Theo cơ quan thẩm tra, thời gian qua, công tác quản lý và sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài đã đạt kết quả nhất định như: mức dư nợ công thấp hơn quy định trong kế hoạch tài chính quốc gia 5 năm giai đoạn 2016 - 2020. Quy mô danh mục nợ Chính phủ đến cuối năm 2018 được kiểm soát tốt ở mức 50% GDP (so với mức 52,7% vào năm 2016; 51,7% vào năm 2017), trong đó nợ nước ngoài chiếm 38,6%, nợ trong nước chiếm 61,4%.
Mặc dù vậy, những hạn chế, bất cập trong công tác quản lý và sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài chưa có chuyển biến mạnh mẽ. Tình trạng giải ngân thấp so với kế hoạch chưa được khắc phục kịp thời.
Cụ thể, năm 2018, mức giải ngân vốn ODA, vốn vay ưu đãi cấp phát từ ngân sách Trung ương chỉ đạt 53,65% kế hoạch. Trong 5 tháng đầu năm 2019, nguồn vốn này mới giải ngân được gần 2.000 tỷ đồng, trên tổng số hơn 28.000 tỷ đồng kế hoạch được giao, đạt khoảng 7%. Theo cơ quan thẩm tra, đây là tỷ lệ rất thấp, cần sớm có giải pháp quyết liệt để tháo gỡ khó khăn.
Đáng lưu ý, trong việc tổ chức huy động vốn vay, mặc dù về cơ bản có chi phí thấp gắn liền với mức độ rủi ro hợp lý, song vẫn tồn tại những dự án sử dụng vốn vay ODA chưa hiệu quả từ khâu huy động (đàm phán hiệp định, điều kiện vay) dẫn đến việc thực hiện, sử dụng vốn kém hiệu quả, tạo ra nhiều hệ luỵ cho nền kinh tế, như dự án đường sắt Hà Nội - Hà Đông, việc đội vốn của các tuyến đường sắt đô thị TPHCM, một số dự án thành phần của một số tuyến đường cao tốc.
“Cần có phương án xử lý để giải quyết đối với những dự án cụ thể này nói riêng và rút kinh nghiệm chung về việc xây dựng tiêu chí, điều kiện vay thật sự hiệu quả, tránh việc lệ thuộc vào nhà tài trợ”, báo cáo thẩm tra nêu rõ.
