Đề tài lạ, chất liệu quen
Sơn mài - chất liệu truyền thống trong dòng chảy mỹ thuật Việt Nam, nhưng với chủ đề về vũ trụ khiến khán giả không khỏi tò mò trước sự rộng lớn, vô định này. Dừng lại khá lâu trước tác phẩm Gió mặt trời (sơn mài trên vóc, 120cm x 145cm), anh Trọng Nhân (47 tuổi, ngụ quận Tân Phú, TPHCM) chia sẻ: “Triển lãm này không quá nhiều tranh, nhưng thu hút tôi bởi sự diễn giải về vũ trụ qua bàn tay của họa sĩ sơn mài, có nhiều góc độ màu sắc rất hay và cuốn hút”.
Họa sĩ Hiền Nguyễn (tên thật Nguyễn Thị Thu Hiền) là nghệ sĩ thị giác, tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội, hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam. Triển lãm Mở kéo dài đến ngày 19-1, tại Eight Gallery (8 Phùng Khắc Khoan, quận 1, TPHCM), trưng bày 14 tác phẩm sơn mài, với chủ đề là cảm nhận của tác giả về vũ trụ.
Họa sĩ Hiền Nguyễn trưng bày 14 bức tranh sơn mài trong triển lãm Mở, với đề tài về vũ trụ, hoàn toàn khác những sáng tác trong gần 15 năm qua của chị. Dù lao động nghệ thuật chân thật và nghiêm túc, nhưng vẫn mang đậm tính bản thể, chủ quan, là dấu ấn của những tương tác gần giữa họa sĩ và nhân vật, câu chuyện, hiện tượng hàng ngày. Tĩnh vật, phong cảnh, chân dung phụ nữ mang đậm những cảm xúc rất đời. Kể cả những câu chuyện về hóa thân, về kiếp ve sầu lột xác cũng là những trăn trở từ kinh nghiệm bản thân hay rộng hơn trong vòng tròn bạn bè và xã hội thu nhỏ quanh họa sĩ.
Họa sĩ Hiền Nguyễn lý giải: “Lần lượt đi qua những nhận thức về bản thân, về hiện tượng, về cảnh vật, về thế giới, tôi chợt nghĩ về vũ trụ khi một mình dưới vòm trời bao la và thăm thẳm tối trên bờ biển Bãi Dài, tiếng sóng ầm ào lấp đầy không gian mọi phía. Hầu như chúng ta đều trải qua bối cảnh này - thoắt cái mặt đất và thực tại biến mất, ta như thoát xác lơ lửng giữa không gian, trôi đi hàng triệu năm theo bất kỳ chiều nào của thời gian. Bơ vơ giữa một môi trường xa lạ, bồng bềnh giữa hư vô của không gian, thời gian, nơi giác quan của ta chỉ có thể mở ra, thụ động đón nhận hàng triệu năm thông tin trong một cái tương tác vô hình của một khoảnh khắc”.
Và sự nhạy cảm của nghệ sĩ, chừng ấy cảm giác đủ để chị nuôi dưỡng cảm xúc qua từng công đoạn của một họa sĩ sơn mài. Bắt tay vào bức vẽ đầu tiên về Bãi Dài, Nha Trang, tìm tòi thêm tài liệu, chị bị cuốn hút vào câu chuyện vĩ đại của vũ trụ. Với sơn mài, cảm xúc của người nghệ sĩ cần trường kỳ trong hàng tháng, và bản thân bức sơn mài lại quay lại nuôi dưỡng cảm xúc của chị để dấn sâu tìm tòi về vũ trụ.
Tác phẩm Hình dung về cấu trúc cứng của vũ trụ, sơn mài trên toan, trưng bày trong triển lãm MởMở biên với sơn mài
Triển lãm Mở của họa sĩ Hiền Nguyễn với 5 tác phẩm sơn mài trên vóc và 9 tác phẩm sơn mài trên toan (vải).
“Tôi vẽ với nhiều chất liệu, nhưng đam mê nhất vẫn là sơn mài. Quá trình sáng tạo tác phẩm lâu hơn, nhiều người lo ngại mất đi cảm hứng sáng tác, nhưng với tôi thì công đoạn nào của sơn mài cũng mang lại cho mình cảm xúc, thôi thúc hơn. Tôi vẫn giữ nguyên những kỹ thuật, sự tỉ mỉ, cẩn thận của sơn mài áp dụng vào việc vẽ sơn mài trên toan. Tôi nghĩ giá trị truyền thống hay và đẹp cần lưu giữ, nhưng không phải lúc nào cũng khư khư giữ nguyên, đôi khi thử nghiệm khác đi một chút để hài hòa cùng dòng chảy nghệ thuật đương đại, cũng là cách để chúng ta giữ gìn và phát huy giá trị truyền thống”, chị chia sẻ.
Sơn mài trên vóc hay trên toan cũng không còn quan trọng, khi đã biểu cảm tác phẩm theo ý họa sĩ mong muốn và chạm đến những xúc cảm cho khán giả thưởng thức. Không còn những nét mài bán trừu tượng ẩn hiện, không còn những mảng chuyển màu đậm chất biểu hiện; tác phẩm trong Mở với những vệt màu dứt khoát, giản dị, chảy một cách tự nhiên. Và đặc biệt là mảng trống, dù là lần đầu thử nghiệm, nhưng Hiền Nguyễn đã xử lý một cách xuất thần, có thể giúp mỗi người xem ở mỗi góc độ khác nhau, tìm cho mình những rung cảm riêng biệt.
Thiên biến vạn hóa cùng chất liệu và nguồn cảm hứng sáng tạo, để chạm đến những rung động khác biệt trong cảm nhận của người xem, thật sự là một thành công với họa sĩ Hiền Nguyễn.
| Nói về “nữ hoàng” chất liệu mỹ thuật, niềm tự hào nghệ thuật truyền thống Việt Nam, họa sĩ Hiền Nguyễn bày tỏ: Không chỉ nước ta mới có tranh sơn mài, Trung Quốc hay Nhật Bản đều có dòng tranh này và tuổi đời rất lâu. Nhưng sơn mài Việt Nam đặc biệt ở chỗ cây sơn trồng ở nước ta cho ra dòng sơn trong và thể hiện tác phẩm rất có chiều sâu, giúp sơn mài Việt Nam có vị thế khác so với sơn mài ở những quốc gia khác. |
