Đúng 8 giờ 30 phút sáng nay 8-1, phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" xảy ra tại Ngân hàng TMCP Xây dựng Việt Nam (viết tắt VNCB, nay là Ngân hàng Thương mại TNHH MTV Xây dựng Việt Nam - viết tắt CBBank), Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank), Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank), Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đã khai mạc.
Bị cáo Phạm Công Danh Điểm đặc biệt là tại phiên tòa này, các bị cáo không còn phải đứng trước vành móng ngựa, thay vào đó là bục khai báo. Vị trí của đại diện Viện KSND và vị trí của luật sư được bố trí đối diện với nhau, thể hiện bình đẳng về vai trò giữa kiểm sát viên và luật sư. Mô hình bố trí phòng xử theo Thông tư số 01/2017/TT-TANDTC của TAND Tối cao quy định về phòng xử án, có hiệu lực từ ngày 1-1-2018.
Vụ án này có 46 bị cáo bị đưa ra xét xử, bao gồm các bị cáo Phạm Công Danh (nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng VNCB, Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Tổng Giám đốc Công ty TNHH Tập đoàn Thiên Thanh), Phan Thành Mai (nguyên Tổng Giám đốc Ngân hàng VNCB), Trầm Bê (nguyên Phó Chủ tịch Thường trực HĐQT, Chủ tịch HĐTD Ngân hàng Sacombank), Phan Huy Khang (nguyên Tổng Giám đốc Ngân hàng Sacombank) và 42 đồng phạm.
Hội đồng xét xử gồm chủ tọa phiên tòa là thẩm phán Phạm Lương Toản, Chánh Tòa Hình sự TAND TPHCM; thẩm phán Huỳnh Thị Việt Tiên; ba hội thẩm nhân dân là các ông Lê Giáo, Nguyễn Thành Châu, Nguyễn Tùng. Đại diện Viện KSND TPHCM tham gia phiên tòa là các kiểm sát viên Trần Ngọc Quang, Nguyễn Quỳnh Lan. Hơn 70 luật sư được cấp giấy chứng nhận tham gia phiên tòa, trong đó 7 luật sư sẽ bào chữa cho bị cáo Phạm Công Danh.
Khoảng gần 200 đơn vị, cá nhân được triệu tập tham gia phiên tòa với tư cách người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, người làm chứng. Trong đó có các ngân hàng CBBank, Sacombank, TPBank, BIDV, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (chi nhánh Tân Phú và chi nhánh Láng Hạ), Ngân hàng TMCP Bản Việt, Ngân hàng thương mại TNHH một thành viên Đại Dương; ông Trần Quý Thanh (Giám đốc Tập đoàn Tân Hiệp Phát), bà Trần Ngọc Bích (con gái ông Trần Quý Thanh), bà Hứa Thị Phấn (nguyên cố vấn cấp cao của Ngân hàng Đại Tín, viết tắt TrustBank, tiền thân của VNCB), ông Trần Bắc Hà (nguyên Chủ tịch HĐQT Ngân hàng BIDV), bà Vũ Bạch Yến (Chủ tịch HĐQT Ngân hàng CBBank); 8 thành viên trong Đoàn Giám định tư pháp Ngân hàng Nhà nước…
Bị cáo Trầm Bê được đưa vào phòng xử Theo cáo trạng, năm 2013 và 2014, bị cáo Phạm Công Danh cần tiền nhưng không thể vay trực tiếp tại Ngân hàng VNCB nên chỉ đạo lãnh đạo, nhân viên Ngân hàng VNCB và nhân viên thuộc Tập đoàn Thiên Thanh sử dụng pháp nhân các công ty do Danh thành lập hoặc mượn pháp nhân, lập 29 hồ sơ khống đứng tên các công ty đó, vay vốn tại các ngân hàng Sacombank, TPBank, BIDV; đồng thời dùng tiền của Ngân hàng VNCB gửi sang 3 ngân hàng này để cầm cố, bảo lãnh cho các khoản vay, sau đó bị các ngân hàng trên thu hồi nợ từ tiền gửi của Ngân hàng VNCB với số tiền gần 6.127 tỷ đồng. Toàn bộ số tiền các công ty vay từ 3 ngân hàng được Phạm Công Danh chỉ đạo sử dụng cho mục đích cá nhân.
Do các công ty này làm hồ sơ vay khống, không thực hiện theo phương án đã cam kết trong hợp đồng tín dụng nên không có tiền trả nợ. Ngân hàng VNCB thực hiện việc bảo lãnh nhưng không yêu cầu cầm cố, thế chấp tài sản nên không thu hồi được tiền bảo lãnh từ các công ty đó, dẫn đến Ngân hàng VNCB bị thiệt hại gần 6.127 tỷ đồng.
Bị cáo Phan Thành Mai đã trực tiếp chỉ đạo các nhân viên Ngân hàng VNCB tham gia vào các hoạt động bất hợp pháp để có được tiền cho Phạm Công Danh sử dụng. Bị cáo Trầm Bê là người dẫn bị cáo Danh gặp bị cáo Phan Huy Khang trao đổi về việc Phạm Công Danh vay hơn 1.800 tỷ đồng qua các công ty của Danh. Hồ sơ cho vay đều là các hồ sơ lập khống, các công ty vay vốn đều không có hoạt động kinh doanh nhưng phía Ngân hàng Sacombank không thẩm định, không kiểm tra. Sau khi cho vay, Ngân hàng Sacombank không theo dõi, bỏ mặc cho Phạm Công Danh sử dụng tiền vay trái quy định.
