Tranh luận gay gắt về hình phạt và thiệt hại của vụ án khu “đất vàng” 8-12 đường Lê Duẩn

Đề nghị tuyên Lê Thị Thanh Thúy không phạm tội

Bào chữa cho bị cáo Lê Thị Thanh Thúy, luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch cho rằng việc buộc tội bị cáo Thúy là khiên cưỡng; bởi bị cáo Thúy là nhà đầu tư tham gia dự án sau khi UBND TPHCM có chủ trương kêu gọi vốn thực hiện dự án tại khu nhà đất 8-12 Lê Duẩn.

Bị cáo Lê Thị Thanh Thúy. Ảnh: DŨNG PHƯƠNG

Bị cáo Đào Anh Kiệt. Ảnh: DŨNG PHƯƠNG

Theo luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch, sai phạm trong việc xác định đối tượng giao và thuê đất (dẫn đến chuyển dịch quyền sở hữu khu đất 8-12 Lê Duẩn từ sở hữu nhà nước sang sở hữu tư doanh nghiệp tư nhân) xuất phát từ sai phạm trong việc thay đổi chủ trương về phương thức thực hiện dự án, trách nhiệm trước hết thuộc bà Nguyễn Thị Thu Thủy (nguyên Giám đốc Công ty Quản lý kinh doanh nhà TPHCM, hiện đã bỏ trốn và đang bị truy nã). Bởi tại thời điểm cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Công ty Lavenue thì Công ty Quản lý kinh doanh nhà TPHCM vẫn giữ 20% vốn góp, Công ty Hoa Tháng Năm vẫn là nhà đầu tư được UBND chấp thuận. Việc chuyển dịch 50% vốn góp từ 4 công ty thuộc Bộ Công thương sang công ty tư nhân khác không phải lỗi hay ý đồ của bị cáo Thúy, mà là câu chuyện giữa bà Thủy với 4 công ty này

Đối với nhận định bị cáo Thúy dùng quan hệ tình cảm tác động đến bị cáo Nguyễn Thành Tài, luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch cho rằng nhận định này không kèm theo chứng cứ về tin nhắn,  video tình cảm hay chứng cứ qua đêm, chứng cứ hẹn hò hay bất cứ một loại hình chứng cứ vật chất nào khác và cũng chưa được chứng minh tại tòa thì đây có thể xem là sự xâm phạm đến nhân phẩm, danh dự không những của bị cáo mà của người thân bị cáo.

Từ những luận cứ nêu ra, luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch kiến nghị hội đồng xét xử tuyên bị cáo Thúy không phạm tội, giải tỏa hai lệnh kê biên 2 nhà đất của bị cáo Thúy.

Cần đánh giá lại con số thiệt hại

Theo cáo trạng, tháng 1-2011, Công ty Lavenue có văn bản do bị cáo Lê Thị Thanh Thúy ký, gửi Thường trực UBND TPHCM, lãnh đạo Sở Tài chính TPHCM và bị cáo Đào Anh Kiệt (Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM) đề nghị được áp dụng hai hình thức cho thuê đất và giao đất đối với khu đất số 8-12 Lê Duẩn khi thực hiện nghĩa vụ tài chính. Mặc dù nhận thức được Công ty Lavenue không phải là đối tượng được giao đất, cho thuê đất chỉ định tại số 8-12 Lê Duẩn; biết hồ sơ dự án chưa đầy đủ, chưa có dự án đầu tư được phê duyệt, chưa thẩm định năng lực tài chính nhưng bị cáo Trương Văn Út (vào thời điểm đó là chuyên viên Phòng Quy hoạch sử dụng đất của Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM) lập tờ trình để bị cáo Nguyễn Hoài Nam (vào thời điểm đó là Trưởng Phòng Quy hoạch sử dụng đất) ký duyệt trình bị cáo Đào Anh Kiệt ký công văn đề xuất UBND TPHCM có thể giải quyết theo đề nghị của Công ty Lavenue trái với quy định. Bào chữa cho các bị cáo Đào Anh Kiệt, Nguyễn Hoài Nam, Trương Văn Út, các luật sư cho rằng phần luận tội của đại diện Viện KSND TPHCM giữ quyền công tố tại phiên tòa đối với các bị cáo là không có căn cứ.

