Dấu mốc quan trọng
Phản ứng trước quyết định của tòa, trên mạng xã hội Truth Social, Tổng thống Donald Trump gọi đây là một trong những sự kiện quan trọng nhất trong lịch sử đất nước.
Chính phủ của Tổng thống Donald Trump cảnh báo nếu Tòa án Tối cao bác bỏ quyền áp thuế, hậu quả sẽ “nghiêm trọng như thời Đại khủng hoảng”, đe dọa các thỏa thuận thương mại và vị thế ngoại giao của Mỹ.
Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent tuyên bố: “Càng nhiều thỏa thuận đạt được, càng nhiều tiền đổ vào, Tòa án Tối cao càng khó phán quyết chống lại chúng ta”.
Bộ trưởng Bessent kỳ vọng Tòa án Tối cao sẽ duy trì các mức thuế quan dựa trên Đạo luật Quyền hạn Kinh tế khẩn cấp quốc tế năm 1977 (IEEPA). Nếu bị bãi bỏ, Tổng thống Donald Trump chỉ cần chuyển sang viện dẫn các thẩm quyền khác, gồm Mục 122 của Đạo luật Thương mại năm 1974, cho phép áp thuế 15% trong 150 ngày để giảm mất cân bằng thương mại.
Theo tờ New York Times, phiên tòa được xem là dấu mốc quan trọng trong việc xác định ranh giới giữa quyền hành pháp và lập pháp tại Mỹ, cũng là bài kiểm tra cho chính Tòa án Tối cao trong nỗ lực giữ vững vai trò độc lập trước những áp lực chính trị ngày càng lớn kể từ khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng.
Phiên tòa còn có thể tác động tới kinh tế toàn cầu. Hiến pháp Mỹ quy định quyền đánh thuế thuộc về Quốc hội. Tuy nhiên, ngay sau khi nhậm chức, ông Donald Trump viện dẫn IEEPA, cho rằng văn bản này cho phép Tổng thống đơn phương áp thuế trong tình huống “bất thường và nghiêm trọng” đe dọa an ninh quốc gia, chính sách đối ngoại hoặc kinh tế.
Dựa trên cơ sở này, ông Donald Trump đã lần lượt áp thuế với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, Canada, Mexico. Đến tháng 4 năm nay, ông Donald Trump tiếp tục mở rộng lệnh áp thuế với hơn 100 đối tác thương mại.
Không có lựa chọn an toàn
Nhận định về phiên điều trần của Tòa án Tối cao Mỹ, Giáo sư Tara Leigh Grove của Đại học Texas tại Austin cho rằng, không có lựa chọn nào là an toàn với Tòa án Tối cao Mỹ lúc này. Nếu ủng hộ ông Donald Trump, tòa sẽ bị coi là thiên vị; nếu bác bỏ, tòa sẽ bị cáo buộc gây bất ổn kinh tế.
Trước đó, trong phán quyết công bố ngày 29-8, Tòa Phúc thẩm Liên bang Mỹ khẳng định, phần lớn những đòn thuế quan áp lên hàng hóa nước ngoài của Tổng thống Donald Trump đều “bất hợp pháp”. Tuy nhiên, phán quyết trên không ảnh hưởng đến các mức thuế ngành được Tổng thống Donald Trump ban hành dựa trên các luật khác IEEPA.
Các đối tác thương mại của Mỹ không chờ phán quyết của Tòa Tối cao để quyết định bước đi tiếp theo. Hiện Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đã công bố hoàn tất thỏa thuận khung với một số nước châu Á. Ủy ban Thuế quan của Quốc vụ viện Trung Quốc thông báo sẽ tiếp tục tạm ngừng áp thuế bổ sung 24% lên hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ thêm 1 năm và vẫn giữ nguyên mức thuế cơ bản 10%. Quyết định có hiệu lực từ ngày 10-11.
Trong diễn biến khác, tại một loạt bầu cử lớn diễn ra ngày 4-11, các thành viên đảng Dân chủ đã chiến thắng áp đảo. Ứng viên đảng Dân chủ Zohran Mamdani (34 tuổi) thắng cử chức thị trưởng TP New York thuộc bang New York. Tại các bang Virginia và New Jersey, hai thành viên đảng Dân chủ Abigail Spanberger và Mikie Sherrill lần lượt giành chiến thắng trong các cuộc đua vào ghế thống đốc.
