Thế rồi nhà cửa, công xưởng cứ thế mọc lên. Những mảnh ruộng nhỏ, chỉ trải vừa vài lượt chiếu nằm lọt thỏm giữa hai căn nhà mới xây.
Cách đây vài hôm, cậu bạn thân của tôi nghỉ việc, xách ba lô về quê. Rời xa chốn thị thành ngột ngạt, nó tính về tận hưởng chút hương đồng gió nội trước khi lại lao mình vào vòng quay vội vã nơi đô thị.
Sau lưng anh chàng là cánh đồng làng, nơi chúng tôi đã đi qua cả vạn lần suốt thời thơ ấu. Lúa đã cao hơn bắp chân người, đòng đòng xanh một màu mướt mát, chắc hơn tháng nữa là vào mùa gặt. Nửa đùa nửa thật, tôi bảo cậu bạn ở nhà gặt hết mấy sào lúa rồi đi đâu thì đi. Nó bảo giờ ở nhà đâu còn nhiều ruộng thế, bố mẹ chỉ cấy một ít, để lấy gạo cho cả nhà ăn, gặt một buổi sáng là xong.
Giờ làng quê đã không còn gắn với hình ảnh cánh đồng cò bay mỏi cánh. Quá nửa ruộng đồng trở thành đất thổ cư, nhà cửa cứ thế thi nhau mọc lên bên những con đường còn nguyên mùi nhựa. Về làng mà người ta cứ ngỡ lạc vào một khu phố lạ lẫm nào đó. Ruộng hoang ngày càng nhiều thêm. Người ta cứ để đất buồn chờ ngóng dấu chân người.
Ai cũng muốn rời làng, rời ruộng đồng với bao lấm lem cực nhọc. Nhớ là thế, thương là thế, nhưng rồi cha mẹ, ông bà luôn động viên con cháu tha hương. Họ nói còn trẻ thì phải đi, chứ ở làng đầu tắt mặt tối quanh năm mà lúc nào đụng đến tiền cũng thấy túng thiếu. Thóc gạo cả năm trồng cấy cực khổ, nhưng bán đi chẳng được mấy đồng.
Ở thành phố thì khác, chỉ cần chăm chỉ là có tiền. Thổi một thúng xôi, chịu khó đạp xe vài vòng quanh phố, tìm một chỗ đông người qua lại, đánh mấy đôi giày hay bán vài thứ lặt vặt… chừng đó thôi cũng còn hơn việc lam lũ ngoài đồng cả ngày. Với những người quần là áo lượt nơi phố thị, đó là một cuộc mưu sinh vất vả, nhưng với những con người sinh ra từ đồng ruộng, như thế đã là nhàn nhã lắm rồi.
Qua độ chục năm sương gió, thấy sức khỏe chẳng còn, người ta mới quay về làng, làm bạn với hạt lúa, củ khoai. Nói là làm ruộng cho vui thế thôi, nhưng áp lực mưu sinh đã không còn. Thấy trong người khỏe khoắn thì cấy sào lúa cho vui, thấy cực nhọc quá thì thôi. Giữa những đám lúa lên xanh, lại có một khoảng ruộng hoang, cỏ mọc um tùm.
Vài con đường mới mở, làng biến thành phố, trên những thửa ruộng đã gắn với hạt lúa củ khoai cả trăm năm, nhà cửa mọc lên san sát. Cánh đồng cứ thế thu mình, dần nhỏ bé, mất hút sau lưng những căn nhà khang trang, đầy vẻ thị thành. Một mảnh đất chưa tìm được chủ nhân, người ta vẫn tiếc rẻ nên cấy nốt vụ cuối. Cây lúa mỏng manh, lạc lõng giữa ngổn ngang gạch đá.
Tôi nhắn tin cho người bạn, nói tới mùa gặt hãy tìm cho tôi một ụ rơm. Tôi băn khoăn không biết giờ ở làng có còn rơm rạ không? Đã lâu lắm rồi, về làng chẳng còn ngửi thấy mùi khói thấm đẫm cái chất phác thơm nồng của rơm rạ.
