Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ nhận trách nhiệm về những bất cập trong đào tạo sư phạm thời gian qua, từ khâu tuyển sinh đầu vào, chất lượng đào tạo của các trường sư phạm, đến thực trạng sinh viên sư phạm ra trường khó kiếm việc làm, đội ngũ giáo viên thừa, thiếu cục bộ.
Giảm chỉ tiêu đào tạo mới
Theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, những lý do khiến ngành sư phạm kém hấp dẫn là “đầu ra” khó khăn đã tác động mạnh tới “đầu vào”; chế độ đãi ngộ dù đã được quan tâm nhưng chưa phù hợp với đặc điểm nghề nghiệp, áp lực xã hội…
Cam kết giải quyết căn cơ các vấn đề về đào tạo sư phạm, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, thời gian tới, Bộ GD-ĐT sẽ phối hợp với Bộ Nội vụ và các địa phương thực hiện đánh giá nhu cầu thực tế về giáo viên đến từng môn học, bám sát vào chương trình. Từ đó xác định rõ cần bao nhiêu chỉ tiêu đào tạo mới và quản lý chặt chỉ tiêu này trên toàn quốc; thống kê số lượng giáo viên cần bồi dưỡng, đào tạo chuyển đổi ở từng địa phương. Giải bài toán dư thừa giáo viên, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, một mặt siết chặt chỉ tiêu đầu vào, một mặt giải quyết những vấn đề giáo viên đang tồn đọng, dôi dư chưa có việc làm. Thời gian tới, Bộ GD-ĐT sẽ chuyển đổi đào tạo mới sang củng cố, đào tạo giáo viên hiện có (hơn 1 triệu giáo viên) để giáo viên có thêm thực tiễn, thậm chí có thêm thu nhập. Các địa phương sẽ phối hợp với Bộ GD-ĐT để đào tạo lại giáo viên. Đối với các sinh viên sư phạm khó tìm việc, Bộ GD-ĐT sẽ làm việc ngay với các hiệp hội, doanh nghiệp thuộc các ngành nghề đang thiếu nhân lực như công nghệ thông tin, du lịch… để có phương thức đào tạo linh hoạt, giúp các em có nhiều cơ hội việc làm hơn.
Từ năm 2018 sẽ siết chặt lại đào tạo sư phạm, những ngành thừa giáo viên không tuyển sinh, ngành thiếu mới đào tạo. Trong 5 năm tới, Bộ GD-ĐT sẽ tập trung đào tạo lại giáo viên. Bên cạnh đó, dù từ năm 2018 ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào do các trường quy định, nhưng riêng ngành sư phạm Bộ GD-ĐT sẽ đưa ra ngưỡng riêng. Đồng thời, Bộ GD-ĐT phối hợp với Bộ Nội vụ rà soát quy định hiện có về chế độ chính sách cho giáo viên, tới đây chỉnh sửa Luật Giáo dục cũng sẽ có một chương về giáo viên. Về tiền lương giáo viên, sẽ có một đề án trình Chính phủ để giải quyết căn cơ.
Không tiếp tục nể nang các địa phương
Tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, tình trạng điểm tuyển sinh đầu vào của một số trường sư phạm thấp không phải tất cả là do chất lượng đào tạo kém. Vẫn có một số trường tốt cả về điều kiện, cơ sở vật chất lẫn đội ngũ cán bộ, giảng viên, những người tâm huyết và rất giỏi. Nguyên nhân chính là sinh viên sư phạm ra trường khó tìm việc. Bởi thực tế nơi nào, ngành nào đào tạo ra có việc làm ngay, thu nhập cao, ổn định thì sẽ nhiều người đăng ký vào. Từ thực tế đó, Phó Thủ tướng cho rằng nếu không thống kê chính xác nhu cầu “đầu ra” thì hoạt động đào tạo sư phạm như hiện tại sẽ gây lãng phí nguồn lực rất lớn.
Theo Phó Thủ tướng, Bộ GD-ĐT cần đánh giá để xác định mặt bằng các trường sư phạm địa phương, nhanh chóng sắp xếp lại, bảo đảm chất lượng đào tạo sinh viên, bồi dưỡng giáo viên đồng đều, thống nhất. Thay vì tập trung đầu tư cho các trường sư phạm trọng điểm, Bộ GD-ĐT nên tích cực triển khai ngay phương án “đặt hàng” đào tạo. Bởi nếu công khai chỉ tiêu, biên chế, việc làm và “đặt hàng” các trường sư phạm thì sẽ thu hút được người giỏi. “Trong năm nay, dứt khoát phải trình được cơ chế, chính sách về đặt hàng đào tạo sư phạm”, Phó Thủ tướng yêu cầu.
Cùng với đó, Bộ GĐ-ĐT khẩn trương nghiên cứu một số chương trình, quy định có tính đặc cách để đào tạo bổ sung, chuyển đổi sinh viên sư phạm sang những ngành nghề khác có nhu cầu lớn về nhân lực như công nghệ thông tin, du lịch. Phó Thủ tướng cho rằng, dự báo việc làm giáo viên là việc có thể làm và “bộ không nên nể nang các địa phương trong việc tuyển sinh sư phạm nữa”. Phó Thủ tướng ủng hộ việc trường cao đẳng sư phạm không được tuyển sinh mà chỉ làm công việc đào tạo lại giáo viên.
Theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, tháng 4-2016, Chính phủ đã có Quyết định số 732 phê duyệt Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến năm 2025”. Trong quyết định nêu rõ, đến năm 2020 ngành sư phạm sẽ đào tạo thêm 60.000 người. Nhưng báo cáo của Bộ GD-ĐT cho thấy riêng năm 2015 đã đào tạo 70.000 người. Như vậy, nếu thực hiện đúng quyết định thì từ năm 2016 đã phải tuyển rất ít cho ngành sư phạm và năm 2017 chỉ tập trung đào tạo lại, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức cho đội ngũ hiện hành.
