Tại hội nghị, Thượng tướng Nguyễn Duy Ngọc, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, tình hình tội phạm ma túy trong nước tiếp tục diễn biến phức tạp trên các tuyến, địa bàn trọng điểm với phương thức, thủ đoạn hoạt động ngày càng tinh vi, manh động, sẵn sàng chống trả, gây khó khăn, nguy hiểm cho lực lượng chức năng trong quá trình đấu tranh, bắt giữ.
Trong năm 2023, thông qua công tác đấu tranh, lực lượng chức năng của Bộ Công an đã phát hiện 5 chất mới có tác dụng như nhóm cần sa tổng hợp, không nằm trong danh mục các chất ma túy theo Nghị định số 57/2022 của Chính phủ; phát hiện phương thức sản xuất ma túy mới lần đầu tiên xuất hiện ở Lào, Việt Nam và các nước trong khu vực…
Hiện toàn quốc có 229.265 người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện ma túy và người bị quản lý sau cai nghiện ma túy, trong đó có 43.748 người sử dụng trái phép chất ma túy; 170.521 người nghiện ma túy trong đó có hơn 71.000 người đang ở ngoài xã hội, chiếm 42%.
Hàng nghìn người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện ma túy có biểu hiện loạn thần, “ngáo đá”. Đây được xác định là “nguồn cầu” tiêu thụ ma túy rất lớn, gây áp lực cho công tác phòng, chống ma túy, đồng thời tiềm ẩn nguy cơ cao tội phạm về ma túy, các loại tội phạm và vi phạm pháp luật khác, gây mất an ninh trật tự tại nhiều địa phương.
Đáng chú ý, tình trạng lái xe, nhất là lái xe ô tô kinh doanh vận tải hành khách, hàng hóa dương tính với ma túy tiếp tục gia tăng. Hoạt động sử dụng trái phép chất ma túy tại các cơ sở kinh doanh có điều kiện và dịch vụ nhạy cảm về an ninh trật tự tiếp tục có xu hướng diễn biến phức tạp.
Năm 2023, Bộ Công an đã chỉ đạo phát hiện, đấu tranh 27.333 vụ, 42.977 đối tượng phạm tội về ma túy; thu giữ 523,74kg heroin, 541,64kg cần sa, 96,978kg thuốc phiện, hơn 4.099kg và 2 triệu viên ma túy tổng hợp, 118 khẩu súng.
Về tình hình HIV/AIDS, Bộ Y tế ước tính cả nước hiện có gần 250.000 người nhiễm HIV, trong đó năm 2023 phát hiện thêm 13.445 trường hợp HIV dương tính mới.
Tỷ lệ nhiễm HIV ở nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) tăng lên một cách đáng lo ngại, từ 6,7% năm 2014 và 12,47% năm 2022. Các nghiên cứu cho thấy nguy cơ lây nhiễm HIV trong nhóm MSM đã từng sử dụng ma túy cao gấp 8 lần so với nhóm MSM chưa từng sử dụng ma túy. Cá biệt một số tỉnh ĐBSCL có tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm thanh niên khám tuyển nghĩa vụ quân sự xấp xỉ 1%. Bộ Y tế cảnh báo dịch HIV trong nhóm MSM nguy cơ cao lây nhiễm HIV sẽ lan rộng ra tất cả các tỉnh, thành phố nếu không được quan tâm, triển khai đồng bộ các biện pháp dự phòng cho nhóm MSM sớm. Năm 2023 có 1.623 trường hợp nhiễm HIV tử vong.
Phát biểu tại hội nghị, đại diện các bộ, ngành, địa phương nhấn mạnh sự cần thiết phải có chương trình mục tiêu quốc gia về phòng, chống ma tuý; thực hiện tổng điều tra về người nghiện trên phạm vi cả nước để quản lý chặt chẽ nhóm đối tượng này; xây dựng đề án dạy nghề cho người sau cai nghiện; tăng cường khả năng tiếp cận chính sách tín dụng cho người sau cai nghiện…
Kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhấn mạnh tình hình HIV/AIDS, ma túy, mại dâm rất đáng lo ngại, đòi hỏi phải có sự quan tâm, vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhất là ở các địa phương, chứ không phó mặc cho các lực lượng chức năng.
Phó Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành chủ động rà soát, sửa đổi bổ sung lại hành lang pháp lý thuộc trách nhiệm của mình cho phù hợp với tình hình thực tiễn; báo cáo Chính phủ những nội dung vượt thẩm quyền để tháo gỡ ngay. Mỗi địa phương phải chủ động tham khảo, học hỏi kinh nghiệm của các địa phương khác để có những giải pháp riêng phù hợp với điều kiện thực tiễn và nguồn lực của mình; có kế hoạch đầu tư, xây dựng hoặc nâng cấp các cơ sở cai nghiện. Tỉnh Kon Tum và Đắk Nông, hiện là hai trong 3 địa phương của cả nước chưa có cơ sở cai nghiện, cần chủ động bố trí quỹ đất, lên kế hoạch xây dựng cơ sở cai nghiện.
Phó Thủ tướng giao Bộ Công an phối hợp với Bộ Y tế, Bộ LĐTB-XH chủ trì xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia về phòng, chống và nâng cao hiệu quả cai nghiện ma túy cho người Việt Nam, để có đủ hành lang pháp lý và nguồn lực nâng cao hiệu quả công tác này.
