Gần 10 năm qua, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới (TLTHM) gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng đã xuất hiện và trở nên quen thuộc tại Việt Nam. Hiện nay, dù TLTHM vẫn chưa chính thức được phép nhập khẩu và lưu hành tại nước ta, nhưng trên thực tế, các sản phẩm này vẫn đang được nhập lậu, xách tay và bày bán tràn lan trên thị trường một cách phi pháp, từ các trang mạng xã hội, sàn thương mại điện tử, đến các cửa hàng công khai trên phố.
Những sản phẩm TLTHM trôi nổi không rõ nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng, thành phần nêu trên hiện đang gây ảnh hưởng tới sức khỏe người sử dụng. Kẻ gian còn lợi dụng lỗ hổng về luật pháp để bán trái phép cho học sinh, sinh viên; lợi dụng cơ chế mở của một số loại thuốc lá điện tử để trộn lẫn ma túy, cần sa, chất cấm vào trong thiết bị nhằm tạo thêm những con nghiện mới. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến nhiều ca ngộ độc, gây xôn xao xã hội trong thời gian qua.
Thậm chí, một số đối tượng còn dùng tiền dụ dỗ học sinh sử dụng và trở thành "kênh phân phối" hàng cấm... Thực trạng này cũng tạo thêm gánh nặng cho các cơ quan quản lý thị trường và các cơ quan chức năng trong việc ngăn chặn tội phạm buôn lậu lẫn tội phạm ma túy. Không chỉ vậy, TLTHM nhập lậu vào tiêu thụ tại thị trường Việt Nam thiếu kiểm soát, với số lượng ngày càng gia tăng khiến ngân sách Nhà nước bị thất thu rất lớn.
Tại tọa đàm, các đại biểu đã thẳng thắn nêu quan điểm rằng: Việc cấm những sản phẩm TLTHM không phải là giải pháp phù hợp, hữu hiệu và lâu dài trong bối cảnh hệ thống pháp luật hiện tại đã đủ điều kiện và cơ sở để quản lý mặt hàng này.
Bên cạnh đó, nhiều ý kiến được đưa ra nhằm tháo gỡ những lo ngại về mặt sức khỏe cộng đồng khi hợp pháp hóa các sản phẩm TLTHM cũng như nêu ra những mặt tích cực của việc ban hành cơ chế quản lý phù hợp.
Các ý kiến tại tòa đàm cũng thống nhất về việc không có rào cản về pháp lý đối với việc quản lý TLTHM, cả về sự sẵn sàng của khung pháp lý hiện hành của quốc gia với luật và các văn bản dưới luật, cùng các hiệp ước hợp tác, thông lệ quốc tế mà Việt Nam đã tham gia ký kết và là thành viên tích cực.
