PHÓNG VIÊN: Thưa ông, dự thảo Luật Nhà giáo lần thứ 5 mới đây trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến đã có thay đổi, cập nhật so với trước đó?
Ông VŨ MINH ĐỨC: Dự thảo lần 5 Luật Nhà giáo (bản chỉnh lý đến ngày 1-10) gồm 9 chương 45 điều, ngắn gọn hơn, chỉ quy định những nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội (trước đó, dự thảo gồm 9 chương, 71 điều). Dự thảo làm rõ hơn định hướng: nhà giáo trong các cơ sở giáo dục công lập là viên chức, thực hiện các quy định của Luật Viên chức (tuyển dụng, sử dụng, quản lý, hệ thống thang bảng lương…) và chịu sự quản lý của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền, đồng thời chịu sự điều chỉnh của các quy định đặc thù đối với nhà giáo. Nhà giáo trong các cơ sở giáo dục ngoài công lập là người lao động, thực hiện các quy định của Bộ luật Lao động và các quy định đặc thù của nhà giáo.
Để đảm bảo tính toàn diện, bình đẳng, đồng bộ về nhà giáo trong toàn hệ thống, dự thảo đã tăng tối đa các nội dung quy định chung không phân biệt giữa nhà giáo công lập và nhà giáo ngoài công lập (tập trung ở các nội dung quy định về chức danh, chuẩn nghề nghiệp, đạo đức nhà giáo, quyền và nghĩa vụ, chính sách bồi dưỡng, chính sách hỗ trợ, thu hút, thi đua, khen thưởng).
Đối với những nội dung còn nhiều ý kiến khác nhau (quy định về áp dụng Luật Nhà giáo, về tổ chức xã hội nghề nghiệp của nhà giáo, về chuẩn người đứng đầu các cơ sở giáo dục; về quy định chứng chỉ hành nghề nhà giáo...) đã được đưa ra khỏi dự thảo luật để tiếp tục nghiên cứu, đánh giá.
- Vậy khi Luật Nhà giáo ra đời, Bộ GD-ĐT đánh giá sẽ có những tác động tích cực nào?
Ngành giáo dục sẽ có sự chủ động trong tuyển dụng, sử dụng, phát triển đội ngũ nhà giáo, vì có chế tài pháp lý đủ mạnh để tháo gỡ các nút thắt trong tuyển dụng, sử dụng nhà giáo thời gian qua, thu hút người giỏi đến với nghề dạy học, giữ chân nhà giáo giỏi trong nghề. Từ đó, nâng cao chất lượng của hệ thống giáo dục trên cơ sở chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo về chất lượng.
Nhà giáo sẽ được nâng tầm vị thế, vai trò, được xã hội ghi nhận, tôn vinh, được bảo vệ trong hoạt động nghề nghiệp. Chế độ, chính sách cũng sẽ góp phần nâng cao đời sống, giúp nhà giáo yên tâm công tác và tạo động lực để nhà giáo tận tâm cống hiến với nghề.
- Tại phiên họp gần đây nhất của UBTVQH cho ý kiến về dự thảo luật, cơ quan thẩm tra là Ủy ban Văn hóa, Giáo dục đề nghị xác định rõ phạm vi, đối tượng thụ hưởng, đánh giá tác động kỹ lưỡng, đầy đủ về nguồn lực bảo đảm thực hiện chính sách hỗ trợ, thu hút nhà giáo. Bộ GD-ĐT đã tiếp thu ý kiến này?
Việc quy định các chế độ, chính sách đối với thân nhân của cán bộ, công chức, viên chức thường được đề xuất quy định đối với một số ngành, lĩnh vực có tính chất đặc thù. Ví dụ chế độ bảo hiểm y tế, miễn giảm viện phí cho thân nhân của sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ nghĩa vụ phục vụ tại ngũ trong lực lượng vũ trang nhân dân đã được quy định tại Luật Công an nhân dân, Luật Sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam. Ở nhiều quốc gia, ngoài các quy định về chính sách đối với nhà giáo cũng quy định các chính sách ưu đãi cho thân nhân của nhà giáo.
Với quan điểm xây dựng Luật Nhà giáo nhằm kiến tạo các chính sách, trong đó sẽ có một số chính sách đột phá, tạo điều kiện cho nhà giáo phát triển cũng như nâng cao vị thế nghề nghiệp của nhà giáo để thu hút người giỏi vào ngành, ban soạn thảo đã đề xuất chính sách hỗ trợ học phí cho con của nhà giáo và các chế độ khác bảo đảm an sinh xã hội cho nhà giáo. Điều này là nhằm tạo điều kiện để nhà giáo có cuộc sống tốt hơn, yên tâm, gắn bó với sự nghiệp giáo dục.
Trong quá trình soạn thảo dự thảo Luật Nhà giáo, Bộ GD-ĐT luôn cầu thị, nghiêm túc lắng nghe các ý kiến góp ý, phản biện của các đại biểu Quốc hội, của các nhà giáo, cử tri và nhân dân cả nước để điều chỉnh kịp thời nếu đủ căn cứ. Vì vậy, với nội dung quy định về chính sách miễn học phí cho con nhà giáo, hiện nay, Bộ GD-ĐT đang tổng hợp các ý kiến, rà soát kỹ lưỡng, đánh giá tác động các quy định theo hướng đảm bảo tính khả thi, đảm bảo mối tương quan với các ngành nghề khác và điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước để chỉnh sửa trong dự thảo luật trước khi trình Quốc hội vào kỳ họp tới.
Trình Quốc hội trước ngày 18-10
Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) vừa ban hành kết luận về dự án Luật Nhà giáo. Theo đó, UBTVQH thống nhất về sự cần thiết xây dựng Luật Nhà giáo. Vì nội dung dự án Luật Nhà giáo thay đổi căn bản so với dự án Luật Nhà giáo trình lần đầu, do vậy UBTVQH đề nghị hoàn thiện hồ sơ dự án luật, xây dựng tờ trình mới của Chính phủ về dự án luật trình Quốc hội trước ngày 18-10 để thảo luận cho ý kiến tại kỳ họp thứ 8.
Về các chính sách đối với nhà giáo, UBTVQH đề nghị tiếp tục rà soát, hoàn thiện các chính sách đối với nhà giáo theo hướng thận trọng, nhất quán, khả thi, có sự đột phá; bảo đảm các khung chính sách của Nhà nước về nhà giáo được cụ thể hóa đầy đủ; đánh giá kỹ lưỡng hơn tác động của những chính sách mới, nhất là việc bảo đảm các nguồn lực về tài chính, nguồn nhân lực để thực hiện. Chính sách tiền lương và phụ cấp cho nhà giáo cần phù hợp với bối cảnh thực hiện cải cách tiền lương…