Tôn trọng sáng tạo của nhau


Mới đây, sau 3 năm xảy ra tranh chấp, TAND TPHCM đã công nhận ông Trương Minh Nhật là tác giả bài thơ Gánh mẹ, đồng thời yêu cầu ông Đoàn Đông Đức (tức nhạc sĩ trẻ Quách Beem) phải bồi thường thiệt hại 122,4 triệu đồng. 
Ông Trương Minh Nhật dành thời gian theo đuổi vụ kiện đến cùng. Ảnh: NVCC
Ông Trương Minh Nhật dành thời gian theo đuổi vụ kiện đến cùng. Ảnh: NVCC

Bài thơ Gánh mẹ được tác giả Trương Minh Nhật sáng tác vào năm 2014, đã đăng tải trên mạng xã hội. Ông tình cờ biết bài thơ của mình được sử dụng làm nhạc phim trong phim Lật mặt 4 - Nhà có khách với thông tin người sáng tác là Quách Beem, khi bộ phim được công chiếu. Cách hành xử giữa những người làm sáng tạo với nhau để lại dư âm buồn... Trước đó, nhạc sĩ trẻ Châu Đăng Khoa cũng bị tố “đạo thơ” khi đã tự ý sử dụng một đoạn thơ của tác giả Linh Linh vào bài hát Tình nhân ơi mà không hề xin phép. Không dừng ở đó, ca khúc Người lạ ơi của nhạc sĩ trên cũng bị cho là mượn ý thơ của tác giả Linh Linh in trong tập Những nỗi buồn không tên (NXB Văn học, 2016).

Trái ngược với 2 nhạc sĩ trẻ, nhiều nhạc sĩ ở thế hệ trước có cách hành xử và tôn trọng tác quyền khiến họ càng được công chúng quý trọng. Trong buổi giao lưu nhân ra mắt tuyển tập thơ Hoàng Cầm - Về Kinh Bắc tại Đường sách TPHCM, nhạc sĩ Trần Tiến khiến không ít người xúc động. Nhạc sĩ kể, quá trình sáng tác ca khúc Sao em nỡ vội lấy chồng, đang viết giữa chừng thì ông bị… bí. Thế rồi hình ảnh lá diêu bông trong bài thơ cùng tên của nhà thơ Hoàng Cầm bất chợt ùa về.

Hình ảnh đó như nguồn cảm hứng mạnh mẽ để ông hoàn thành bài hát, một trong những ca khúc đi cùng năm tháng. Mặc dù chỉ sử dụng 2 câu thơ để đưa vào nhạc, nhưng ở phần lời, nhạc sĩ Trần Tiến luôn đề tên nhà thơ Hoàng Cầm đầy trân trọng. Khi nhận nhuận bút, ông đã mang đến trao cho tác giả Lá diêu bông khiến bản thân nhà thơ Hoàng Cầm cũng không khỏi ngỡ ngàng. 

Một trong những nhạc sĩ có nhiều bài hát được phổ từ thơ và ông luôn trân trọng điều này là cố nhạc sĩ Phú Quang. Không thể phủ nhận, nhiều tên tuổi thơ như Phan Vũ, Dương Tường, Phạm Thị Ngọc Liên, Hồng Thanh Quang, Thảo Phương, Thanh Tùng, Nguyễn Trọng Tạo, Hữu Thỉnh… in đậm nét trong lòng người yêu thơ qua sự chắp cánh của âm nhạc Phú Quang. Và dường như, mối quan hệ giữa nhạc sĩ Phú Quang với các nhà thơ chưa bao giờ có chuyện bất hòa hay “lời qua tiếng lại” nào. 

Tự ý sử dụng thơ của người khác để đưa vào nhạc hay vì một mục đích nào đó mà chưa được sự đồng ý của tác giả là hành vi vi phạm quyền tác giả. Tuy nhiên, trước khi nói đến luật pháp, trước nhất cần có sự tôn trọng giữa những người làm sáng tạo với nhau.

Tin cùng chuyên mục