Trách nhiệm người đứng đầu
Theo yêu cầu của Bộ TT-TT, sau ngày 15-4-2024, các doanh nghiệp viễn thông di động hoàn toàn chịu trách nhiệm nếu trên thị trường còn xuất hiện sim của doanh nghiệp mình được kích hoạt sẵn, mua bán, lưu thông.
Trường hợp phát hiện sim thuê bao được bán, cung cấp tại các điểm cung cấp dịch vụ viễn thông có sẵn thông tin thuê bao trước khi kích hoạt, đưa vào sử dụng; được kích hoạt, đưa vào sử dụng nhưng có thông tin chưa trùng khớp với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư…. đã được Bộ TT-TT giao thanh tra bộ tiến hành thanh tra, xử lý vi phạm với mức xử phạt cao nhất là đình chỉ hoạt động phát triển thuê bao mới. Đồng thời, Bộ TT-TT sẽ có văn bản nhắc nhở doanh nghiệp và báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét việc kỷ luật người đứng đầu của doanh nghiệp vi phạm.
Lý giải cho tình trạng cuộc gọi rác vẫn còn tồn tại, ông Nguyễn Phong Nhã, Phó Cục trưởng Cục Viễn thông (Bộ TT-TT), cho biết, quá trình giải quyết phải được thực hiện từng bước. Bộ TT-TT và doanh nghiệp đã liên tục có giải pháp tháo gỡ, khi xây dựng các giải pháp cần phải có hành lang pháp lý song hành. “Để giải quyết triệt để tình trạng cuộc gọi rác, cần liên tục có các giải pháp mới, áp dụng công nghệ, xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật”, ông Nhã chia sẻ.
Trong năm 2023, các doanh nghiệp đã hoàn thành việc rà soát, bảo đảm thông tin của 125 triệu thuê bao đang hoạt động trùng khớp với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Tuy nhiên, trên thực tế, thị trường vẫn còn sim đã được nhập sẵn thông tin thuê bao, kích hoạt sẵn dịch vụ di động trên kênh phân phối, các điểm cung cấp dịch vụ viễn thông (sim có dấu hiệu tồn kênh) mà người dân có thể mua, sử dụng, không cần thực hiện đăng ký thông tin thuê bao theo quy định.
Nói cách khác, vẫn còn sim rác, từ đó tình trạng tin nhắn rác, cuộc gọi rác, tin nhắn và cuộc gọi lừa đảo... vẫn tồn tại, trở thành một vấn nạn xã hội, gây ra những hệ lụy không hề nhỏ.
Đề nghị được tra cứu thuê bao di động
Theo Sở TT-TT TPHCM, các vụ việc lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, qua thuê bao điện thoại diễn biến hết sức phức tạp, có xu hướng gia tăng với nhiều phương thức, thủ đoạn mới, tinh vi, khó lường và gây khó khăn cho các cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý vi phạm.
Năm 2023, Sở TT-TT TPHCM đã tiến hành thanh tra đồng loạt việc chấp hành quy định pháp luật trong hoạt động quản lý, đăng ký, lưu trữ thông tin thuê bao di động của 5 chi nhánh doanh nghiệp viễn thông di động trên địa bàn là MobiFone, Viettel, Vinaphone, Vietnamobile và Gmobile. Kết quả, phát hiện 1.710 sim vi phạm.
Hàng năm, Sở TT-TT đều có kế hoạch phối hợp với quận, huyện tuyên truyền đến người dân các quy định pháp luật liên quan đến việc mua bán sim và đăng ký thông tin thuê bao di động; tuyên truyền hướng dẫn các phương thức phản ánh về tin nhắn rác, cuộc gọi lừa đảo thông qua Tổng đài 156 hoặc website https://thongbaorac.ais.gov.vn... nhưng vấn nạn từ sim rác vẫn còn.
Trong khi đó, khi tiếp nhận tố cáo lừa đảo qua sim thuê bao hoặc các tài khoản mạng xã hội nước ngoài, cơ quan quản lý nhà nước và cơ quan điều tra chưa thể chủ động xác minh thông tin mà phải gửi văn bản về các cơ quan của Bộ TT-TT, doanh nghiệp viễn thông đề nghị cung cấp thông tin hoặc phối hợp xử lý theo quy định, phải từ 15-20 ngày mới nhận được phản hồi, ảnh hưởng đến tiến độ xử lý, đặc biệt không kịp thời gỡ bỏ những thông tin vi phạm từ mạng xã hội nước ngoài.
Hạn chế tình trạng sim rác tràn lan, các nhà mạng trên toàn quốc đã ngừng bán sim di động tại đại lý, điểm bán từ ngày 10-9-2023, tuy nhiên vẫn có tình trạng người dân mua được sim rác tại các đại lý ủy quyền. Theo các chuyên gia, nếu xử lý được bài toán định danh trên không gian mạng, xóa bỏ được vấn nạn sim rác, tình trạng lừa đảo trực tuyến sẽ giảm.
Theo ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở TT-TT TPHCM, sở đã đề xuất UBND TPHCM kiến nghị Bộ TT-TT phối hợp Bộ Công an xem xét ban hành quy trình phối hợp quy định cách thức, thời gian thực hiện việc xác minh, cung cấp thông tin thuê bao giữa các doanh nghiệp viễn thông với cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan cảnh sát điều tra trung ương và địa phương; chỉ đạo các nhà mạng viễn thông khẩn trương kết nối, chia sẻ dữ liệu người dùng thuê bao di động với dữ liệu công dân… và đề nghị Cục Viễn thông thông chia sẻ, cung cấp tài khoản cho phép Sở TT-TT TPHCM tra cứu thông tin thuê bao di động của người dùng.
Ngành chức năng cũng yêu cầu xử lý người đứng đầu doanh nghiệp nếu vẫn để sim rác xuất hiện trên thị trường, nhằm mạnh tay giải quyết vấn nạn sim rác, hạn chế tình trạng người dân bị làm phiền, quấy nhiễu bởi cuộc gọi rác…
