Ngày 18-12, tại trụ sở Công an TPHCM, Ban Chuyên đề Công an TPHCM phối hợp với Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VAB) tổ chức tọa đàm “Nâng cao năng lực phòng chống tội phạm tài chính trên không gian mạng”, nhằm chia sẻ thực trạng của tội phạm sử dụng công nghệ cao trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng.
Tại tọa đàm, đại diện các đơn vị PA05, PC03 và PC02 (trực thuộc Công an TPHCM) đã chia sẻ về các thủ đoạn và kết quả phòng chống tội phạm công nghệ cao trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng của Công an TPHCM trong thời gian qua.
Tại buổi tọa đàm, Đại tá Lê Quang Đạo, Phó Giám đốc Công an TPHCM cho biết, thời gian qua, Công an Thành phố đã khám phá, khởi tố, điều tra nhiều vụ án liên quan lĩnh vực tài chính, ngân hàng, thu hồi hàng trăm tỷ đồng cho Nhà nước, các doanh nghiệp và người dân. Điển hình vụ vận chuyển hàng hóa, tiền tệ qua biên giới với số tiền lớn xảy ra tại TPHCM và các tỉnh, thành phía Nam; vụ Đỗ Ngọc Thùy Dung, Trương Thụy Thanh Trúc chiếm đoạt 146 tỷ đồng của ngân hàng.
Thượng tá Đới Ngọc Thắng, Phó Trưởng Phòng Cảnh sát Hình sự (PC02), Công an TPHCM thông tin thêm, trong 9 tháng năm 2024, Công an TPHCM tiếp nhận, thụ lý 461 vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng với số tiền gần 1.000 tỷ đồng. Trong đó có 18 vụ mạo danh công an để hù doạ người dân liên quan đường dây tội phạm; 102 vụ mời gọi đầu tư tiền vào các sàn giao dịch chứng khoán, sàn tiền ảo, sàn ngoại hối...
Về phía hiệp hội BlockChain Việt Nam, ông Phan Đức Trung, Phó Chủ tịch thường trực VAB đã đưa ra đề xuất cần nhanh chóng phổ cập kiến thức về Blockchain và AI đến mọi đối tượng cộng đồng để giảm thiểu tình trạng lừa đảo, nhất là đối với những người yếu thế.
Tại tọa đàm, các chuyên gia, cơ quan quản lý đã thảo luận về cơ chế quản lý và hành động của các cơ quan nhà nước đối với các sàn giao dịch tiền mã hóa, tập trung vào việc phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và các hành vi vi phạm pháp luật khác.
Một đại diện Cơ quan Cảnh sát điều tra PC01 (thuộc Công an TPHCM) cho biết, đơn vị từng thụ lý, điều tra nhiều vụ việc liên quan đến tiền mã hoá, rửa tiền, lừa đảo, đánh bạc trên không gian mạng, mua bán trao đổi tiền mã hoá trên các sàn như Binance, ví điện tử... nhưng gặp khó khăn trong việc định danh các nguồn tiền, truy vết dòng tiền hay việc phối hợp giữa các cơ quan để điều tra, thu thập tài liệu đúng quy định pháp luật để có thể truy tố các hành vi phạm tội.
Về vấn đề này, ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm chương trình ChainTracer (VAB) cho biết, các giao dịch trên Blockchain không phải là ẩn danh như mọi người nhầm tưởng, mà thực tế chỉ là bán ẩn danh, việc truy vết dòng tiền là rất đơn giản. Việc định danh các địa chỉ ví, địa chỉ giao dịch là không cần thiết, thay vào đó, cơ quan chức năng có thể theo vết dòng tiền khi chuyển từ ví tiền mã hoá sang giao dịch trên nền tảng tài chính truyền thống.
Tại Việt Nam, nhiều đơn vị không rõ thông tin như CrossFi, Mineplex, BOM Network... liên tiếp tổ chức các hội thảo kín, lợi dụng hình ảnh những nhân vật có ảnh hưởng nhằm huy động vốn từ cộng đồng. Nhiều báo cáo từ người dùng gửi về ChainTracer cho biết việc họ bị lừa đảo thông qua việc gửi, nạp tiền lên các nền tảng sàn giao dịch, ví không rõ thông tin.
Bên cạnh đó, các sàn giao dịch như MEXC, BingX, Binance, Gate... liên tục quảng bá, tiếp thị, truyền thông công khai, quy mô lớn, dù không được cấp phép hoạt động tại Việt Nam, tập trung vào các nhóm khách hàng dễ bị lôi kéo như sinh viên, giới trẻ.
Do vậy, các cơ quan chức năng không chỉ cần thực hiện việc ngăn chặn, xử lý mà còn phải có hành động từ khâu phòng ngừa để ngăn chặn hành vi rửa tiền từ khi chưa hình thành thay vì truy vết và giải quyết các hậu quả.
