Bệnh viện phát triển, dịch vụ tăng cao và đã có 25.000 cán bộ y tế không ăn lương từ ngân sách Nhà nước, giúp ngân sách tiết kiệm khoảng 1.500 tỷ đồng hàng năm. Chính từ hiệu quả của việc tự chủ tài chính mang lại nên mới đây Bộ Y tế ban hành quyết định phân cấp quyền tự chủ về tổ chức bộ máy, tuyển dụng viên chức đối với đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ Y tế nhằm giúp các bệnh viện chủ động hơn trong việc sắp xếp bộ máy, nguồn nhân lực để làm sao cho bệnh viện hoạt động hiệu quả nhất.
Tuy nhiên thực tế cho thấy, bên cạnh hiệu quả tích cực của việc tự chủ tài chính và bộ máy mang lại thì việc này cũng sẽ tạo ra những áp lực không hề nhỏ cho bệnh viện nhất là về vấn đề nguồn thu. Vì vậy trong thời gian qua, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã phát hiện không ít trường hợp cơ sở khám chữa bệnh có biểu hiện lạm dụng dịch vụ y tế, làm khống bệnh án, lạm dụng giường dịch vụ, trục lợi Quỹ Bảo hiểm y tế (BHYT) nhằm tăng nguồn thu cho bệnh viện, nhưng lại gây ảnh hưởng không hề nhỏ tới sự bền vững và ổn định của Quỹ BHYT. Ông Lê Văn Phúc, Trưởng ban Chính sách BHYT của Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam đã không khỏi lo ngại cho rằng việc bệnh viện công tự chủ được tự quyết hoàn toàn về nhân lực, nguồn thu chi thì sẽ có xu hướng “tận thu”, nhất là với các dịch vụ y tế theo yêu cầu.
Làm rõ hơn về nhận định này, ông Lê Văn Phúc dẫn chứng, một khoa khám bệnh theo yêu cầu tại một bệnh viện hạng nhất thực hiện khám đến 2.000 bệnh nhân/ngày với chỉ có chưa đầy 100 cán bộ bao gồm cả bác sĩ, điều dưỡng, thu ngân, lễ tân. Như vậy về tài chính, bệnh viện có nguồn thu rất tốt nhưng chất lượng thì không thể nói là đảm bảo do quá tải, bệnh nhân không thể được khám kỹ, tư vấn đầy đủ được. Do đó, đại diện của BHXH Việt Nam cho rằng, bệnh viện tự chủ tài chính nhưng phải tránh lạm dụng chỉ định dịch vụ y tế và phải có sự hợp tác, phối hợp chặt chẽ với BHXH để đảm bảo nguồn thu của bệnh viện mà vẫn bảo tồn Quỹ BHYT. Cùng với đó, Bộ Y tế cần có quy định chuẩn cụ thể về giường bệnh để các bệnh viện tự chủ tài chính có thể giảm thấp nhất chi phí hoạt động, trong khi vẫn bảo đảm nhân lực ở mức đạt yêu cầu để không ảnh hưởng tới chất lượng dịch vụ y tế phục vụ người bệnh.
Trong khi đó, về phía lãnh đạo Bộ Y tế cũng cho rằng, các bệnh viện tự chủ tài chính, nhân lực không vì áp lực nguồn thu mà có những hành vi lạm dụng dịch vụ y tế, trục lợi quỹ BHYT. Vì vậy, các bệnh viện tự chủ tài chính càng cần phải có cơ chế giám sát chặt chẽ nhất là với các dịch vụ chụp chiếu, xét nghiệm, kê đơn thuốc và nhất là vấn đề an toàn, hiệu quả cho người bệnh cần phải đặt lên hàng đầu nhằm bảo đảm sự hài hòa quyền lợi các bên.
