Quỹ này được sử dụng để chi thưởng đột xuất bằng tiền cho các cá nhân, tập thể có thành tích xuất sắc trong công tác phòng chống tội phạm; hỗ trợ tiền đền bù, trợ cấp đột xuất đối với gia đình và người trực tiếp tham gia phòng chống tội phạm bị thiệt hại về tính mạng, sức khỏe và tài sản. Trước đây, người dân tham gia bắt tội phạm thường được chính quyền và công an đề xuất tặng thưởng, biểu dương; nay với việc thành lập Quỹ Phòng chống tội phạm, việc tặng thưởng người tham gia chống tội phạm sẽ được luật hóa, với quy định mức thưởng cụ thể. Đó là cách thiết thực động viên, khuyến khích người dân tham gia phòng chống tội phạm, cổ vũ phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc.
Từ việc quan tâm khen thưởng, khuyến khích người dân tham gia phòng chống tội phạm, cũng cần đi sâu phân tích biện pháp khả thi, hiệu quả và ít nguy hiểm cho người dân. Diễn biến tình hình tội phạm cho thấy những tên trộm cướp ngày càng hung hãn, manh động, có trang bị hung khí, thường đi thành nhóm, có phân công cảnh giới. Trong khi đó, người dân không được rèn luyện về kỹ năng phòng chống tội phạm, không vũ khí, ra tay ngăn chặn và bắt trộm cướp sẽ rất nguy hiểm. Đã có nhiều trường hợp người dân bị thương vong khi tham gia bắt cướp; hoặc vì quá kích động, thiếu kềm chế, nhiều người đã hành hung khiến kẻ gian tử vong. Đã có những người truy đuổi để bắt trộm cướp, rồi lại trở thành người có tội vì làm đối tượng tội phạm chết hay bị thương. Đã có trường hợp bắt được kẻ xấu vào nhà trộm đồ đã trói lại để sáng giao công an, sau đó lại bị xử lý hình sự với tội danh bắt giữ người trái pháp luật. Mới đây nhất, nhà ông Nguyễn Ngọc Ánh (ngụ phường Ninh Sơn, TP Tây Ninh) bị trộm trèo tường vào trộm gà, ông Ánh cầm cây chĩa đuổi và đâm vào mông kẻ trộm; sáng hôm sau, ông Ánh đi trình báo công an thì chính ông lại bị khởi tố tội cố ý gây thương tích.
Thật bất hợp lý khi người dân ra tay chống tội phạm nhưng lại có nguy cơ trở thành bị cáo trước vành móng ngựa. Do vậy, để động viên, khuyến khích người dân tham gia phòng chống tội phạm, việc tặng thưởng tiền chưa đủ, điều cần thiết hơn là luật pháp có quy định rõ ràng để bảo vệ người dân. Nhằm tránh rủi ro cho người dân, các lực lượng chức năng chống tội phạm cần nỗ lực hơn nữa để thực hiện đầy đủ và hiệu quả chức năng, nhiệm vụ của mình.
