Cuộc chiến không có người thắng
“Rất nhiều sự bất ổn đã tích tụ trong các vấn đề quốc tế đòi hỏi sự chú ý liên tục của các nước hàng đầu, các cường quốc hạt nhân chính thức. Do đó, một hội nghị thượng đỉnh của 5 nước Thường trực HĐBA như vậy, theo tôi, là kịp thời, phù hợp và sẽ hữu ích”, ông Putin nói trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình Nga Rossiya 1, bình luận về hội nghị thượng đỉnh sắp tới.
Theo hãng tin Sputnik, Bộ Ngoại giao Nga cho biết tại hội nghị thượng đỉnh này (ngày vẫn chưa được thống nhất), Nga sẽ tái khẳng định một cuộc chiến tranh hạt nhân là không thể chấp nhận được.
Tại một phiên họp trực tuyến của Diễn đàn quốc tế Primakov Readings vào tuần trước, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết Nga phát triển hệ thống dựa trên thực tế ảo để vận hành các nhà máy hạt nhân. Ông Lavrov cho biết: “Chúng tôi đặc biệt quan ngại đến việc người Mỹ từ chối khẳng định lại nguyên tắc cơ bản rằng không thể có người chiến thắng trong một cuộc chiến tranh hạt nhân”.
Trước đó, vào ngày 23-1, phát biểu tại Diễn đàn Diệt chủng thế giới, Tổng thống Nga Vladimir Putin lần đầu tiên đề nghị tổ chức một hội nghị thượng đỉnh gồm 5 thành viên Thường trực HĐBA LHQ vào năm 2020. Nga đề nghị thảo luận về các nguyên tắc tập thể trong các vấn đề quốc tế, kiểm soát vũ khí và các vấn đề an ninh khác cũng như khắc phục hậu quả của đại dịch Covid-19.
Phản hồi tốt
Tất cả các thành viên của 5 nước Thường trực HĐBA LHQ đều thể hiện sự quan tâm đến cuộc gặp tiềm năng như vậy. Quyết định về mốc ngày tháng và địa điểm tiến hành hội nghị thượng đỉnh của “bộ ngũ hạt nhân” sẽ được đưa ra sau khi đạt đồng thuận về chương trình nghị sự.
Thực tế, giữa các thành viên cũng có sự bất đồng ý kiến. Trong khi Trung Quốc - một thành viên của “bộ ngũ hạt nhân” ủng hộ ý tưởng của Tổng thống Nga về việc tổ chức hội nghị thượng đỉnh thì với Mỹ, Bắc Kinh lại ra điều kiện, thách thức Mỹ về vũ khí hạt nhân.
Washington liên tục kêu gọi Bắc Kinh tham gia thương thuyết ba bên nhằm gia hạn Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược mới (START mới), hiệp ước lớn cuối cùng nhằm cắt giảm kho vũ khí hạt nhân của Mỹ và Nga, sẽ hết hạn vào tháng 2-2021.
Tuy nhiên, trong một tuyên bố hôm 10-7, Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định sẽ không tham dự các cuộc đàm phán START mới với Mỹ và Nga trừ khi Mỹ sẵn sàng giảm kho vũ khí hạt nhân xuống bằng với mức của Trung Quốc - điều kiện mà Bắc Kinh thừa hiểu là sẽ không bao giờ được Mỹ chấp nhận.
Theo phía Trung Quốc, Nga và Mỹ mỗi bên có khoảng 6.000 đầu đạn hạt nhân, trong khi Trung Quốc chỉ có 320. Tuy nhiên, có lẽ Mỹ muốn đảm bảo rằng Trung Quốc không thể tiếp tục xây dựng kho dự trữ hạt nhân của mình trong khi Nga và Mỹ đang giới hạn kho vũ khí của họ nên gần đây kêu gọi Trung Quốc tham gia đàm phán cắt giảm vũ khí hạt nhân với Nga và Mỹ.
Ngược lại, phía Nga cho rằng việc Mỹ rút khỏi Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) và kêu gọi Trung Quốc tham gia đàm phán gia hạn START mới cho thấy Mỹ không nghiêm túc với việc cắt giảm vũ khí hạt nhân và tìm cách trì hoãn đàm phán.
Nga cho biết sẵn sàng gia hạn START mới sau khi hết hạn nhưng Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố hiệp ước này quá thuận lợi với Nga. Vì vậy, đề xuất của Tổng thống Nga Vladimir Putin họp thượng đỉnh 5 cường quốc hạt nhân đang được xem là điều dễ chấp nhận cho tất cả các bên.
