Là cựu chiến binh trực tiếp tham gia chiến dịch lịch sử này, nhà báo Trần Thế Tuyển, nguyên Tổng Biên tập Báo SGGP, đã có bài về đơn vị cũ.
1. Một thời, chúng tôi đều là lính Sư đoàn 5. Chỉ khác nhau ở chỗ, cách đây hơn nửa thế kỷ, tôi về Sư đoàn 5 làm Trung đội trưởng, còn sau đó gần 20 năm, đồng chí Lưu Phước Lượng (nguyên Trung tướng, Phó Tư lệnh Quân khu 9) về làm Phó Chỉ huy trưởng về chính trị. Mỗi người có những kỷ niệm khác nhau. Điều chung nhất, khi trở về đơn vị cũ, ai cũng bồi hồi xúc động nhớ về đồng đội đã hy sinh, nhớ về những ngày chiến đấu gian khổ nhưng rất đỗi tự hào.
Về đến đơn vị, Sư đoàn trưởng Sư đoàn 5 Lê Xuân Bình đợi chúng tôi từ lâu. Sư trưởng Bình đon đả mời chúng tôi vào thắp hương Đền thờ Bác rồi tham quan phòng truyền thống. Sư trưởng Bình nói: Tên tuổi của hơn 4.000 liệt sĩ của sư đoàn đều được ghi danh trên đá hoa cương đặt tại ngôi đền thiêng liêng này.
Ước nguyện của sư đoàn trưởng về việc tri ân đồng đội khiến chúng tôi cảm động. Và cảm động hơn khi cô chiến sĩ trong quân phục chỉnh tề hướng dẫn chúng tôi thăm phòng truyền thống. Công nghệ thông tin đã giúp người xem sống lại chặng đường 56 năm kể từ ngày thành lập sư đoàn.
Ngày 2-9-1965, Quân ủy và Bộ Chỉ huy các lực lượng vũ trang giải phóng miền Nam đã ra quyết định thành lập 2 sư đoàn chủ lực: Sư đoàn 5 và Sư đoàn 9. Quyết định thành lập ngày đó, nhưng Sư đoàn 5 chọn ngày 23-11-1965 làm ngày truyền thống. Đại tá Chính ủy Sư đoàn giải thích, ngày đó gắn với phiên họp đầu tiên của Đảng ủy Sư đoàn và đặc biệt gắn với ngày Nam kỳ khởi nghĩa.
Hơn nửa thế kỷ qua, các thế hệ cán bộ chiến sĩ Sư đoàn 5 đã vượt qua muôn trùng khó khăn, gian khổ xây dựng nên truyền thống 17 chữ vàng: “Đoàn kết, trung dũng, tự lực tự cường, cơ động linh hoạt, đánh thắng mọi kẻ thù”. Dấu chân của cán bộ chiến sĩ in đậm mọi nẻo đường của Tổ quốc và trên đất bạn. Từ Bà Rịa, Long Khánh, Biên Hòa, Lộc Ninh, Đồng Tháp Mười... đến Xi Xô Phôn, Bat-tam-bang, Ốt-đo Miên-chây (Campuchia).
Tôi thầm nghĩ, Sư đoàn 5 là một trong những đơn vị lớn nhất rèn luyện, đào tạo cho đất nước nhiều tướng lĩnh và lãnh đạo các cấp. Cùng tâm trạng với tôi, Trung tướng Lưu Phước Lượng (Năm Lượng) không khỏi bồi hồi. Là người công tác ở sư đoàn khá lâu, lại là người chủ trì công tác Đảng, công tác chính trị, Năm Lượng có nhận xét sát thực. Phải góp ý để anh em tập trung vào nhiệm vụ chính trị trung tâm; bên cạnh việc nâng cao sức mạnh chiến đấu, thành thục phương án tác chiến là xây dựng bản lĩnh chính trị cho bộ đội. Các phương tiện giáo dục trực quan như phòng truyền thống, đền thờ lưu danh liệt sĩ... là những phương tiện thiết thực nhất.
Đúng ngày Giỗ tổ Vua Hùng, bên bàn trà dưới bóng cây, Năm Lượng đã có cuộc trò chuyện thân mật với cán bộ làm công tác Đảng, công tác chính trị của sư đoàn. Năm Lượng say sưa bày tỏ cảm xúc tự hào về truyền thống sư đoàn, tin tưởng vào thế hệ nối tiếp và không quên “truyền lửa” cho thế hệ kế tục sự nghiệp của mình.
2. Tôi có cơ duyên biết “chàng” Sư trưởng trẻ tuổi Lê Trọng Bình cách nay hơn 40 năm. Ngày ấy, tôi từ Sư đoàn 5 về Cục Chính trị làm phóng viên Báo Quân khu 7.
Một buổi sáng chủ nhật, tôi thấy Trung tá Lê Thành Tâm (Năm Tâm), Phó phòng Tuyên huấn Quân khu, dắt theo một bé trai chừng hai - ba tuổi. Đó là con trai của ông. Từ Phòng Tuyên huấn Quân khu, Trung tá Lê Thành Tâm, người chiến sĩ quân giải phóng đã từng có vinh dự trực tiếp gặp Bác Hồ, đã chuyển công tác hết đơn vị này sang đơn vị khác. Ông đã từng giữ vai trò Chính ủy Sư đoàn 5, Chủ nhiệm Chính trị rồi Phó Tư lệnh về chính trị (Chính ủy) Quân khu 7; Chủ tịch Hội CCB TPHCM.
Bây giờ cậu bé Bình năm xưa ông dắt tay vào Phòng Tuyên huấn, đã trở thành Sư đoàn trưởng. Tính nết Bình khác cha. Nếu ông Năm Tâm đằm tính, nhẹ nhàng, chỉn chu từng câu chữ đúng chất con nhà chính trị thì Sư đoàn trưởng Bình mạnh mẽ, quyết đoán đúng công việc của người đứng đầu, chỉ huy quân sự.
Cuối giờ chiều, khi hoàng hôn dần xuống, Sư trưởng Bình đưa chúng tôi đi thăm nơi tăng gia sản xuất của đơn vị. Từ vườn cây, ao cá đến chuồng trại nuôi bò, trâu, ngựa, gà vịt... chỗ nào cũng “chính quy hiện đại”, công nghệ 4.0 - 5G đã được áp dụng bài bản ở đây.
Trung tướng, PGS-TS Nguyễn Đức Hải nhận xét: Tôi đã có lần về thăm Sư đoàn 5, nay trở lại mọi thứ đổi thay kỳ diệu. Từ con người đến cơ sở hạ tầng ở đây cho chúng ta niềm tin cán bộ chiến sĩ Sư đoàn 5 sẽ xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện; xứng đáng truyền thống đơn vị anh hùng, hoàn thành tốt nhiệm vụ nơi biên cương của Tổ quốc. Nhận xét của người đã từng giữ cương vị Viện trưởng Viện Chiến lược Bộ Quốc phòng về Sư đoàn 5 càng dấy lên trong chúng tôi niềm vinh dự, tự hào; càng tin vào thế hệ nối tiếp trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước.
