Giảm nông nghiệp thuần
Theo quy hoạch xây dựng vùng TPHCM đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2035, tỷ lệ đô thị hóa năm 2030 đạt 80%-90%. TPHCM đảm nhiệm vai trò trọng tâm hầu hết các lĩnh vực; đặc biệt là khoa học, công nghệ và kỹ thuật cao. Hiện nay và giai đoạn tiếp theo, TPHCM chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng cường dịch vụ, công nghiệp và xây dựng đô thị, chú trọng phát triển công nghiệp ứng dụng công nghệ cao và dịch vụ hỗ trợ các hoạt động đô thị và công nghiệp, dự kiến qua năm 2020 sẽ chiếm khoảng 56%-58%. Theo đó, TP sẽ hạn chế sử dụng đất để canh tác nông nghiệp, giảm các yếu tố liên quan đến sản xuất nông nghiệp thuần.
Thời gian qua, UBND TPHCM đã nghiên cứu, tìm kiếm các địa điểm trên địa bàn để quy hoạch xây dựng một KCN mới có chất lượng và tính cạnh tranh cao, phù hợp với các doanh nghiệp (DN) ứng dụng công nghệ cao và hỗ trợ DN khởi nghiệp sáng tạo. Trên cơ sở đó, UBND TPHCM đã trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, chấp thuận cho TPHCM lập quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000 KCN mới nói trên. Trong quá trình thực hiện, UBND TPHCM sẽ lấy ý kiến các cơ quan liên quan trước khi thẩm định, phê duyệt theo quy định.
KCN cao chuyên biệt
Khu vực 380ha tại xã Phạm Văn Hai, huyện Bình Chánh trước đây là khu đất phèn, thuộc Nông trường Phạm Văn Hai cũ, chỉ canh tác được một số cây trồng ngắn ngày có khả năng chịu phèn cao như mía, khoai mì, chuối… và rừng sản xuất, các cây công nghiệp như cao su, trà múc, keo lai, tràm… Về hiệu quả sử dụng đất cũng như giá trị kinh tế không cao, tiếp tục canh tác sẽ không tương xứng với giá trị đất của khu vực.
Trong tương lai, nếu mở rộng, tạo thành một KCN tập trung quy mô lớn để cạnh tranh và tạo sức hút cho toàn khu vực thì việc chuyển đổi từ đất nông nghiệp sang công nghiệp trong giai đoạn hiện nay là cần thiết và phù hợp. Để tạo điều kiện thuận lợi trong chương trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn hiện nay, trong đó có kế hoạch đầu tư xây dựng KCN mới 380ha tại xã Phạm Văn Hai, UBND TP nhận thấy cần thiết phải lập quy hoạch phân khu KCN này trước.
Vì nếu phải chờ tới khi có quy hoạch TPHCM (quy hoạch tỉnh) được duyệt như ý kiến của Bộ KH-ĐT thì sẽ rất lâu. Tương tự, công tác lập điều chỉnh đồ án quy hoạch chung xây dựng TPHCM cũng đang triển khai (trong giai đoạn đấu thầu lựa chọn tư vấn để rà soát, đánh giá lại quy hoạch), do đó việc tiến hành cũng đòi hỏi cần có thời gian và lộ trình thực hiện theo quy định.
Khu đất 380ha nói trên nằm trong tổng thể toàn khu 668ha, được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chuyển đổi sang đất công nghiệp (theo Nghị quyết 80/2018 và kế hoạch kỳ cuối 2016-2020). Toàn bộ khu 668ha dự kiến hình thành một KCN tập trung để thay thế 3 KCN (khoảng 675ha) đã kiến nghị xóa bỏ trước đây, gồm các khu: Bàu Đưng (200ha), Phước Hiệp (175ha) tại huyện Củ Chi và khu Xuân Thới Thượng (300ha) tại huyện Hóc Môn.
Bên cạnh đó, khu 380ha này gần với các KCN hiện có như Vĩnh Lộc, Phạm Văn Hai... nên có thể hình thành một KCN tập trung có tính liên kết về nghiên cứu, sản xuất, thương mại, phân phối và lưu thông hàng hóa thuận lợi... Khi chuyển đổi thành KCN cho DN khởi nghiệp với tính chất phù hợp, có hàm lượng chất xám cao (thu hút người lao động và quản lý có trình độ) gắn với các dịch vụ đô thị, thương mại, logistics và công nghiệp phụ trợ, không gây ô nhiễm môi trường, sẽ mang lại giá trị kinh tế cao hơn so với sử dụng đất như hiện nay. KCN mới thuận lợi về kết nối giao thông, hạ tầng, vị trí khu vực tiếp cận được các đường giao thông chính như quốc lộ 1A, đường cao tốc TPHCM - Trung Lương, trục Vành đai 3 cắt ngang khu đất và tuyến đường Tây Bắc nối TPHCM với tỉnh Long An.
Theo đó, KCN mới được xây dựng là KCN có chất lượng và tính cạnh tranh cao, phù hợp với các DN ứng dụng công nghệ cao và hỗ trợ DN khởi nghiệp sáng tạo. Vị trí này có nhiều đặc điểm thuận lợi để chuyển đổi thành một KCN có tính chất chuyên biệt, ưu tiên cho các DN khởi nghiệp, vừa để phát triển nghiên cứu, hỗ trợ, sáng tạo, phục vụ cho nhu cầu khởi nghiệp vừa để sản xuất, phân phối và kết nối các lĩnh vực công nghiệp trí tuệ, công nghệ mới.
