Tại báo cáo tiếp thu, giải trình mới nhất, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, đa số ý kiến tán thành việc thay đổi phương thức quản lý cư trú mới và nhất trí quy định Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2021. Báo cáo này cho biết, cũng có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định thời điểm Luật có hiệu lực thi hành muộn hơn, có thể là từ ngày 1-1-2022 vì cho rằng, từ nay đến tháng 7-2021 là không đủ thời gian để bảo đảm các cơ sở dữ liệu liên quan có thể hoàn thiện và vận hành ngay được trên thực tế, có thể gây khó khăn cho người dân trong các giao dịch dân sự.
Do ý kiến còn khác nhau, nên dự thảo mới đưa ra 2 phương án trình Quốc hội quyết định.
Ở phương án 1, kể từ ngày luật này có hiệu lực thi hành, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã được cấp vẫn được sử dụng và có giá trị như giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú theo quy định của luật này cho đến hết ngày 31-12-2022. Trường hợp thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú khác với thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú thì sử dụng thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú.
Khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký, khai báo về cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, thì cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thu hồi sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã cấp, thực hiện điều chỉnh, cập nhật thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú theo quy định của luật này và không cấp mới, cấp lại sổ hộ khẩu, sổ tạm trú.
Với phương án 2, các loại giấy tờ, tài liệu có giá trị pháp lý đã phát hành có sử dụng thông tin từ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú vẫn nguyên hiệu lực pháp luật. Sổ hộ khẩu, sổ tạm trú không có giá trị sử dụng trong các giao dịch, quan hệ pháp luật được xác lập mới kể từ ngày luật này có hiệu lực thi hành.
Mặc dù vậy, Chính phủ luôn khẳng định sẽ hoàn thành Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú để có thể bỏ hộ khẩu giấy, chuyển sang quản lý bằng số hóa ngay khi Luật Cư trú (sửa đổi) có hiệu lực. Chính phủ, Bộ Công an cùng các cơ quan liên quan đã có nhiều văn bản chỉ đạo và hành động quyết liệt, phấn đấu hoàn thành việc xây dựng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú để có thể vận hành chính thức từ ngày 1-7-2021.
Riêng về điều kiện đăng ký thường trú áp dụng riêng với thành phố trực thuộc Trung ương tại Luật Cư trú (sửa đổi), Ủy ban Thường vụ Quốc hội vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng về mức diện tích bình quân về chỗ ở do thuê, mượn, ở nhờ làm điều kiện đăng ký thường trú của công dân. Dự thảo luật thiết kế 2 phương án: “phải bảo đảm điều kiện về diện tích nhà ở tối thiểu do HĐND cấp tỉnh quy định, nhưng không thấp hơn 8m² sàn/người”; hoặc “công dân đã đăng ký tạm trú trong phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đó từ 1 năm trở lên”.
