Ngày 17-8, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TPHCM (HCDC) đã chính thức đưa vào vận hành Ngân hàng huyết thanh nhằm cung cấp bộ công cụ lượng giá gánh nặng bệnh truyền nhiễm trong cộng đồng và định hướng cho các quyết định y tế công cộng trong tương lai. Phó Chủ tịch UBND TPHCM Dương Anh Đức đã đến dự lễ ra mắt.
Theo bác sĩ Nguyễn Hồng Tâm, Giám đốc HCDC, Ngân hàng huyết thanh là đơn vị tổ chức thu thập, bảo quản và cung cấp các nguồn mẫu để thực hiện xét nghiệm, phục vụ công tác kiểm soát dịch bệnh truyền nhiễm với 4 mục tiêu chính: dự đoán hoặc phát hiện sớm khả năng bùng phát dịch, đánh giá tình hình miễn dịch cộng đồng, đánh giá hiệu quả của các biện pháp can thiệp và khảo sát sự lưu hành thầm lặng của tác nhân gây bệnh.
Để thực hiện các mục tiêu này, HCDC sẽ xây dựng kế hoạch thu thập mẫu định kỳ cho Ngân hàng huyết thanh, xây dựng bộ quy trình bảo quản, truy xuất và sử dụng mẫu phục vụ cho các mục tiêu khác nhau của kiểm soát dịch bệnh. Trung tâm cũng sẽ xây dựng các mô hình phân tích dữ liệu, từ đó đưa ra những định hướng cho các quyết định y tế công cộng trên địa bàn.
 |
Các đại biểu cắt băng khánh thành Ngân hàng huyết thanh. Ảnh: CAO THĂNG |
“Trước mắt, HCDC sẽ khai thác nguồn mẫu từ Ngân hàng huyết thanh để đánh giá miễn dịch đối với bệnh sởi, tay chân miệng, qua đó dự đoán nguy cơ dịch tại thành phố. Trong tương lai, Ngân hàng huyết thanh sẽ tiếp tục được mở rộng nguồn mẫu và đa dạng hóa các loại mẫu để đáp ứng nhu cầu kiểm soát dịch bệnh truyền nhiễm và hướng đến kiểm soát các bệnh tật khác”, bác sĩ Nguyễn Hồng Tâm thông tin.
Bác sĩ Nguyễn Hồng Tâm cho biết, Ngân hàng huyết thanh của HCDC được trang bị 5 tủ âm sâu, 3 máy ly tâm lạnh cùng các trang thiết bị và đội ngũ nhân sự đáp ứng cho công tác thu thập, xử lý, lưu trữ và phân phối mẫu. Hiện công suất lưu trữ của Ngân hàng huyết thanh là từ 4.000-4.500 mẫu và dự kiến sẽ tăng thêm dung lượng lưu trữ trong thời gian tới.
Theo PGS-TS Lê Văn Tấn - Đơn vị Nghiên cứu lâm sàng, Đại học Oxford (OUCRU), từ lâu, các nước trên thế giới đã tiến hành xây dựng Ngân hàng huyết thanh và các chương trình điều tra dịch tễ huyết thanh học tương ứng. Ví dụ tại Anh, Ngân hàng huyết thanh được thành lập vào năm 1986, đến nay đã thu nhận trên 200.000 mẫu huyết thanh từ người dân Anh ở các độ tuổi khác nhau.
 |
Tủ lưu mẫu sốt xuất huyết tại Ngân hàng huyết thanh. Ảnh: CAO THĂNG |
Tại Việt Nam, một số Ngân hàng huyết thanh cũng đã được thành lập thông qua chương trình nghiên cứu điều tra dịch tễ của Bộ Y tế, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Viện Pasteur TPHCM. Trọng tâm của các chương trình giám sát này có thể kể đến như HIV, Zika virus, viêm gan siêu vi B và C, cúm A H5N1. Trong năm 2022, HCDC đã phối hợp OUCRU thực hiện 3 đợt khảo sát và thu thập mẫu huyết thanh để đánh giá tình trạng miễn dịch với Covid-19.
“Mục tiêu của việc điều tra huyết thanh là theo dõi mức độ miễn dịch trong cộng đồng đối với một tác nhân gây bệnh nào đó nhằm cung cấp những dữ liệu khoa học giúp đề ra các chính sách y tế phù hợp, ví dụ như chính sách tiêm chủng hay ứng phó với một dịch bệnh mới nổi”, PGS-TS Lê Văn Tấn thông tin.
Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Dương Anh Đức chúc mừng ngành y tế thành phố. Ông nói: “Việc ra mắt Ngân hàng huyết thanh là niềm vui chung cho mọi người đặc biệt với ngành y tế thành phố, bởi đây là đô thị lớn, việc chăm sóc sức khỏe của người dân rất quan trọng, luôn là một trong những vấn đề được lãnh đạo thành phố quan tâm”.
Phó Chủ tịch UBND TPHCM Dương Anh Đức cho biết, hiện thành phố đang xây dựng đề án phát triển y tế thực hiện chăm sóc bảo vệ nâng cao sức khỏe nhân dân cũng như củng cố tổ chức bộ máy và nâng cao HCDC. Một trong những trọng tâm của TPHCM là mong muốn HCDC trở thành đơn vị xứng tầm, bám theo mô hình của các CDC tiên tiến trên thế giới. Để có thể hoàn thành được nhiệm vụ này, HCDC cần củng cố năng lực hạ tầng, cơ sở vật chất, trang thiết bị... Đặc biệt là sự hợp tác với các đơn vị trong và ngoài nước để phát triển hơn trong tương lai.
