết 2018, TPHCM cần khoảng 35.000 lao động thời vụ (tăng 20% so với cùng kỳ năm 2017). Các công ty, cơ sở cần nhiều lao động thời vụ, bán thời gian chủ yếu thuộc nhóm ngành nghề kinh doanh - bán hàng, dịch vụ - phục vụ, nhà hàng - khách sạn. Trong thời đại công nghệ, các công việc bán thời gian ở lĩnh vực truyền thông, thiết kế đồ họa, quảng cáo, bán hàng online… tăng mạnh. Các công việc như chăm sóc khách hàng, tiếp thị, bảo vệ, nhân viên vệ sinh, tạp vụ, giúp việc gia đình… luôn cần nhiều lao động bán thời gian.
Trong khi thị trường gia tăng các công việc bán thời gian thì mức lương trả theo giờ hiện nay rất “trôi nổi”, mỗi nơi mỗi kiểu. Mức thù lao cho lao động phổ thông, không cần kinh nghiệm từ 15.000 - 50.000 đồng/giờ. Lao động qua đào tạo, mức thù lao cao hơn. Nhiều doanh nghiệp, cơ sở thuê người theo giờ, trả lương theo giờ hoặc theo tháng. Không ít doanh nghiệp vừa trả lương vừa băn khoăn, bởi nhiều khi dù gộp cả tháng thì mức lương trả cho người lao động vẫn thấp hơn mức lương tối thiểu vùng. Như vậy, liệu có vi phạm luật?
Sẽ có lương tối thiểu theo giờ
Công ty Swiss Post Solutions (quận 12) trước khi ký hợp đồng lao động bán thời gian và trả lương theo giờ với một số lao động đã rất băn khoăn. Với nhân viên toàn thời gian làm 8 giờ/ngày, nghỉ thứ bảy và chủ nhật, lương dự kiến 5 triệu đồng/người/tháng; nhân viên bán thời gian, ký hợp đồng 6 tháng, làm 4 giờ/ngày, nghỉ thứ bảy và chủ nhật, lương “chẻ đôi” là 2,5 triệu đồng/tháng. Vấn đề công ty còn lúng túng là có phải đóng BHXH cho người làm bán thời gian không? Theo quy định, việc đóng BHXH sẽ căn cứ vào ngày làm việc, vậy đối với nhân viên bán thời gian thì sẽ đóng BHXH như thế nào; có thể quy số giờ làm việc trong tháng ra ngày công (8 giờ/ngày) để tính ngày công đóng BHXH?
Bà Nguyễn Thị Thực, Phòng Tiền lương - Phúc lợi Trung tâm ngoại ngữ ILA, chia sẻ đặc thù giảng dạy ở ILA là người lao động nước ngoài làm việc theo giờ, hưởng lương theo giờ, không hưởng lương theo ngày, không làm đủ tháng. Bà Thực băn khoăn, liệu có phải đóng BHXH cho giáo viên làm việc không quá 112 giờ/tháng (tương đương với 14 ngày làm việc) hay không? Anh Bùi Anh Tuấn, quản lý một cửa hàng kinh doanh, cho biết đang thuê người làm bán thời gian với mức 20.000 đồng/giờ. Anh thắc mắc luật có quy định nào về thời gian tối đa cho nhân viên bán thời gian? Nếu người này làm việc 8 tiếng trở lên thì có phải hỗ trợ thêm khoản chi phí nào khác?
Trong quá trình xây dựng Đề án cải cách chính sách tiền lương, BHXH và ưu đãi người có công (dự kiến thông qua vào năm 2018; triển khai thực hiện từ năm 2021), bà Tống Thị Minh, Cục trưởng Cục Quan hệ lao động - Tiền lương (Bộ LĐTB-XH), cho hay Bộ LĐTB-XH đề xuất cần có lương tối thiểu theo giờ nhằm phù hợp với sự phát triển của thị trường lao động ở Việt Nam. “Chưa có lương tối thiểu theo giờ, một siêu thị thuê lao động đến làm 2 giờ đã lấy lương tối thiểu tháng chia ra số ngày, số giờ làm việc bình thường để tính ra “lương giờ” và trả 60.000 đồng/giờ. Việc này chắc chắn là không ổn. Đồng thời cho thấy, tiền lương tối thiểu theo giờ là cần thiết, là mức sàn thấp nhất làm cơ sở cho người lao động và người sử dụng lao động thỏa thuận. Hơn nữa, quy định lương tối thiểu giờ còn liên quan đến đóng BHXH cho người lao động”, bà Minh chia sẻ.
Trong quá trình xây dựng Đề án cải cách chính sách tiền lương, BHXH và ưu đãi người có công (dự kiến thông qua vào năm 2018; triển khai thực hiện từ năm 2021), bà Tống Thị Minh, Cục trưởng Cục Quan hệ lao động - Tiền lương (Bộ LĐTB-XH), cho hay Bộ LĐTB-XH đề xuất cần có lương tối thiểu theo giờ nhằm phù hợp với sự phát triển của thị trường lao động ở Việt Nam. “Chưa có lương tối thiểu theo giờ, một siêu thị thuê lao động đến làm 2 giờ đã lấy lương tối thiểu tháng chia ra số ngày, số giờ làm việc bình thường để tính ra “lương giờ” và trả 60.000 đồng/giờ. Việc này chắc chắn là không ổn. Đồng thời cho thấy, tiền lương tối thiểu theo giờ là cần thiết, là mức sàn thấp nhất làm cơ sở cho người lao động và người sử dụng lao động thỏa thuận. Hơn nữa, quy định lương tối thiểu giờ còn liên quan đến đóng BHXH cho người lao động”, bà Minh chia sẻ.
Tại buổi làm việc với đoàn công tác của Ban chỉ đạo Trung ương về cải cách chính sách tiền lương, BHXH và ưu đãi người có công mới đây, ông Trần Ngọc Sơn, Phó Giám đốc Sở LĐTB-XH TPHCM, cho rằng nên tính đến tiền lương tối thiểu theo giờ. Bởi hiện nay, quan hệ lao động rất đa dạng.
