Trong vụ việc của bà Trà Ngọc Hằng, theo quyết định tạm hoãn xuất cảnh của Chi cục THADS TP Thủ Đức, bà Hằng đang có trách nhiệm trả cho nguyên đơn Nguyễn Quang Tấn số tiền 2,5 tỷ đồng cùng lãi chậm thi hành án và 82 triệu đồng án phí. Thời hạn tạm hoãn xuất cảnh đối với người mẫu được áp dụng từ ngày 12-3 đến khi thi hành án xong bản án; hoặc có bảo lãnh bằng tiền, tài sản, biện pháp khác để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ thi hành án.
Theo các chuyên gia, việc tạm hoãn xuất cảnh thường liên quan đến việc bảo đảm nghĩa vụ pháp lý của công dân đối với Nhà nước hoặc các tổ chức, cá nhân khác.
Thạc sĩ luật Hà Thị Thúy Lan (Kiểm sát viên) cho biết, căn cứ vào Điều 128 Bộ luật Tố tụng dân sự, cấm xuất cảnh đối với người có nghĩa vụ được áp dụng nếu có căn cứ cho thấy việc giải quyết vụ án có liên quan đến nghĩa vụ của họ đối với Nhà nước, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác và việc xuất cảnh của họ ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án, lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác hoặc để bảo đảm việc thi hành án.
Hướng dẫn Điều 128 Bộ luật Tố tụng dân sự, Điều 9 Nghị quyết 02/2020 của Hội đồng Thẩm phán quy định, việc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời cấm xuất cảnh được áp dụng khi có đủ hai căn cứ sau đây: Người bị áp dụng biện pháp cấm xuất cảnh là đương sự đang bị đương sự khác yêu cầu Tòa án buộc họ phải thực hiện nghĩa vụ. Đồng thời, việc xuất cảnh của họ ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án, lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác hoặc để bảo đảm việc thi hành án.
Các trường hợp liên quan tới nghĩa vụ thuế cũng có thể bị cơ quan chức năng áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh. Cụ thể, theo Luật sư Ngọc Trâm, Đoàn Luật sư TPHCM, căn cứ vào Điều 21 Nghị định 126/2020/NĐ-CP, các trường hợp tạm hoãn xuất cảnh bao gồm:
- Cá nhân, cá nhân là người đại diện theo pháp luật của người nộp thuế là doanh nghiệp thuộc trường hợp đang bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế.
- Người Việt Nam xuất cảnh để định cư ở nước ngoài chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế.
- Người Việt Nam định cư ở nước ngoài trước khi xuất cảnh chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế.
- Người nước ngoài trước khi xuất cảnh từ Việt Nam chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế
Các trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh đối với công dân Việt Nam được quy định đầy đủ tại Điều 36 Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam năm 2019.
Theo nội dung vụ kiện, do có nhu cầu về tài chính và tin tưởng nhau, ông Tấn chuyển giao quyền sử dụng một số thửa đất tại Lâm Đồng cho bà Hằng làm tài sản đảm bảo để vay ngân hàng 13,2 tỷ đồng.
Theo nguyên đơn, sau khi ngân hàng giải ngân, bà Hằng giữ lại 2,5 tỷ đồng, phần còn lại ông sử dụng và hai bên thỏa thuận: bà Hằng có nghĩa vụ trả phần lãi của số nợ gốc 2,5 tỷ đồng, ông trả tiền lãi của phần còn lại. Tuy nhiên, một thời gian sau, bà Hằng không đóng lãi, làm ảnh hưởng đến toàn bộ khoản vay. Ông Tấn sau đó đã làm thủ tục để bà Hằng tất toán toàn bộ khoản vay và yêu cầu phải trả lại 2,5 tỷ đồng nhưng bà không đồng ý. Do đó, ông khởi kiện, yêu cầu tòa buộc bà Trà Ngọc Hằng phải trả 2,5 tỷ đồng.
Cả hai cấp tòa sơ thẩm và phúc thẩm sau đó đã chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Tấn buộc bà Trà Ngọc Hằng phải trả lại số tiền đã vay 2,5 tỷ đồng.
