Ngày 16-9, tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ TN-MT Lê Công Thành chủ trì hội thảo “Ngày quốc tế bảo vệ tầng ozone năm 2024 - 30 năm Việt Nam tham gia Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal”. Sự kiện nhằm hưởng ứng Ngày Quốc tế bảo vệ tầng ozone năm 2024 và chia sẻ nỗ lực của Việt Nam trong hợp tác, cùng hành động để giải quyết những thách thức về biến đổi khí hậu, chung tay phục hồi tầng ozone, bảo vệ Trái đất.
Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Lê Công Thành cho biết, ngay sau khi tham gia công ước và Nghị định thư năm 1994, Việt Nam đã ban hành Chương trình quốc gia loại trừ dần các chất làm suy giảm tầng ozone năm 1995 và thành lập Văn phòng Chương trình quốc gia để điều phối, triển khai các hoạt động loại trừ các chất được kiểm soát theo Nghị định thư Montreal từ năm 1996.
Trong thập niên đầu tiên tham gia công ước và nghị định thư (1994 - 2004), Việt Nam đã bắt đầu xây dựng và ban hành các quy định quản lý, kiểm soát sử dụng các chất làm suy giảm tầng ozone. Giai đoạn 2004 - 2014, Việt Nam đẩy mạnh công tác bảo vệ tầng ozone, Việt Nam đã ban hành nhiều quy định quản lý, văn bản chỉ đạo điều hành để quản lý hoạt động xuất nhập khẩu các chất; kiểm soát thiết bị làm lạnh sử dụng môi chất lạnh CFC; hạn chế thành lập mới hoặc mở rộng sản xuất đối với doanh nghiệp sử dụng chất HCFC. Cùng với các quốc gia khác trong khu vực, Việt Nam hoàn thành nghĩa vụ loại trừ hoàn toàn tiêu thụ các chất CFC, Halon và CTC từ ngày 1-1-2010, duy trì ở mức tiêu thụ cơ sở các chất HCFC từ ngày 1-1-2013 và nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi công nghệ.
Giai đoạn từ năm 2014 đến nay, Việt Nam đã tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách, đến nay hệ thống chính sách, pháp luật về bảo vệ tầng ozone, quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ozone và chất gây hiệu ứng nhà kính cơ bản được hoàn thiện. Doanh nghiệp sản xuất xốp, điều hòa không khí, thiết bị lạnh không còn sử dụng chất làm suy giảm tầng ozone trong hoạt động sản xuất. Việc nhập khẩu, tiêu thụ các chất được kiểm soát theo lộ trình; chất Methyl Bromide chỉ được sử dụng cho mục đích kiểm dịch và khử trùng trong nông nghiệp.
Chính phủ cũng đã phê chuẩn tham gia Bản sửa đổi, bổ sung Kigali thuộc Nghị định thư Montreal từ năm 2019, nhằm tăng cường công tác quản lý các chất gây hiệu ứng nhà kính (HFC) được sử dụng để thay thế cho các chất làm suy giảm tầng ozone đang dần bị loại bỏ. Nội dung bảo vệ tầng ozone đã được quy định trong Luật Bảo vệ môi trường, Nghị định số 06/2022/NĐ-CP của Chính phủ đã quy định chi tiết về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone; các thông tư, quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia đã được ban hành phục vụ công tác quản lý.
Sau 30 năm tham gia Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal, Việt Nam đã được quốc tế đánh giá là thành viên tích cực và có trách nhiệm cao; nỗ lực thực hiện nhiều nhiệm vụ, giải pháp để quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ozone, chất gây hiệu ứng nhà kính và đạt được nhiều kết quả quan trọng.
“Theo thống kê, đánh giá của Ban Thư ký Ozone quốc tế công bố tại kỳ họp tháng 7 vừa qua, Việt Nam đã loại trừ tiêu thụ 220 triệu tấn CO2 tương đương từ khi tham gia đến nay”, Thứ trưởng Lê Công Thành nhấn mạnh.
Đặc biệt, ngày 11-6-2024, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Kế hoạch quốc gia về quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ozone, chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát tại Quyết định số 496/QĐ-TTg. Nếu thực hiện theo lộ trình, từ nay đến năm 2045, Việt Nam sẽ giảm phát thải hơn 11 triệu tấn CO2 tương đương từ việc loại trừ các chất được kiểm soát, chưa kể đến lượng giảm phát thải đạt được thông qua những nỗ lực chuyển đổi công nghệ theo hướng thân thiện với khí hậu và các hoạt động tái chế, tái sử dụng các chất được kiểm soát, góp phần thực hiện mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
