TPHCM: áp dụng ở 24 trạm y tế phường, xã
PGS-TS Tăng Chí Thượng, Phó Giám đốc Sở Y tế TPHCM, cho biết thời gian qua các TYT đã thực hiện tốt các hoạt động phòng chống dịch bệnh, triển khai hiệu quả các chương trình sức khỏe như phòng chống bệnh lao, tâm thần, HIV. Song, hoạt động khám chữa bệnh ban đầu còn khó khăn, chưa tạo niềm tin và thu hút được người dân. Thời gian qua, Bộ Y tế đã chọn 4 TYT tại TPHCM cùng với 22 TYT phường, xã tại 8 tỉnh trên cả nước triển khai thí điểm hoạt động theo nguyên lý YHGĐ.
“Nhận thấy 4 TYT này hoạt động hiệu quả và mang lại nhiều lợi ích cho người dân, trong năm 2018, Sở Y tế TPHCM chọn thêm 20 TYT thí điểm theo mô hình này, đảm bảo mỗi quận, huyện có một TYT hoạt động theo nguyên lý YHGĐ nhằm quản lý, chăm sóc sức khỏe cho người dân tốt hơn, cũng như giải bài toán quá tải cho các bệnh viện tuyến trên”, PGS-TS Tăng Chí Thượng thông tin.
Theo kế hoạch, đơn vị được chọn là những TYT ở khu vực đông dân cư, tập trung nhiều công nhân, người lao động và không có quá nhiều bệnh viện (BV) lớn. Khi hoạt động theo nguyên lý YHGĐ, các TYT phải đảm bảo thực hiện được các kỹ thuật cấp cứu ban đầu; khám chữa bệnh bảo hiểm y tế theo phác đồ quy định; thực hiện lấy mẫu xét nghiệm chuyển lên tuyến trên và trả kết quả tại TYT, khám chữa bệnh theo y học cổ truyền có dùng thuốc và không dùng thuốc; đồng thời cung ứng đầy đủ thuốc điều trị theo mô hình bệnh tật và theo gói dịch vụ y tế cơ bản. Các TYT cũng phải thực hiện các chức năng y tế dự phòng. Trong quá trình quản lý sức khỏe người dân trên địa bàn phải lập hồ sơ sức khỏe cá nhân, sử dụng phần mềm công nghệ thông tin để quản lý hồ sơ các bệnh không lây nhiễm. Bên cạnh đó, kết nối với BV quận, huyện để cập nhật thông tin khám chữa bệnh của người dân vào hồ sơ sức khỏe cá nhân; quản lý chăm sóc sức khỏe sinh sản cho bà mẹ, trẻ em.
“Song song với thực hiện thí điểm TYT hoạt động theo nguyên lý YHGĐ, Sở Y tế khuyến khích các BV quận/huyện thành lập phòng khám đa khoa vệ tinh tại các TYT. Đây được xem là cánh tay nối dài của các BV quận/huyện, do chính các bác sĩ của BV quận/huyện trực tiếp khám chữa bệnh, nhằm tạo niềm tin của người dân đối với TYT”, PGS-TS Tăng Chí Thượng nhấn mạnh.
Người dân được lợi
Theo các chuyên gia y tế, cùng với việc xây dựng phòng khám bác sĩ gia đình chuẩn quốc tế (tập trung ở phòng khám đa khoa khu vực, tư nhân) thì tích hợp nguyên lý YHGĐ vào TYT là phù hợp thực tế và dễ triển khai. Bởi, mạng lưới TYT tuyến xã của Việt Nam đảm trách 80% khối lượng công việc của bác sĩ gia đình. Như vậy, trước tiên phải tập trung đào tạo, tăng cường trình độ chuyên môn YHGĐ cho các bác sĩ hiện đang công tác tại TYT tuyến xã.
Theo kế hoạch “Tăng cường thực hiện điều trị, quản lý tăng huyết áp và đái tháo đường theo nguyên lý YHGĐ tại các TYT xã/phường/thị trấn giai đoạn 2018-2020” được Bộ Y tế ban hành, mục tiêu đến năm 2019, 100% TYT được đào tạo về dự phòng, phát hiện sớm, chẩn đoán, điều trị, quản lý tăng huyết áp và đái tháo đường theo nguyên lý YHGĐ.
Kế hoạch cũng đề ra một số mục tiêu cần đạt được trong năm 2020: ít nhất 70% TYT thực hiện dự phòng, phát hiện sớm, chẩn đoán, điều trị, quản lý tăng huyết áp theo nguyên lý YHGĐ; ít nhất 40% TYT thực hiện dự phòng, phát hiện sớm, chẩn đoán, điều trị, quản lý đái tháo đường theo nguyên lý YHGĐ; ít nhất 40% người từ 40 tuổi trở lên được đo huyết áp và đánh giá nguy cơ đái tháo đường.
Chia sẻ kinh nghiệm trong công tác nâng cao năng lực khám bệnh, chữa bệnh ở y tế cơ sở theo nguyên lý YHGĐ, Giám đốc BV Quận Thủ Đức Nguyễn Minh Quân cho biết, BV đã cử bác sĩ về hỗ trợ các TYT trong công tác khám chữa bệnh và tư vấn sức khỏe, đồng thời xây dựng hệ thống quản lý hồ sơ sức khỏe bằng công nghệ thông tin. Dữ liệu thông tin của người bệnh hoàn toàn được chia sẻ trên toàn hệ thống (từ BV đến trung tâm y tế và các TYT) với mỗi bệnh nhân một mã số; 3 đơn vị đều có thể truy xuất, cập nhật và sử dụng chung một dữ liệu thông tin của người bệnh. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động khám chữa bệnh theo mô hình YHGĐ ở các TYT; người dân tin tưởng hơn khi đến khám bệnh ban đầu tại các cơ sở này.
Còn theo Bộ Y tế, nhằm khuyến khích chuyển đổi mô hình TYT theo nguyên lý YHGĐ, bộ này cũng đã điều chỉnh Thông tư 16/2014 theo hướng thuận lợi hơn cho các đơn vị y tế cơ sở tổ chức hoạt động khám chữa bệnh tích hợp với hoạt động khám chữa bệnh theo nguyên lý YHGĐ, quản lý sức khỏe người dân theo phả hệ, toàn diện, liên tục; điều chỉnh, bổ sung mở rộng danh mục thuốc bảo hiểm y tế, danh mục kỹ thuật gắn với danh mục y tế cơ bản tại TYT.
Đối với ngành y tế TPHCM, Bộ Y tế yêu cầu sớm hoàn thiện hệ thống phần mềm thông tin tại các phòng khám bác sĩ gia đình; liên thông phần mềm bác sĩ gia đình và phần mềm quản lý BV, giúp thuận lợi trong chuyển tuyến hai chiều giữa phòng khám bác sĩ gia đình và BV; tổ chức làm xét nghiệm tập trung, trả kết quả qua email để tránh tình trạng lãng phí máy móc và nhân lực tại các trạm; tiếp tục tăng cường truyền thông đến người dân về ý nghĩa của mô hình bác sĩ gia đình.
