Trộm cướp tăng, diễn biến phức tạp

 Trong khi đó, các giải pháp ngăn chặn lại chưa đem lại hiệu quả cao, phần lớn chỉ mang tính “cắt ngọn” (tuần tra, bắt giữ, xử lý đối tượng), thiếu  các giải pháp trọng tâm, bền vững.

Ngày càng manh động, nguy hiểm

Đã nhiều ngày trôi qua nhưng đến nay dư luận khắp nơi vẫn chưa hết bàng hoàng khi nhắc đến vụ băng trộm xe gắn máy tấn công 5 người trong nhóm “hiệp sĩ” Tân Bình thương vong vào tối 13-5. Trước đó không lâu, chị Đ.T.T.H. (21 tuổi, ngụ quận 7) thuê xe ôm Uber đi từ quận 12 về quận Bình Tân. Khi đến khu vực khu dân cư Ao Sen (phường Bình Trị Đông, quận Bình Tân), tài xế Uber là Nguyễn Dương Khánh (25 tuổi, ngụ huyện Cần Giờ) bất ngờ rút dao đe dọa chị H. để cướp điện thoại và cưỡng hiếp chị. Đó là 2 trong số hàng trăm vụ án xâm phạm sở hữu tài sản xảy ra trên địa bàn TPHCM từ cuối năm 2017 đến nay. Các vụ án cho thấy, giờ đây tội phạm trộm cắp, cướp và cướp giật không chỉ lộng hành mọi lúc mọi nơi (nội thành lẫn ngoại thành, nơi đông người cũng như nơi vắng người, đêm hay ngày) mà còn rất manh động, liều lĩnh và nguy hiểm.

Theo Công an TPHCM, những năm qua, tội phạm xâm phạm sở hữu tài sản tại TP luôn chiếm tỷ lệ cao trong cơ cấu tội phạm. Đơn cử như quận Bình Tân, từ 15-4-2017 đến 15-4-2018, trên địa bàn quận xảy ra 225 vụ, chiếm tỷ lệ 81% trong tổng số vụ phạm pháp hình sự ở quận. Đặc biệt, có vụ trộm xảy ra tại trụ sở của cơ quan công quyền. Còn tại huyện Bình Chánh, chỉ trong 5 tháng đầu năm 2018 đã xảy ra 63 vụ trộm cắp và cướp giật tài sản, riêng cướp giật tài sản tăng 50% số vụ so với cùng kỳ năm ngoái. 

Phân tích về nguyên nhân khiến tội phạm xâm phạm sở hữu tài sản luôn chiếm tỷ lệ cao và tính chất hoạt động ngày càng nguy hiểm, Thiếu tướng Phan Anh Minh, Phó Giám đốc Công an TPHCM, cho biết có nhiều nguyên nhân, nhưng phần lớn là do tỷ lệ người nghiện ma túy còn nhiều, sự lệ thuộc vào ma túy trong xã hội còn lớn. Khi tội phạm ma túy tồn tại sẽ kéo theo tội phạm xâm phạm sở hữu tài sản phát sinh. “Qua thống kê sơ bộ cho thấy, cứ 100 vụ xâm phạm sở hữu tài sản thì có khoảng 30 - 50 vụ có liên quan đến ma túy. Nếu thống kê đầy đủ hơn, có thể tỷ lệ đối tượng cướp giật là người nghiện còn cao hơn nhiều. Trong khi đó, chính sách về người nghiện ma túy hiện nay còn nhiều hạn chế, tỷ lệ tái nghiện sau cai rất lớn”, Thiếu tướng Phan Anh Minh cho hay, đồng thời đề nghị TP cần có chính sách nhất quán hơn để giải quyết hiệu quả vấn đề người nghiện ma túy hiện nay. Ông cảnh báo, người nghiện ma túy, đặc biệt là người sau cai bị tái nghiện nhiều lần, sẽ dễ gây án với tính chất nguy hiểm.

Kéo giảm, cách nào?

