Ngày 15-2, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Phát biểu tại thảo luận tổ, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, nghị quyết này rất quan trọng và rất gấp.
Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị ban hành cuối năm 2024 (về đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia) nhưng để đi được vào cuộc sống thì còn nhiều khó khăn.
Nếu để chờ sửa một số luật, đặc biệt Luật Khoa học công nghệ, nhanh nhất cũng phải giữa hoặc cuối năm, tức là cả năm 2025 sẽ không thể triển khai Nghị quyết 57.
Những nội dung Nghị quyết 57 đưa ra nhưng chưa thể thể chế bằng pháp luật, phải có văn bản khẩn trương để đưa nghị quyết vào cuộc sống. Điều này chính là cần nghị quyết của Quốc hội để tháo gỡ những khó khăn cũng như thúc đẩy, khuyến khích.
Tổng Bí thư nhấn mạnh, phạm vi của những vấn đề chưa thể thể chế bằng pháp luật quá lớn, có nhiều khó khăn, điểm nghẽn. Nghị quyết này của Quốc hội là để giải quyết những vấn đề cấp bách đó, đó cũng là tính chất bất thường của kỳ họp, để khẩn trương tháo gỡ các vướng mắc, tinh thần là quy định những cái chung, không đi vào chi tiết, “vừa chạy vừa xếp hàng” để làm.
Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, giá trị của KHCN ai cũng nhìn thấy, nhưng tại sao không phát triển được, là vì còn quá nhiều vấn đề, kể cả sửa Luật Khoa học công nghệ cũng chưa đủ để KHCN phát triển.
Ví dụ vướng ở Luật Đấu thầu, nếu đấu thầu để mua đồ rẻ cho KHCN, tìm mua đồ rẻ thì Việt Nam sẽ thành bãi rác công nghệ.
“Nếu bây giờ chúng ta đấu thầu, họ chắc sẽ tặng không cho ta luôn 5G, vì họ đã 20G, nhưng như thế là lạc hậu. Do đó, chúng ta phải đi tắt đón đầu trong KHCN, không thể lũi cũi đi sau thế giới. Chúng ta phải luôn biết mình đang ở đâu. Đầu tư cho KHCN không thể ưu tiên giá rẻ như quy định của Luật Đấu thầu, phải thoát ra, gỡ ở điểm này”, Tổng Bí thư dẫn chứng.
Tương tự, với quy định về đầu tư công, chúng ta đưa vào để quản lý nhưng không được máy móc.
Hay vừa qua, Chính phủ giảm thuế thì lại thu được nhiều hơn so với năm không miễn thuế (năm 2024, miễn 200 tỷ đồng thuế và thu được 300 tỷ đồng).
Tiếp đó là hạ lãi suất cho vay, khuyến khích được sản xuất kinh doanh sẽ thu được thuế.
"Vì thế, cần phải tính toán đến chính sách khuyến khích, chứ không chỉ là để thu nhiều, thu triệt để", Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.
Ngoài ra, theo Tổng Bí thư Tô Lâm, nghiên cứu khoa học cũng phải có thời gian, chấp nhận có sự mạo hiểm.
“Nghiên cứu khoa học như miền đất hoang vu, không phải miền đất thênh thang mà ai cũng đến được, như vậy thì dễ quá”, Tổng Bí thư chia sẻ, và cho biết, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đã nhìn thấy các vấn đề và nêu rõ quan điểm, đề ra các chính sách ưu tiên.
Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị thể chế hóa nghị quyết 57 trên tinh thần tháo gỡ và khuyến khích phát triển KHCN, không nên nhìn nhận quá phức tạp các vấn đề khiến không có nghị quyết của Quốc hội, lại thất bại.
Tổng Bí thư tán thành nghị quyết của Quốc hội thí điểm trong 5 năm, sau đó tiếp tục sửa đổi, hoàn thiện thể chế, trong đó có Luật Khoa học công nghệ để đồng bộ thể chế cho lĩnh vực.
