Vài năm trở lại đây, nhạc rap không còn “ẩn mình” trong cộng đồng underground (thế giới ngầm) mà lan tỏa rộng rãi. Không ít rapper thành danh, các chương trình nhạc rap quy mô lớn được tổ chức thu hút đông đảo công chúng. Tuy nhiên, bên cạnh một số điểm sáng về sự bùng nổ của rap Việt, thực tế cũng xuất hiện những sản phẩm “rác văn hóa” từ rap.
Vừa qua, Sở VH-TT TPHCM có văn bản xử phạt Công ty TNHH MTV Quảng cáo truyền thông Người hâm mộ Việt - công ty tổ chức đêm nhạc SpaceSpeakers Live Concert - The Kosmik vì các hành vi vi phạm trong tổ chức biểu diễn. Cụ thể, tối 12-11-2022, đêm nhạc kỷ niệm 11 năm của nhóm SpaceSpeakers có một số phần trình diễn phản cảm, gợi dục, cử chỉ 18+ (dành cho người trên 18 tuổi) trước khoảng 5.000 khán giả nhiều lứa tuổi.
Cơ quan chức năng xác định chương trình có 2 vi phạm, đó là: đêm nhạc có 3 tiết mục biểu diễn không đúng nội dung đăng ký; trong đêm nhạc có một số tiết mục biểu diễn không phù hợp thuần phong văn hóa người Việt như vũ công nhảy múa với động tác gợi dục, ca sĩ đổ bia lên ngực vũ công… Tổng mức phạt cho các hành vi vi phạm là 110 triệu đồng. Ngoài ra, công ty tổ chức bị đình chỉ hoạt động tổ chức biểu diễn trong 18 tháng.
Mức phạt và cách xử lý của Sở VH-TT TPHCM, cách thông báo rộng rãi những sai phạm này nhằm tăng cường ý thức chấp hành pháp luật đối với các cá nhân, tổ chức tham gia hoạt động nghệ thuật. Đây là điều cần thiết góp phần nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước và định hướng hoạt động trình diễn nghệ thuật phải chấp hành tốt các quy định pháp luật; phù hợp với giá trị chân, thiện, mỹ.
Ngoài chương trình Spacespeakers Live Concert - The Kosmik, từng có nhiều sản phẩm âm nhạc dung tục, phản cảm bị “tuýt còi”, xử phạt. Một số nghệ sĩ vô tư chia sẻ các hình ảnh nhạy cảm từ “sản phẩm rác” lên mạng xã hội. Các vụ xử phạt cũng là bài học cho các nghệ sĩ, đơn vị tổ chức chương trình trong lựa chọn hình thức biểu diễn phù hợp, chú ý dán nhãn cảnh báo lứa tuổi… Bộ quy tắc ứng xử của nghệ sĩ và các quy định pháp luật hiện hành phải được nghệ sĩ lưu tâm.
Không chỉ rap mà bất cứ loại hình văn hóa nghệ thuật nào, khi biểu diễn ở không gian công cộng với hàng ngàn khán giả thuộc nhiều lứa tuổi đều cần đảm bảo các yếu tố văn hóa, thuần phong mỹ tục. Nghệ thuật vốn dĩ đề cao sự tự do, cá tính, sáng tạo và đặc biệt có sức ảnh hưởng lớn đến người nghe. Vì lẽ đó, người làm nghệ thuật phải chú ý ranh giới giữa nghệ thuật và sự dung tục. Càng bước đến gần công chúng, nghệ sĩ càng phải chỉn chu, cẩn trọng hơn trong tổ chức show diễn, giới thiệu sản phẩm nghệ thuật.