Luật sư Nguyễn Thành Công khẳng định theo diễn biến vụ việc, ban đầu UBND TPHCM không cho liên doanh đầu tư dự án tại khu đất 8-12 Lê Duẩn, nhưng sau đó UBND TPHCM thay đổi phương án, cho phép huy động vốn áp dụng liên doanh trong đầu tư. Điều này được thể hiện tại tờ trình của nguyên Phó Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Hữu Tín gửi UBND TPHCM, được nguyên Chủ tịch UBND TPHCM thời điểm đó là ông Lê Hoàng Quân phê duyệt: “Đồng ý, phải thiết kế thật đẹp và đảm bảo quy hoạch”. Bị cáo Kiệt và bị cáo Nam tham gia vào quá trình xử lý nhà đất số 8-12 Lê Duẩn là sau khi đã có sự phê duyệt của UBND TPHCM cho Công ty Lavenue làm chủ đầu tư dự án; được UBND TPHCM chỉ đạo. Qua nghiên cứu, Sở Tài nguyên và Môi trường ban hành công văn đề xuất cho phép Công ty Lavenue được áp dụng 2 hình thức sử dụng đất là giao đất đối với khu số 8 và thuê đất trả tiền thuê hằng năm đối với khu số 12 Lê Duẩn. Việc đề xuất của Sở Tài nguyên và Môi trường hoàn toàn phù hợp với đề xuất của Ban chỉ đạo sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước tại TPHCM (Ban chỉ đạo 09) và pháp luật đất đai. “Sai phạm của bị cáo Kiệt và bị cáo Nam là không xem xét, xác định và không biết việc có 4 công ty của Bộ Công thương đã chuyển nhượng cổ phần tại Công ty Lavenue cho Công ty TNHH Đầu tư Kinh đô. Nhưng sai phạm này không nằm trong chuỗi hành vi phạm khác trong vụ án nên mong hội đồng xét xử xem xét”, luật sư Công nêu.

Luật sư Nguyễn Thành Công cũng cho rằng khi đưa vụ án ra xét xử, do có sự thay đổi của pháp luật, hành vi của các bị cáo Kiệt, Nam không còn nguy hiểm cho xã hội nên cần miễn trách nhiệm hình sự đối với các bị cáo này.

Trong khi đó, luật sư Vũ Phi Long (bào chữa cho bị cáo Nguyễn Hoài Nam) đặt vấn đề cần đánh giá lại con số thiệt hại của vụ án. Theo luật sư Long, kết luận giám định của Hội đồng định giá tài sản trong Tố tụng Hình sự ở Trung ương gộp giá trị cả khu đất 8-12 Lê Duẩn để tính tổng thiệt hại, trong khi bản chất của vụ án là giao Công ty Lavenue khu đất số 8 Lê Duẩn; còn khu đất 12 Lê Duẩn là cho thuê có thời hạn, có thu tiền và Nhà nước không mất đi giá trị quyền sử dụng khu đất này. Đồng thời, khi giao khu đất số 8 Lê Duẩn có thu tiền giá trị quyền sử dụng đất theo giám định tại thời điểm giao đất, tiền đã được Công ty Lavenue nộp vào ngân sách nhà nước. Từ đó, luật sư Vũ Phi Long đề nghị hội đồng xét xử đánh giá lại con số thiệt hại mà viện kiểm sát buộc tội các bị cáo gây thất thoát, lãng phí vì đây là con số “ảo”.

Công tố viên khẳng định quan điểm luận tội

Tranh luận lại với những quan điểm của các luật sư nêu ra, đại diện Viện KSND TPHCM giữ quyền công tố tại phiên tòa khẳng định nội dung luận tội. Công tố viên cho rằng việc truy tố các bị cáo về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” là có căn cứ, đúng pháp luật. Công tố viên đối đáp lại một số vấn đề luật sư và các bị cáo nêu ra, cụ thể:

- Giữa bị cáo Nguyễn Thành Tài và bị cáo Lê Thị Thanh Thúy có quan hệ tình cảm cá nhân. Điều này đã được bị cáo Tài thừa nhận trong cơ quan điều tra. Tại phiên tòa, bị cáo Thúy cũng thừa nhận giữa bị cáo Tài và gia đình mình có quan hệ thân thiết.

