Sáng 24-5, gần cuối buổi thảo luận của Quốc hội về dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi), Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng nêu lại sự bất hợp lý của việc Kiểm toán Nhà nước kiến nghị truy thu thuế của doanh nghiệp, nhưng cơ quan thuế lại là cơ quan thực hiện kiến nghị, nên cuối cùng cơ quan thuế lại là cơ quan bị doanh nghiệp kiện.
Ngay sau đó, Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc giơ biển tranh luận để “giải trình rõ thêm ý kiến của Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng về Unilever để Quốc hội hiểu, không lại nghĩ là Kiểm toán Nhà nước kết luận không đúng”. Đây không phải là lần đầu tiên chủ đề này được Tổng Kiểm toán và Bộ trưởng Tài chính tranh luận trước Quốc hội.
Lấy ví dụ việc Kiểm toán Nhà nước kiến nghị truy thu của Unilever hơn 800 tỷ đồng, sau đó lại thống nhất truy thu hơn 500 tỷ đồng và cuối cùng lại đồng ý chỉ thu có hơn 300 tỷ đồng, Bộ trưởng Bộ Tài chính nói: “Nếu ngay từ đầu cơ quan thuế ra quyết định truy thu hơn 800 tỷ đồng thì sẽ bị doanh nghiệp kiện ra tòa”
Trong khi đó, Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc dùng quyền tranh luận để “giải trình rõ thêm ý kiến của Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng”.
Theo Tổng Kiểm toán Nhà nước, Unilever đã bị Thanh tra Cục thuế TPHCM kiến nghị truy thu 383 tỷ đồng, và họ đã nộp. Tuy nhiên, sau đó Kiểm toán Nhà nước vào kiểm tra hồ sơ và kết luận cần truy thu thêm 882 tỷ đồng. Kiểm toán Nhà nước đã yêu cầu đoàn thanh tra Cục thuế TPHCM giải trình tại sao lại truy thu có 383 tỷ đồng, thì được giải trình do điều kiện cuối năm nên đoàn chỉ căn cứ vào số liệu do công ty tự tính toán để kiến nghị truy thu chứ chưa kiểm tra, rà soát các hồ sơ tài liệu liên quan của doanh nghiệp.
“Việc chúng tôi kiến nghị 882 tỷ đồng là đúng và thanh tra thuế làm không đúng”, ông Hồ Đức Phớc quả quyết.
Vẫn Tổng Kiểm toán Nhà nước cho biết, 8 tháng sau, Unilever có khiếu nại nên Kiểm toán Nhà nước đã mời Tổng Cục thuế và Cục thuế TPHCM làm việc với doanh nghiệp.
“Họ cung cấp thêm hồ sơ mở rộng, chưa được giám định. Chỉ căn cứ vào hồ sơ họ cung cấp thì kết luận là phải truy thu 575 tỷ đồng. Sau đó, bà Phó Tổng Giám đốc của Unilever làm việc với Kiểm toán Nhà nước, Tổng Cục thuế, Cục thuế TPHCM tại Kiểm toán Nhà nước và họ chấp nhận nộp 384 tỷ đồng, kiến nghị không phạt chậm nộp. Do đó, chúng tôi bàn với các cơ quan là họ chấp nhận số tiền đó thì cứ để họ nộp, còn hồ sơ mở rộng bổ sung sau, chứ không phải do Kiểm toán làm không chính xác”, ông Hồ Đức Phớc giải trình.
Do đó, “khi lập biên bản mà cơ quan thuế đã cùng với cơ quan kiểm toán, thanh tra làm, có kết luận của kiểm toán và thanh tra thì cơ quan thuế phải có trách nhiệm thực hiện, thì doanh nghiệp kiện cơ quan thuế là đúng rồi”, Tổng Kiểm toán nói và cho rằng “cơ quan thuế có quyền đồng ý, không đồng ý, khiếu kiện quyết định của kiểm toán” từ lúc phối hợp làm việc.
Tháng 11 năm ngoái, ông Hồ Đức Phớc đã trình bày trước Quốc hội việc Unilever đã kiện lên Thủ tướng và Ủy ban Tài chính - Ngân sách về kết luận truy thu thuế của kiểm toán, “nhưng cuối cùng vẫn phải chấp nhận nộp thuế 584 tỷ đồng...”.
