Những chặng đường nối vòng tay lớn, cùng bè bạn năm châu trong trang sử đối ngoại quốc phòng, để gìn giữ bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, bảo vệ vững chắc hòa bình cho đất nước mãi mãi trường tồn. Tôi may mắn được công tác cùng anh - người thủ trưởng kính mến trong quá trình nghiên cứu, soạn thảo chắp bút chiến lược quốc phòng Việt Nam, đánh dấu tư duy mới của Đảng trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN dưới sự chỉ đạo của Quân ủy Trung ương - Bộ Quốc phòng. Tôi tiếp nhận ở anh những tư duy lý luận sắc bén, những vấn đề nhạy cảm được đúc kết từ thực tiễn các cuộc chiến tranh giải phóng và bảo vệ Tổ quốc; về nhận thức, quan điểm, tư tưởng xuyên suốt của chiến tranh nhân dân Việt Nam, nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân. Vận động tư tưởng Hồ Chí Minh của những nhà lãnh đạo cách mạng một lòng tận trung với Đảng, tận hiếu với dân. Những bậc thầy, tướng lĩnh nhiều thế hệ đã tạo nên một bản lĩnh chính trị, một trí tuệ uyên bác về bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc.
Anh vẫn luôn khẳng định trong bất luận điều kiện nào: Sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam và trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, trong đó quân đội là lực lượng nòng cốt; phải kiên quyết bảo vệ môi trường hòa bình, ổn định; phải giải quyết mọi vấn đề phức tạp bằng biện pháp hòa bình. Cần bảo vệ hòa bình vững chắc để đất nước có điều kiện ổn định và phát triển.
Những lần tháp tùng cùng anh đi dự các diễn đàn đa phương, song phương, anh làm việc không mệt mỏi; ngay thời gian ngồi trên máy bay, mặc dù nội dung phát biểu trên diễn đàn quốc tế đã được thông qua kỹ càng, anh vẫn đặt ra nhiều tình huống và trao đổi với tôi để cùng thảo luận, định ra những giải pháp chủ động xử lý.
Tôi nhớ ngày tháp tùng Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng sang thăm và làm việc tại trụ sở Liên minh châu Âu (EU) theo lời mời của Chủ tịch Ủy ban quốc phòng EU - một tổ chức của EU được đặt ở Brussels (Bỉ); diễn đàn của các quan chức quốc phòng EU, nơi chúng ta từ trước tới nay chưa tìm được cơ hội để thâm nhập toàn diện. Với tài năng đối ngoại, khả năng thu phục, lần đầu tiên anh là đại diện cho Việt Nam được trân trọng mời phát biểu. Với tâm thế của một đất nước đang hội nhập, anh đã để lại ấn tượng tốt đẹp, sự khâm phục của bè bạn quốc tế. Đối ngoại quốc phòng đã mở ra trang mới về niềm tin chiến lược sâu rộng, toàn diện trong môi trường mới khối EU, một năm sau, Thủ tướng của Việt Nam chính thức đến thăm.
Tại các diễn đàn đa phương, song phương với thái độ vừa kiên quyết, vừa mềm dẻo, đối ngoại quốc phòng Việt Nam đã tạo nên hiệu ứng tích cực trong mối quan hệ quốc tế “gác lại quá khứ hướng tới tương lai”. Và chính anh là người đề xướng và tổ chức diễn đàn ADMM (+). Đến bây giờ, uy tín, vị thế ASEAN với các nước lớn ngày càng mở rộng và phát triển; trong đó, sự đóng góp của Việt Nam vô cùng to lớn.
Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh, người có nhiều đóng góp trong xây dựng quan hệ hữu nghị láng giềng truyền thống với quân đội Trung Quốc - Lào - Campuchia và quân đội các nước. Anh đã đề xuất những vấn đề mới, mang tính đột phá để Việt Nam luôn là một thành viên có trách nhiệm trong việc bảo vệ hòa bình thế giới, thông qua tổ chức lực lượng tham gia gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc ở Nam Phi, Sudan… Hình ảnh Quân đội nhân dân Việt Nam ngày càng ghi dấu ấn trong lòng bè bạn năm châu. Đó chính là bảo vệ Tổ quốc “Từ sớm, từ xa”, “Bảo vệ Tổ quốc từ lúc chưa lâm nguy với tư tưởng chiến thắng mà không cần chiến tranh”.
Anh ra đi bất ngờ quá, tiếc thương một vị tướng với tư duy chiến lược sâu rộng, sắc bén. Anh là một nhà ngoại giao quốc phòng đa tài, một người chỉ huy, một người anh gần gũi, thân thiết với bạn bè đồng đội. Anh đi thanh thản nhé. Những ý tưởng của anh về chiến lược bảo vệ Tổ quốc; những trang sách mà anh tin tưởng trao đổi, tôi hàng đêm còn đang viết dở. Tôi và đồng đội sẽ làm tiếp để tròn ước nguyện anh. Vĩnh biệt anh Năm - Thượng tướng Nguyễn Chí Vịnh!
