Năm 2022 là năm thứ 10 cả nước thực hiện hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam, nhằm tôn vinh Hiến pháp, pháp luật; giáo dục ý thức thượng tôn Hiến pháp, pháp luật cho mọi người, góp phần xây dựng lối sống và làm việc theo Hiến pháp, pháp luật, tạo lập thói quen tự giác thực hiện, ứng xử theo pháp luật và nâng cao nhận thức pháp luật của mỗi người, qua đó, xây dựng văn hóa pháp lý trong toàn xã hội.
Phát biểu tại lễ hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2022 vào tối 6-9, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác xây dựng pháp luật hiện nay vẫn còn nhiều khiếm khuyết; sự cồng kềnh, bất cập, mâu thuẫn, chồng chéo làm giảm tính minh bạch của pháp luật, khiến cho pháp luật trở nên phức tạp, khó hiểu và khó áp dụng, hiệu lực và hiệu quả điều chỉnh thấp; sự xung đột, chồng chéo giữa các văn bản pháp luật gây ra nhiều tác động tiêu cực đối với các đối tượng phải tuân thủ pháp luật... Các xung đột, chồng chéo này cũng cản trở việc thực hiện pháp luật, làm giảm niềm tin vào pháp luật, tạo cơ hội phát sinh các hiện tượng nhũng nhiễu, tiêu cực, tham nhũng.
Trên thực tế, còn có sự “cắt khúc” trong xây dựng pháp luật, từ đề xuất xây dựng mới đến đề nghị sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật. Chính từ việc chưa xác định rõ ràng, dứt khoát về chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan nhà nước đã dẫn đến sự chồng chéo, mâu thuẫn trong nội dung các văn bản quy phạm pháp luật. Bên cạnh đó, công tác xây dựng pháp luật vẫn còn thiếu tính chuyên nghiệp; năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ về xây dựng chính sách và soạn thảo văn bản pháp luật của một bộ phận đội ngũ cán bộ, công chức còn yếu; trách nhiệm của cơ quan soạn thảo, của người đứng đầu, của các bộ phận tham mưu, trách nhiệm giải trình, tuy đã được quy định nhưng còn chung chung, đặc biệt là còn thiếu các chế tài xử lý vi phạm trong xây dựng pháp luật, chế tài đối với việc ban hành các văn bản pháp luật trái quy định.
Một hạn chế nữa trong công tác xây dựng pháp luật là chưa bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và thiếu tính ổn định của hệ thống pháp luật. Tần suất sửa đổi, bổ sung, hủy bỏ văn bản pháp luật còn rất cao. Nhiều văn bản pháp luật tuổi thọ rất ngắn, thậm chí mới ban hành đã phải tạm hoãn thực hiện hoặc phải sửa đổi, bổ sung. Pháp luật luôn phải thích ứng với sự thay đổi liên tục của thực tiễn cuộc sống. Việc sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật về nguyên tắc là điều cần thiết. Tuy nhiên, nếu pháp luật thường xuyên thay đổi sẽ dẫn đến những tác động tiêu cực tới quyền, lợi ích của các cá nhân, tổ chức. Pháp luật thường xuyên bị thay đổi, gây nên nhiều khó khăn trong thực hiện pháp luật, đồng thời cũng gây khó khăn cho chính hoạt động quản lý của bộ máy nhà nước.
Để đảm bảo sự thượng tôn Hiến pháp, pháp luật trong xã hội, cơ quan lập pháp cần tăng cường thu hút chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ hoạt động thực tiễn có kinh nghiệm, kiến thức chuyên môn sâu, công tâm, khách quan, vì lợi ích quốc gia, dân tộc tham gia xây dựng hệ thống pháp luật hoàn chỉnh, có tính đường dài. Khi có hệ thống pháp luật đồng bộ, hoàn chỉnh, phải tổ chức tuyên truyền, phổ biến bằng nhiều hình thức sinh động, dễ hiểu để người dân dễ nắm bắt, dễ vận dụng. Khi luật đi vào đời sống xã hội, phải được thực thi nghiêm minh, công bằng, để người dân soi chiếu mà tuân thủ nghiêm minh, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật.
