Nghề khai thác và chế biến yến sào tại Khánh Hòa có lịch sử gần 700 năm (1328 – 2024), gắn bó mật thiết với phong tục và tín ngưỡng tri ân Thủy tổ Lê Văn Đạt, Thánh Mẫu Lê Thị Huyền Trâm, cùng các vị tiền nhân đã sáng lập, phát triển ngành nghề yến sào và được giữ gìn, thực hành trong đời sống hiện nay.
Đây không chỉ là một kho tàng tri thức quý giá mà còn là niềm tự hào của chính quyền và nhân dân địa phương, đặc biệt là Công ty Yến sào Khánh Hòa, đơn vị bảo tồn, lưu truyền và phát triển di sản trên địa bàn tỉnh.
Công ty hiện đang quản lý 33 đảo yến với 173 hang yến trên vùng biển Khánh Hòa, đạt kỷ lục về số lượng hang đảo yến nhiều nhất, sản lượng yến sào lớn nhất châu Á và sản phẩm Yến sào Khánh Hòa đạt kỷ lục châu Á là đặc sản quà tặng Khánh Hòa. Yến sào nơi đây được người tiêu dùng trong nước và quốc tế đánh giá có chất lượng hàng đầu thế giới. Yến sào Khánh Hòa là doanh nghiệp nhà nước sản xuất và kinh doanh yến sào duy nhất cả nước đạt Thương hiệu quốc gia. Công ty cũng là nơi quy tụ các thế hệ những người thực hành và trao truyền di sản, đồng thời là đơn vị duy trì tổ chức Lễ hội Yến sào Khánh Hòa hàng năm, một sự kiện văn hóa tiêu biểu tôn vinh giá trị ngành nghề yến sào Việt Nam.
Việc công nhận này khẳng định giá trị lịch sử, văn hóa và kinh tế quan trọng của nghề yến sào đối với Khánh Hòa nói riêng và Việt Nam nói chung, đồng thời tạo cơ sở pháp lý để các thế hệ tiếp tục bảo tồn, phát huy di sản này. Đây cũng là tiền đề để Khánh Hòa xây dựng hồ sơ công nhận Lễ hội Yến sào Khánh Hòa là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia trong thời gian tới.
