Trung Quốc đòi lại cổ vật Viên Minh

Các luật sư Trung Quốc mới đây cho biết, họ sẽ kiện nhà đấu giá Christie’s ra tòa nhằm ngăn cản công ty này tổ chức bán đấu giá 2 tượng đầu con vật bằng đồng đen - cổ vật ở Viên Minh được xây dựng từ đời nhà Thanh, trong 3 ngày 23, 24 và 25-2 tại Paris (Pháp).

Cuộc đấu giá thế kỷ

Hai tượng đầu con vật này, một chuột, một thỏ, có từ thời vua Càn Long nhà Thanh (1736-1795), là 2 cổ vật nằm trong bộ sưu tập của nhà tạo mẫu thời trang Pháp nổi tiếng Yves Saint-Laurent (mất tháng 6-2008) và đối tác của ông là Pierre Berge.

Viên Minh nằm trong cung điện mùa hè của triều đình nhà Thanh, được xây dựng từ thời vua Càn Long, nằm gần thủ đô Bắc Kinh. Trong vườn có đài phun nước kiêm đồng hồ được trang trí bằng 12 đầu súc vật làm bằng đồng đen “khạc” nước xuống hồ, ứng với 12 canh giờ của một ngày. Đài phun nước này là ý tưởng của đức cha người Pháp Michel Benoist, còn 12 con giáp theo lịch Trung Quốc là tác phẩm của đức cha người Italia Giuseppe Castiglione.

Năm 1860, trong cuộc chiến tranh thuốc phiện lần thứ ba, các binh lính Anh, Pháp thuộc liên quân các nước phương Tây đã tấn công cung điện mùa hè, làm Viên Minh hư hại nặng nề, cướp đi nhiều đồ vật quý giá cất giữ ở đây qua nhiều đời vua, trong đó có các đầu súc vật bằng đồng nói trên.

Cuộc bán đấu giá của Christie’s sắp tới được mệnh danh là “cuộc đấu giá thế kỷ” do danh mục phong phú và giá trị của bộ sưu tập nói trên (gồm nhiều món thuộc đủ mọi loại hình nghệ thuật được thu thập trong hơn nửa thế kỷ, tổng giá trị ước tính tới 500 triệu euro). Hai đầu con vật hàng trăm năm tuổi này cao 30cm, ngang 40cm, ước tính trị giá 28,6 triệu USD.

Từ mua lại đến đòi lại

Từ năm 1987 tới 2007, có 4 đầu súc vật đã được các “mạnh thường quân” người Hoa mua để trao lại cho Trung Quốc. Năm 2000, các đầu khỉ, trâu và hổ được Sotheby’s và Christie’s cùng tổ chức bán đấu giá ở Hồng Công với giá từ 770.000 tới 1,5 triệu euro. Người mua là Công ty China Poly Group Corporation. Năm 2007, đầu ngựa được Sotheby’s bán cho tỷ phú sòng bạc Macao, Staley Ho với giá 8,8 triệu USD.

Riêng đầu heo, xuất hiện hồi tháng 10-1987, đến năm 2003 có tin được đưa sang Mỹ. Quỹ quốc gia đặc biệt dành cho các báu vật văn hóa bị đưa ra nước ngoài của Trung Quốc đã thương lượng mua lại được. Năm đầu con vật nói trên hiện đang được trưng bày trong các bảo tàng Trung Quốc.

Cho tới nay, trừ đầu heo, các đầu con vật đều được mua chính thức trong các cuộc bán đấu giá công khai. Nhưng lần này, sự thể thay đổi, các luật sư Trung Quốc yêu cầu cổ vật phải được hoàn lại cho quê hương chúng và có thể phải kèm một khoản bồi thường thỏa đáng.

Ông Song Xinchao, phụ trách các viện bảo tàng thuộc cơ quan Di sản văn hóa Trung Quốc, nói: “Việc một công ty nước ngoài tổ chức bán đấu giá những đồ vật lịch sử bị ăn cắp là không thể chấp nhận được và chúng tôi sẽ không có ý định mua lại chúng”. Hiện 67 luật sư Trung Quốc đang làm việc ráo riết về vụ này. Rất có thể chuột và thỏ là những con vật “sống sót” cuối cùng.

Minh Quốc (tổng hợp)