Cuối phiên thảo luận về chủ trương đầu tư dự án xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước) (gọi tắt là dự án), Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng đã phát biểu giải trình.
Ông Nguyễn Văn Thắng cho biết, qua tổng hợp ý kiến phát biểu tại tổ, tại hội trường, có thể thấy tất cả đại biểu Quốc hội đều tán thành với sự cần thiết phải triển khai dự án để thúc đẩy liên kết vùng ở khu vực Tây Nguyên với Đông Nam bộ và Tây Nam bộ; song lưu ý 2 nhóm vấn đề chính: về nguồn vốn đầu tư và các quy định pháp lý liên quan đến khoáng sản.
Về tính khả thi đầu tư dự án theo phương thức PPP, Bộ trưởng Bộ GTVT cho biết, đây là dự án tương đối hoàn chỉnh, được quy hoạch 6 làn xe, sẽ thi công xây dựng 4 làn xe hoàn chỉnh, phần vốn Nhà nước hỗ trợ tham gia là 50%, sau khi mãn tải sẽ tiếp tục mở rộng thêm 2 làn xe trên đoạn tuyến này.
“Quá trình tính toán cho thấy, đây sẽ là dự án có thời gian hoàn vốn tương đối tốt so với các dự án trước đây, phù hợp với các nhà đầu tư, cũng được các ngân hàng đánh giá cao”, Bộ trưởng nhận định.
Theo ông Nguyễn Văn Thắng, các dự án thường gặp khó khăn khi huy động vốn ngắn hoặc trung hạn (tối đa 5 năm) từ các ngân hàng để đầu tư cho các dự án BOT. Với một dự án có thời gian hoàn vốn khoảng 18 đến 20 năm như dự án này, nhà đầu tư sẽ ưu tiên doanh thu để trả nợ ngân hàng, nên sẽ rất phù hợp và khả thi trong thu hút nhà đầu tư.
Khi hoàn thành toàn tuyến đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông và một số tuyến ngang, không chỉ có 2 dự án BOT bị ảnh hưởng, mà còn ảnh hưởng đến các dự án khác. Tác động này đã được Chính phủ lường trước.
- Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng -
Về tác động của dự án đến các dự án BOT song hành trên Quốc lộ 14, Bộ trưởng cho biết, khi hoàn thành toàn tuyến đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông và một số tuyến ngang, không chỉ có 2 dự án BOT bị ảnh hưởng, mà còn ảnh hưởng đến các dự án khác. Tác động này đã được Chính phủ lường trước, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GTVT trình phương án tháo gỡ, xử lý cho các dự án BOT bị ảnh hưởng, đặc biệt là do quá trình Nhà nước đầu tư các dự án BOT đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông và các trục ngang, trong đó có dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước).
Bộ trưởng cho rằng, sau khi dự án đường cao tốc Gia Nghĩa – Chơn Thành đi vào hoạt động, sẽ có thể tính toán được mức độ ảnh hưởng tới các dự án khác để có đề xuất cụ thể, có thể là kéo dài thời gian thu phí, hoặc bổ sung một phần ngân sách nhà nước hỗ trợ cho các dự án bị ảnh hưởng.
Về tiến độ của dự án, Bộ trưởng tự tin cho biết: "Thuận lợi đáng kể là chúng ta đã có kinh nghiệm triển khai hệ thống đường bộ, đặc biệt là hệ thống đường cao tốc. Thời gian triển khai xây dựng được tính toán dựa trên kinh nghiệm xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2. Dự kiến tiến độ là hoàn toàn khả thi và có thể thực hiện được".
Ví dụ thuyết phục chính là đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2 khởi công ngày 1-1-2023, các dự án trên tuyến này gặp rất nhiều khó khăn về nguyên vật liệu và giải phóng mặt bằng, nhưng khi giải quyết được các nút thắt này, thời gian thực hiện rất nhanh, tối đa không quá 24 tháng, nhiều dự án rút ngắn thời gian khoảng 8 tháng.
Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, các đại biểu tán thành sự cần thiết đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây, giai đoạn Gia Nghĩa - Chơn Thành để từng bước hoàn thiện mạng lưới đường bộ cao tốc, mở ra không gian phát triển mới cho các địa phương; tăng cường liên kết vùng nói chung và liên kết nội vùng nói riêng, tạo động lực, sức lan tỏa thuận lợi kết nối Cảng hàng không quốc tế Long Thành và Cảng Cái Mép Thị Vải, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội vùng Tây Nguyên và Đông Nam bộ, giúp tăng cường đảm bảo quốc phòng - an ninh.
Phó Chủ tịch Nguyễn Đức Hải cũng lưu ý, Quốc hội cần rà soát sơ bộ tổng mức đầu tư, cơ cấu vốn, khả năng bố trí vốn, nhất là khả năng đối ứng của các địa phương, khả năng hấp thụ vốn, thời hạn giải ngân; cơ sở, căn cứ tính khả thi của việc đầu tư dự án theo phương thức đối tác công tư; phương án tài chính lựa chọn nhà đầu tư; tổ chức tín dụng tham gia đầu tư dự án.
“Việc thu hồi đất, đền bù hỗ trợ tái định cư cần công khai, minh bạch có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành và các địa phương, đảm bảo ổn định cuộc sống người dân. Việc triển khai các chính sách đặc thù phải tiết kiệm, hiệu quả, đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực”, ông Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh.