- Hành vi sai phạm của các bị cáo đã được làm rõ, chứng minh qua các tài liệu, chứng cứ và lời khai của các bị cáo. Sai phạm bắt đầu từ khi Công ty Quản lý kinh doanh nhà TPHCM có công văn xin huy động thêm nguồn vốn để thực hiện dự án, và Công ty Quản lý kinh doanh nhà TPHCM chỉ chiếm 20% cổ phần trong Công ty Lavenue, còn Công ty Hoa Tháng Năm chiếm 30% cổ phần. Thời điểm 4 công ty thuộc Bộ Công thương chuyển nhượng toàn bộ cổ phần (tương đương 50% cổ phần trong Công ty Lavenue) cho Công ty Kido thì Công ty Lavenue không phải là công ty Nhà nước mà đã trở thành công ty tư nhân.

 - Dù Công ty Lavenue chưa có hồ sơ đánh giá năng lực tài chính, và hồ sơ pháp lý cũng chưa rõ ràng nhưng các bị cáo công tác tại Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM vẫn soạn thảo, ký duyệt tờ trình và ký Công văn 885/TNMT đề xuất UBND TPHCM cho phép Công ty Lavenue được áp dụng 2 hình thức cho thuê đất và giao đất đối với khu đất 8-12 Lê Duẩn. Đây là tiền đề cho các văn bản sai sau đó. Cụ thể là Công văn số 2115/QLKDN-KHĐT do bà Nguyễn Thị Thu Thủy ký đề xuất UBND TPHCM cho phép Công ty Lavenue được thực hiện nghĩa vụ tài chính, xem xét giao đất và cho thuê đất tại số 8-12 Lê Duẩn; Công văn 2556/UBND-ĐTMT do bị cáo Nguyễn Thành Tài ký chỉ đạo Sở Tài chính khẩn trương hoàn tất thủ tục, trình UBND TPHCM duyệt giá khu đất 8-12 Lê Duẩn; Quyết định 3029/QĐ-UBND do bị cáo Nguyễn Thành Tài ký duyệt giá trị quyền sử dụng đất và giá trị công trình xây dựng trên đất tại mặt bằng số 8 đường Lê Duẩn và xác định đơn giá thuê đất tại mặt bằng số 12 Lê Duẩn; Công văn số 3464/UBND-ĐTMT chấp thuận đề xuất của Công ty Quản lý kinh doanh nhà TPHCM cho phép thanh lý nhà số 12 Lê Duẩn…

Và đến khi Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với khu đất số 8 và khu đất số 12 Lê Duẩn cho Công ty Lavenue thì quyền sở hữu khu đất 8-12 Lê Duẩn đã được chuyển dịch từ sở hữu Nhà nước sang sở hữu của doanh nghiệp tư nhân một cách trái pháp luật.

Hành vi sai phạm của các bị cáo rõ ràng đã gây ra thiệt hại. Chẳng hạn, Công ty Lavenue chỉ thực hiện nghĩa vụ tài chính (nộp tiền giá trị quyền sử dụng đất, giá trị công trình xây dựng trên đất tại mặt bằng số 8 đường Lê Duẩn và giá thuê đất tại mặt bằng 12 đường Lê Duẩn) hơn 647 tỷ đồng thay vì 849 tỷ đồng. Do thiệt hại kéo dài (từ thời điểm giao đất, cho thuê đất khu đất 8-12 Lê Duẩn trái pháp luật) nên kết quả định giá của Hội đồng định giá tài sản trong Tố tụng Hình sự ở Trung ương là hoàn toàn khách quan, đúng pháp luật. “Thiệt hại vụ án được ngăn chặn kịp thời chứ không phải là chưa xảy ra, chúng tôi đề nghị thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với khu đất số 8-12 Lê Duẩn cấp cho Công ty Lavenue. Con số thiệt hại hơn 1.927 tỷ đồng là nhằm để xác định tính chất, mức độ hành vi phạm tội của các bị cáo chứ chúng tôi không đề nghị các bị cáo bồi thường”, công tố viên nhấn mạnh.

Lúc 19 giờ 20 phút, phiên tòa tạm dừng. Ngày mai, phiên tòa tiếp tục.