Tại buổi làm việc, đoàn giám sát nêu tình trạng nợ BHXH của các doanh nghiệp còn nhiều, với số tiền nợ cao. Cụ thể, hơn 17.360 doanh nghiệp đang nợ 3.055 tỷ đồng tiền BHXH (từ 3 tháng trở lên) của hơn 93.000 người lao động. Trong số này có 40 doanh nghiệp nợ từ 6 tỷ đồng trở lên, thậm chí có doanh nghiệp nợ hơn 30 tỷ đồng.
Các đại biểu (ĐB) cũng quan tâm đến tình trạng doanh nghiệp vi phạm quy định đóng BHXH. Ngoài ra, số người tham gia BHXH, Bảo hiểm y tế (BHYT), Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) tăng qua các năm, nhưng vẫn chưa đạt chỉ đạt chỉ tiêu (hơn 51% trên tổng số lao động) của thành phố.
Phó Giám đốc BHXH TPHCM Nguyễn Quốc Thanh báo cáo, tình trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN còn xảy ra khá phổ biến. Nhiều doanh nghiệp không tham gia BHXH, BHYT cho người lao động, bằng cách ký hợp đồng khoán, cộng tác viên, thử việc ngắt quãng, học việc, hợp đồng dưới 14 ngày nhiều tháng liên tục… Nhiều chủ doanh nghiệp còn né tránh đoàn thanh tra. Vậy nhưng, hiện chưa có biện pháp hữu hiệu xử lý đơn vị cố tình vi phạm.
Trong khi đó, số lao động lựa chọn hưởng BHXH một lần tăng, dẫn đến số người tham gia BHXH, BHTN, BHYT giảm.
Theo ông Nguyễn Quốc Thanh, BHXH TPHCM đang thực hiện nhiều giải pháp để thu nợ BHXH. Đó là đôn đốc doanh nghiệp đóng nộp BHXH thường xuyên; phối hợp KCX-KCN thông báo nhắc nợ; sử dụng cộng tác viên vận động, tuyên truyền cho người lao động tham gia BHXH tự nguyện; đẩy mạnh cải cách hành chính trong quản lý người tham gia BHXH, BHTN, BHYT...
Bà Nguyễn Võ Minh Thư, Phó trưởng Ban Quản lý các KCX-CN TPHCM cũng cho biết, hiện vẫn còn một số doanh nghiệp nợ BHXH kéo dài với số nợ khá lớn. Điều này gây ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của người lao động, làm tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tranh chấp lao động tập thể.
Tuy nhiên, thủ tục khởi kiện hay truy cứu trách nhiệm hình sự doanh nghiệp trốn đóng BHXH gặp vướng mắc, khó khăn. Trong khi, hình thức xử lý vi phạm hành chính BHXH thì chưa đủ sức răn đe.
Phó Giám đốc Ngân hàng CSXH TPHCM Bùi Văn Sổn chia sẻ khó khăn từ nguồn vốn cho vay của chương trình cho vay giải quyết việc làm. Cụ thể, nguồn vốn cho vay giải quyết việc làm có tăng qua các năm, nhưng nhu cầu vay vốn trên địa bàn TPHCM là rất lớn, nguồn vốn chưa đáp ứng đủ nhu cầu của các đối tượng thụ hưởng.
Phát biểu tại buổi giám sát, ĐB Huỳnh Thanh Nhân đề nghị Ngân hàng CSXH TPHCM đánh giá các đối tượng, bổ sung kịp thời các đối tượng có nhu cầu vay vốn khi cần thiết, đáp ứng kịp thời nhu cầu của người dân, nhất là người dân khó khăn.
Phó Chủ tịch HĐND TPHCM cũng đề nghị BHXH TPHCM tiếp tục thực hiện tốt công tác hướng dẫn về thủ tục, thực hiện có hiệu quả việc giải quyết chế độ, chính sách BHXH, BHTN, BHYT. Đồng thời, phối hợp các địa phương, tổ chức chính trị - xã hội tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền để người dân thấy được lợi ích của việc tham gia BHXH, nhằm giảm tỷ lệ rút BHXH 1 lần hiện nay.
Bên cạnh đó, các đơn vị cần có đề xuất sửa đổi, bổ sung những nội dung chưa phù hợp hoặc chưa được quy định trong pháp luật về thực hiện các chính sách BHXH. Cùng với đó, hướng dẫn quy trình xử lý, truy cứu trách nhiệm hình sự các doanh nghiệp nợ BHXH kéo dài (từ 6 tháng trở lên) và có hình thức chế tài doanh nghiệp vi phạm đóng BHXH, BHYT cho người lao động.