Để có thể ngăn chặn tội phạm xâm phạm sở hữu tài sản hiệu quả trong thời gian tới, Thiếu tướng Phan Anh Minh cho rằng cần phải có sự vào cuộc, tham gia của cả hệ thống chính trị. Theo ông, tội phạm là hiện tượng xã hội và có nguyên nhân xã hội. Do đó phải giải quyết bằng giải pháp xã hội. Việc tuần tra, theo dõi, bắt giữ các đối tượng phạm tội của công an chỉ là giải pháp trước mắt, mang tính “cắt ngọn”. “Nói vậy không phải công an đùn đẩy trách nhiệm. Chúng tôi luôn nhìn nhận, công an phải có trách nhiệm lớn trong việc kéo giảm tội phạm xâm phạm sở hữu tài sản. Bằng chứng là thời gian qua, Công an TP đã đưa vào thực hiện nhiều mô hình trấn áp tội phạm mới, hiệu quả, trong đó có việc thành lập Đội Hình sự đặc nhiệm hướng Nam thuộc Phòng Cảnh sát Hình sự. Tuy nhiên, nếu chỉ trông chờ vào mỗi lực lượng công an thì e rằng kết quả đấu tranh, phòng ngừa tội phạm xâm phạm sở hữu tài sản sẽ khó đạt như mong muốn. Chưa kể, lực lượng công an TP cũng đang gặp những khó khăn nhất định, một trong số đó là tỷ lệ cảnh sát khu vực trên tổng dân số đang là gánh nặng. Khi cảnh sát khu vực ít, phải quản lý địa bàn rộng, dân số đông, sẽ khó khăn trong công tác quản lý nơi cư trú, khó kiểm soát tội phạm ẩn náu, hoạt động”, Thiếu tướng Phan Anh Minh chia sẻ.   

Ông Đỗ Đình Thiện, Phó Chủ tịch UBND quận Bình Tân (địa phương có tội phạm xâm phạm sở hữu tài sản diễn biến phức tạp thời gian qua) cho biết, địa phương đang gặp rất nhiều khó khăn trong công tác quản lý người nghiện sau cai, nhất là người nghiện không có nơi cư trú ổn định. “Đối với người nghiện có hộ khẩu tại TP, quận có nhiều nỗ lực trong việc hỗ trợ việc làm, tái hòa nhập cộng đồng, thế nhưng kết quả không cao.

Rất nhiều trường hợp, ngay cả gia đình, người thân của người nghiện còn không biết họ đi đâu, làm gì, do vậy mà địa phương rất khó quản lý, hỗ trợ. Với người nghiện ma túy không nơi cư trú ổn định, việc quản lý họ còn gian nan hơn vì kinh phí di chuyển, bàn giao người sau cai cho địa phương (nơi người nghiện đăng ký hộ khẩu) rất hạn chế. Đã vậy, có trường hợp người nghiện, sau khi bàn giao cho địa phương nơi đăng ký hộ khẩu quản lý, vài ngày sau lại xuất hiện, lang thang ở nơi bị phát hiện trước đây”, ông Thiện chia sẻ và thừa nhận chính những bất cập trong quản lý người nghiện ma túy hiện nay đã khiến số lượng người tái nghiện ma túy luôn ở mức cao, kéo theo tội phạm trộm cắp, cướp, cướp giật diễn biến phức tạp trên địa bàn trong thời gian qua. 

Cũng theo ông Đỗ Đình Thiện, để góp phần kéo giảm tội phạm xâm phạm sở hữu tài sản, hiện nay quận đang tập trung vận động để gia đình, người thân của người nghiện đồng thuận, phối hợp chặt chẽ với chính quyền, công an, đoàn thể trong việc quản lý, giám sát người sau cai. Từ đó, xây dựng ý thức sống tốt cho người sau cai, rồi mới tạo việc làm cho họ, hạn chế các trường hợp tái nghiện. Song song đó, địa phương cũng siết chặt công tác quản lý, giám sát các loại tội phạm, tệ nạn liên quan đến trộm cắp, cướp giật. Cụ thể, hàng tuần, quận có chỉ đạo các đoàn liên ngành tổ chức kiểm tra, xử lý triệt để các điểm kinh doanh game bắn cá trá hình; các quán ăn, nhà hàng, nhà nghỉ chứa chấp tàng trữ, sử dụng ma túy; các ổ nhóm cờ bạc; các cá nhân, tổ chức tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có…