Chiều 11-11, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về phân bổ ngân sách trung ương năm 2023 với 453 đại biểu Quốc hội tán thành, chiếm 90,96 %.
Theo nội dung nghị quyết, tổng số thu ngân sách trung ương năm 2023 là 863.567 tỷ đồng. Tổng số thu ngân sách địa phương là 757.177 tỷ đồng. Tổng số chi ngân sách trung ương là 1.294.067 tỷ đồng, trong đó dự toán 436.204 tỷ đồng để bổ sung cân đối ngân sách, bổ sung có mục tiêu cho ngân sách địa phương.
Quốc hội cũng phân bổ ngân sách trung ương năm 2023 theo từng lĩnh vực và chi tiết cho từng bộ, cơ quan trung ương; phân bổ ngân sách trung ương năm 2023 kinh phí thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia cho từng bộ, cơ quan trung ương và từng tỉnh, thành…
Quốc hội yêu cầu Chính phủ bố trí đủ vốn cho các dự án đã hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng trước năm 2023, vốn đối ứng các dự án ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài, vốn ngân sách nhà nước tham gia vào các dự án PPP, nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư, nhiệm vụ quy hoạch, các dự án chuyển tiếp phải hoàn thành trong năm 2023; bố trí vốn theo tiến độ cho các dự án quan trọng quốc gia, dự án kết nối, có tác động liên vùng có ý nghĩa thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững. Sau khi bố trí đủ vốn cho các nhiệm vụ nêu trên, số vốn còn lại bố trí cho các dự án khởi công mới đủ thủ tục đầu tư.
Đề cao kỷ luật, kỷ cương tài chính, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, cản trở làm chậm tiến độ giao vốn, giải ngân vốn; cá thể hóa trách nhiệm người đứng đầu trong trường hợp giải ngân chậm, gắn với đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Quốc hội giao phân chia thuế bảo vệ môi trường đối với sản phẩm xăng, dầu giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước đối với năm 2023 và ổn định cho giai đoạn 2023 - 2025 trên cơ sở sản lượng xăng dầu sản xuất, bán ra trong nước so với tổng sản lượng xăng, dầu tiêu thụ trên thị trường. Cụ thể: 60% thực hiện phân chia giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương, 40% còn lại thực hiện điều tiết về ngân sách trung ương.
Sử dụng nguồn thu từ hoạt động xổ số kiến thiết cho đầu tư phát triển; trong đó, ưu tiên đầu tư cho lĩnh vực giáo dục - đào tạo và giáo dục nghề nghiệp (bao gồm cả mua sắm thiết bị dạy học phục vụ chương trình đổi mới sách giáo khoa giáo dục phổ thông), lĩnh vực y tế; phần còn lại ưu tiên bố trí thực hiện các nhiệm vụ đầu tư phát triển quan trọng, cấp bách khác thuộc đối tượng đầu tư của ngân sách địa phương.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo nghị quyết về phân bổ ngân sách trung ương năm 2023.
Về ý kiến đề nghị cân nhắc lại tỷ lệ điều tiết của địa phương một cách hợp lý, nâng mức được giữ lại để bảo đảm nguồn lực phát triển cho địa phương, nhất là các địa phương bị ảnh hưởng nặng do dịch bệnh, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, việc xác định lại tỷ lệ điều tiết, số bổ sung cân đối cho từng địa phương trên cơ sở dự toán thu ngân sách nhà nước và dự toán chi ngân sách địa phương năm 2023 và áp dụng trong thời kỳ ổn định ngân sách đến năm 2025. Song do nhiều địa phương sau khi xác định lại tỷ lệ điều tiết để lại cho địa phương có sự sụt giảm lớn, dẫn đến khó khăn cho các địa phương trong việc cân đối nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.
Vì vậy, Chính phủ đã dự kiến bố trí 32.000 tỷ đồng trên cơ sở mức đóng góp nguồn thu về ngân sách trung ương và mức tăng chi hàng năm trong thời kỳ ổn định ngân sách giai đoạn 2017-2021 và dự toán năm 2022 để cân đối cho các địa phương này có thêm nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội, đóng góp tăng thu cho ngân sách trung ương.
TPHCM và TP Hà Nội xử lý hỗ trợ thêm để giữ nguyên tỷ lệ điều tiết như năm 2022, cụ thể: tỷ lệ điều tiết phần ngân sách địa phương được hưởng của thành phố Hà Nội là 32%, TPHCM là 21% (ngân sách trung ương hỗ trợ thêm 5% so với phương án tính theo dự toán thu, chi).
Đây là 2 thành phố trực thuộc trung ương đặc biệt của cả nước, cần tiếp tục hỗ trợ để tỷ lệ điều tiết năm 2023 tương đương với năm 2022 để 2 địa phương tiếp tục có thêm nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội trên cơ sở đó sẽ tiếp tục tăng đóng góp thêm cho ngân sách trung ương và tác động thúc đẩy phát triển của vùng và cả nước.
Theo đó, tổng số kinh phí bố trí để xử lý tỷ lệ điều tiết cho các địa phương năm 2023 là 32.000 tỷ đồng, trong đó phân bổ tăng chi thường xuyên cho 10 địa phương là 4.183 tỷ đồng, bảo đảm chi thường xuyên năm 2023 tăng không quá 5% so với dự toán năm 2022 (riêng tỉnh Quảng Ngãi, tăng ở mức cao hơn để đảm bảo mặt bằng chi thường xuyên chung do trong năm 2019-2020, tỉnh Quảng Ngãi là địa phương liên tục bị hụt thu ngân sách địa phương trong một số năm dẫn đến mặt bằng chi thấp); phân bổ tăng chi đầu tư xây dựng cơ bản tập trung 27.817 tỷ đồng cho 11 địa phương.
Khi đó, dự toán năm 2023 có 18/63 tỉnh, thành phố có điều tiết về ngân sách trung ương (giảm 2 địa phương là Hà Nam và TP Cần Thơ; tăng 2 địa phương là Thái Nguyên và Long An), số lượng địa phương có điều tiết về ngân sách trung ương tương đương với năm 2022. Do đó, Quốc hội cho phép giữ tỷ lệ điều tiết như Chính phủ trình…